Aardbeving kon voor Myanmar niet op slechter moment komen, zeggen experts: '3 miljoen ontheemden'
De aardbeving vandaag in Myanmar, waarvan het epicentrum centraal in dat land ligt bij de grote stad Mandalay, moet enorme verwoestingen veroorzaakt hebben en vele slachtoffers hebben gemaakt. Toch komt uit het land slechts mondjesmaat informatie vrij, omdat het militaire regime het land in een ijzeren greep houdt. Er is dus nog veel onduidelijk over de gevolgen. Experts zeggen dat de ramp voor Myanmar niet op een slechter moment kon gebeuren.
Ingestorte gebouwen, gescheurde wegen en vernietigde bruggen. Langzaam maar zeker komt er meer beeld en informatie uit Myanmar beschikbaar, maar het blijft zoeken naar informatie. Want sinds een staatsgreep in 2021 bestuurt de militaire junta het land, die bijna alle media controleert en ook het internetgebruik beperkt. Daarnaast zijn na de aardbeving de mobiele verbindingen in de getroffen gebieden slecht.
De militaire regering zelf meldt vanavond 144 doden en 732 gewonden, maar een reddingswerker in het zwaar getroffen Mandalay - de stad waar het epicentrum ligt - vertelt de BBC dat het aantal doden in alleen al die stad boven de honderden ligt. Het Amerikaanse geologisch instituut USGS houdt zelfs rekening met tienduizenden doden.
Dat het dodental behoorlijk kan oplopen, sluit ook seismoloog Laslo Evers van het KNMI niet uit. "Het gaat om een beving met een hele hoge intensiteit en Mandalay - dat ruim een miljoen inwoners telt - bevindt zich middenin het epicentrum."
Hulpverlener Yasmijn de Boer van de hulporganisatie ZOA bevestigt dit op basis van contact met partners in die stad. "Daar zijn superveel gebouwen ingestort, bijvoorbeeld een ziekenhuis en klooster, en er liggen nog mensen onder het puin." Zelf werkt ze in Yangon, de grootste stad van het land op zo'n 600 kilometer ten zuiden van Mandalay, waar ook alles 'heftig schudde'. Maar gebouwen zijn daar niet zichtbaar beschadigd, vertelt ze.
Hoogbouw met goedkope materialen
Journalist Minka Nijhuis, die vaak in Myanmar is geweest, hoort dezelfde geluiden van kennissen uit het land. "Ze vertellen me dat in elke wijk van Mandalay gebouwen zijn beschadigd of ingestort."
Dat die gebouwen het hebben begeven, verbaast Nijhuis niets. "Want veel hoogbouw daar bestaat uit goedkope materialen en is daarom kwetsbaar." Dat komt door corruptie. "De weinige regels die gelden, worden in een land als Myanmar gebroken."
Ook wijst ze op de junta, die het volk als vijand ziet. "Je burgers voorbereiden op een aardbeving heeft dan weinig prioriteit."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Laetitia van den Assum, voormalig ambassadeur van onder meer Myanmar, trekt dezelfde conclusies. "Je ziet het zelfs bij kleinere gebouwen: die storten niet in, maar vallen om." Ze zijn niet gebouwd om zo'n kracht te trotseren en dus zal dit ook voor grote problemen zorgen in het landelijke gebied.
Dramatisch moment
Daarbovenop komt deze ramp op een 'dramatisch moment', benadrukt Nijhuis. De recente beslissing van Donald Trump om hulporganisatie USAID stop te zetten heeft namelijk ook veel impact gehad op Myanmar. "Allerlei hulpprojecten zijn daardoor stopgezet."
De hulporganisaties die er nog wel zitten, hebben met grote uitdagingen te maken, vult Van den Assum aan. "Het is niet alleen moeilijk het land binnen te komen, maar ook om je er te verplaatsen." Want het door de burgeroorlog verscheurde Myanmar is opgedeeld in regio's die ofwel door de junta worden bezet ofwel door verzetsgroepen.
"Het land kent twee werkelijkheden", bevestigt Nijhuis. "Zo wil de junta in Yangon controle hebben over hulp en via daar kun je dus niet naar andere regio's." Dat geldt ook voor hulpverlener De Boer: "Ik kan nu niet naar Mandalay, dat is niet veilig."
De infrastructuur zorgt evengoed voor problemen. "Ook wegen zijn slecht aangelegd met goedkoop materiaal," stelt Nijhuis. "Dat zie je nu terug aan beelden van gescheurd wegdek." Verder zijn vliegvelden deels niet bruikbaar meer en is in Naypyidaw een verkeerstoren ingestort. Om dan nog maar te zwijgen over de verwoeste infrastructuur, veroorzaakt door de bombardementen van de junta de afgelopen jaren.
Geen vliegtuigen met voedsel naar regering
Ook het goedbedoelde geld van de internationale wereld kent gevaren, benadrukken beide experts. Want de militaire regering heeft de reputatie dat ze daar zelf van willen profiteren, stelt journalist Nijhuis.
"Stuur dus niet zomaar grote vliegtuigen vol met voedsel naar de regering", adviseert ex-ambassadeur Van den Assum. "Maar focus op lokale groepen en niet-gouvernementele organisaties."
Zelf denkt ze dat het nog jaren zal duren voordat Myanmar hier weer bovenop komt. Ze verwijst daarbij naar de allesverwoestende aardbeving in Turkije in 2023. Ze zijn daar nog steeds bezig met herstel.
Deze ramp kan Myanmar er nu absoluut niet bij hebben. In het land leeft meer dan de helft van de inwoners onder de armoedegrens en zijn ruim 3 miljoen mensen ontheemd, waarvan de helft zich op dit moment in het rampgebied van de aardbeving bevindt. Veel artsen en verpleegkundigen kunnen ze nu ook niet komen helpen, stelt Nijhuis. "Die hebben zich afgelopen jaren aangesloten bij gewapende verzetsgroepen en bevinden zich niet op hun post."
