Kleurloze Britse premier neemt voortouw in Europa: onverwachte verbinder tussen Oekraïne en VS
De Britse premier Keir Starmer spreekt vanmorgen in een online vergadering met westerse leiders die betrokken zijn bij de Brits-Franse 'coalitie van bereidwilligen'. Samen met Franse president Emmanuel Macron hoopt Starmer tot een definitief vredesplan te komen. De grootste uitdaging volgt daarna: de wispelturige president Trump overtuigen. Tot veler verbazing lijkt de kleurloze Starmer daartoe in staat.
Starmer pleit voor een Europese vredesmacht om een eventueel bestand tussen Oekraïne en Rusland te bewaken. 'Troepen op de grond en gevechtsvliegtuigen in de lucht', beloofde de premier van het Verenigd Koninkrijk. En hij garandeerde de Britse defensie-uitgaven de komende jaren flink te verhogen in de hoop president Trump tevreden te stellen.
'Europa moet zware werk doen'
"Europa moet het zware werk doen", zei premier Starmer na spoedoverleg in Londen. Hij vraagt zijn 'coalition of the willing' hetzelfde te doen. Want Starmer is er zeker van: de militaire betrokkenheid van de Verenigde Staten is essentieel. Zonder hulp of garanties van Amerika is blijvende vrede in Oekraïne gedoemd te falen.
Tot nu toe lijkt president Trump weinig ontvankelijk voor de Europese wens om betrokken te worden bij de vredesonderhandelingen. Geen Europees leider verwierf een plekje aan de onderhandelingstafel. Daarbovenop voerde de Amerikaanse president deze week zonder pardon een importheffing in van 25 procent op staal vanuit de EU.
Toch laat de Britse premier zich hierdoor niet weerhouden duidelijk stelling te nemen tegen president Trump. De kleurloze, stijf ogende Starmer blijkt een behendig koorddanser op het wereldtoneel die de belangen van Europa in Washington laat doorklinken.
Ruzie Zelensky en Trump
De ongekende ruzie twee weken geleden tussen president Trump en Oekraïense president Zelensky kon niet op een slechter moment komen voor premier Starmer. Juist een dag eerder zat hij op dezelfde plek in de Oval Office en legde, tot grote opluchting van zijn eigen team, een bijzonder succesvol bezoek af aan de Amerikaanse president.
Na de aanvaring tussen Trump en Zelensky stond Starmer voor een moeilijke keuze. Hij kon Trump niet publiekelijk afvallen zo vlak na zijn geslaagde bezoek aan het Witte Huis, toch wilde hij steun betuigen aan Oekraïne en ervoor zorgen dat Europese leiders eenduidig zouden reageren.
Dit is de ruzie waarin het gesprek tussen Trump en Zelensky uitmondde in de Oval Office.
Starmer besloot de telefoon op te pakken en belde Trump en Zelensky los van elkaar. Vanaf dat moment werkte de Britse premier onvermoeid aan het redden van de verstoorde relatie tussen president Zelensky en Donald Trump. Ook werkte Starmer in nauwe samenwerking met Franse president Macron aan een vredesplan.
Britse diplomaten waren ervan overtuigd dat Zelensky het moest bijleggen met Trump. Na enige druk gaf de Oekraïense leider toe. In een verzoenende brief zei hij dat hij bereid was te werken aan vrede onder Trumps 'sterke leiderschap' en omschreef hij de openlijke ruzie in het Witte Huis als 'betreurenswaardig'.
Topadviseur Jonathan Powell
Deze ommekeer zou Starmer niet hebben bereikt zonder de kennis en ervaring van topadviseur Jonathan Powell. Afgelopen weekend reisde deze doorgewinterde diplomaat nog af naar Oekraĩne om de delegatie van Zelensky voor te bereiden op de vredesonderhandelingen met Amerika in Saudi-Arabië.
Powell is geen onbekende in de diplomatieke wereld. Hij was betrokken bij de onderhandelingen over de Britse teruggave van Hongkong aan China en de wapenbesprekingen met de Sovjet-Unie tijdens de Duitse hereniging in 1990. Ook was hij stafchef van oud-premier Tony Blair en werkte hij in Downing Street gedurende de nasleep van 9/11, een periode waarin het Verenigd Koninkrijk de Amerikaanse militaire operaties in zowel Afghanistan als Irak steunde.
Dit gebeurde er de afgelopen weken:
De ontwikkelingen op het wereldtoneel volgden elkaar snel op, de afgelopen weken. Dit gebeurde er zoal:
- 27 februari: Starmer brengt een bezoek aan Trump.
- 28 februari: Trump en Zelensky ruziën in het Witte Huis.
- 2 maart: premier Starmer ontvangt wereldleiders tijdens een noodtop in Londen.
- 3 maart: Trump stopt militaire steun aan Oekraïne.
- 11 maart: Oekraïne accepteert Amerikaans voorstel voor een staakt-het-vuren van dertig dagen met Rusland. De VS hervat de militaire steun aan Oekraïne.
- 12 maart: Trump voert importheffing van 25 procent in op staal uit de EU
- 13 maart: Trump stuurt onderhandelaars naar Moskou. Gesprekken over mogelijke vredesdeal gestart
Het buitenlandbeleid van de Britten is dan ook doordrenkt met Powells strategie: hou de Amerikanen aan je zijde.
Een houding die voorzichtig positief uit lijkt te pakken. Volgens nieuwsorganisatie Politico stuurde Keir Starmer dinsdag twee WhatsAppberichten: één aan Donald Trump en de andere aan Volodymyr Zelensky. Hij feliciteerde beiden met het bereiken van overeenstemming over een plan voor een staakt-het-vuren tussen Oekraïne en Rusland, en de hervatte militaire steun van Amerika aan Oekraïne.
Topdiplomaat in Washington
Topdiplomaat Powell is inmiddels weer afgereisd naar Washington voor gesprekken met zijn Amerikaanse collega's. Intussen bereidde Starmer zich voor op de online bijeenkomst van de 'coalitie van bereidwilligen'.
Rusland heeft nog niet ingestemd met de tijdelijke wapenstilstand en er zal heel wat hoogstaande diplomatie aan voorafgaan voordat een blijvende vredesovereenkomst kan worden getekend. Maar Starmers team lijkt vastbesloten elke tegenslag die vrede in de weg staat te overwinnen.
