Britse klimaatbeweging Just Stop Oil stopt: 'Ons doel is bereikt'
De Britse klimaatprotestbeweging 'Just Stop Oil' zegt te gaan stoppen met opvallende, verstorende protestacties om aandacht te vragen voor klimaatverandering. Een grote demonstratie eind volgende maand in Londen zal de laatste zijn. Volgens Just Stop Oil zijn de acties niet meer nodig en is het tijd voor een nieuwe aanpak. Wat heeft de organisatie in drie jaar tijd bereikt?
Geen soep meer op schilderijen, geen blokkades meer van snelwegen en geen streakers meer bij sportwedstrijden. Just Stop Oil, een van de bekendste klimaatprotestbewegingen ter wereld, heeft dus besloten ingrijpende, provocerende acties te staken. De activisten wisten de afgelopen drie jaar regelmatig het nieuws te halen met hun opvallende protesten, die lang niet altijd gewaardeerd werden door het grote publiek.
Fossiele brandstoffen
Maar burgerlijke ongehoorzaamheid werkt, zegt de Britse actiegroep, die claimt 'een van de meest effectieve klimaatcampagnes ter wereld' te hebben. Toch gooien ze het vanaf volgende maand over een andere boeg.
Just Stop Oil bracht het nieuws zelf naar buiten. "We hangen de oranje hesjes aan de wilgen", schrijven ze op hun site. Volgens een woordvoerder omdat het doel waarvoor de organisatie in 2022 werd opgericht, behaald is: "We wilden dat de winning van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk zou stoppen. Inmiddels hebben we de productie van meer dan 4,4 miljard vaten olie tegengehouden en hebben rechters bepaald dat nieuwe olie- en gasvergunningen illegaal zijn."
Protestacties van Just Stop Oil vallen op doordat ze vaak de kleur oranje gebruiken, zoals ook bij de bekladding van het monumentale Stonehenge, vorig jaar:
De activisten werken toe naar een laatste protest op 26 april bij het Britse parlement in Londen, waar ze vaker actievoeren. Daarna verandert de organisatie van naam en tactiek. Ingewijden zeggen tegen The Guardian dat acties zullen verplaatsen 'van de straat naar de rechtbanken en de gevangenissen'. Wat dat concreet inhoudt, is onduidelijk.
Impact moeilijk te bewijzen
"Just Stop Oil is er net als andere actiegroepen, zoals Extinction Rebellion, in geslaagd om aandacht te vragen voor het klimaatvraagstuk. Hun acties op straat hebben geleid tot veel media-aandacht en maatschappelijke discussie", zegt RTL-klimaatspecialist Heleen Ekker. "Maar te stellen dat het door de acties van Just Stop Oil komt dat Groot-Brittannië z’n klimaatbeleid heeft aangescherpt, is wel weer moeilijk te bewijzen. Dit kan ook het gevolg zijn van internationale klimaatafspraken, en de Britse handtekening daaronder."
Hoewel veel Britten het klimaat belangrijk vinden, sprak de manier van demonstreren van Just Stop Oil lang niet al die mensen aan, zegt Verenigd Koninkrijk-correspondent Anne Saenen: "Het bekladden van de historische locatie Stonehenge en het ontregelen van de Londense metro vielen hier erg slecht."
Daar komt bij dat het moeilijk is om mensen voor dat soort acties te rekruteren. "Niet iedereen heeft tijd om tijdens een werkdag vastgelijmd te zitten aan een lantaarnpaal. De Britse tak van Extinction Rebellion stopte twee jaar geleden mede om die reden met deze manier van actievoeren. Zij hoopten dat meer mensen zich zouden aansluiten bij een andere protestvorm."
Met hun protestacties overtraden activisten van Just Stop Oil meermaals de wet, vertelt Saenen: "Er zitten op dit moment vijftien activisten van Just Stop Oil in de gevangenis en nog eens zestien anderen hangt een gevangenisstraf boven het hoofd. Zelf zeggen ze dat dat hen weinig uitmaakt, dat het voor een groter doel is, maar het kost de organisatie wel veel tijd en geld."
Dat het bij Just Stop Oil steeds vaker gaat over de nasleep van hun acties dan over hun acties zelf, blijkt onder meer uit de persberichten die de organisatie publiceert: van de laatste twaalf gingen er tien over rechtszaken of gevangengenomen activisten, in plaats van over protestacties.
XR: Benieuwd naar nieuwe strategie
Nederlandse klimaatactivisten prijzen het werk van hun Britse collega's: "Just Stop Oil heeft laten zien dat actievoeren werkt en zegt dat dat nog steeds nodig is. Daar staat we honderd procent achter", zegt een woordvoerder van Extinction Rebellion, dat in Nederland soortgelijke acties organiseert. "We zijn benieuwd naar de nieuwe strategie van de activisten van het voormalige Just Stop Oil."
Extinction Rebellion Nederland ziet overigens zelf nog geen aanleiding om ook de strategie aan te passen.
