Poolse verkiezingsuitslag 'is een dreun die zal doorklinken tot in Brussel'

"Een dreun die zal doorklinken tot in Brussel. Je kunt het nu al uittekenen: pro-Europese hervormingen die Tusk wil doorvoeren zullen voor een groot deel worden verworpen omdat de anti-Europese Nawrocki zijn presidentiële vetorecht gebruikt. Dat gebeurt nu onder de, eveneens rechtse, president Andrzej Duda ook al. Het is onverklaarbaar dat een land dat zo zwaar geprofiteerd heeft van hulp uit Brussel, zo anti-Europa is geworden."

Abortuswetgeving

En in Polen zelf zullen pro-abortuswetgeving en hervormingen in het rechtssysteem ook sneuvelen, zegt Akkermans. "De onafhankelijkheid van de rechtsstaat is al jaren in het geding in Polen, en dat zal er niet beter op worden. De partijloze Nawrocki wordt gesteund door de nationalistische oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid, de grootste partij van het land. Een partij die overigens niet in de regering terechtkwam omdat er geen coalitie kon worden gesmeed. Maar op belangrijke posten binnen het rechtssysteem zijn leden van die partij neergezet, en dat leidt tot verlamming van het systeem en van de binnenlandse politiek."

Nawrocki zal er, net als zijn voorganger Duda, alles aan doen om Tusk dwars te zitten, zegt Akkermans. "Dat veroorzaakt nu al hoofdpijn, en zal dat ook in de komende periode blijven doen. Tusk kan zijn hervormingspolitiek niet doorvoeren, omdat het gros van zijn maatregelen zal sneuvelen onder Nawrocki's vetorecht. Eigenlijk kan dit alleen maar leiden tot vervroegde verkiezingen. En dat is niet in het voordeel van Tusk: die kan niet bogen op succesvolle resultaten van zijn premierschap, juist omdat zijn voorstellen zo vaak een veto van de president kregen. Hij zit dus volledig in de klem, en dat is enorm deprimerend voor hem."

Gejuich in Hongarije

Dat de links georiënteerde Rafal Trzaskowski het niet redde tegen Nawrocki is opvallend, maar misschien wel te verklaren, aldus Akkermans. "In de peilingen deed Trzaskowski het goed, maar als burgemeester van Warschau gaf hij groen licht voor de privatisering van socialehuurwoningen, en dat was tegen het zere been van zijn achterban. Je zag in de peilingen dat ze steeds dichter bij elkaar kwamen. Eigenlijk kwamen de verkiezingen voor Nawrocki daarom op een ideaal moment, hij had het tij mee."

Volgens Akkermans zal er vooral in anti-EU-landen als Hongarije gejuich zijn opgegaan. "En ook Donald Trump zal in zijn sas zijn. Die gaf Nawrocki zijn volledige steun en noemde zijn tegenstander Trzaskowski eerder een 'absolute train wreck of a leader'."

Felicitaties aan Nawrocki

Europese leiders hebben Nawrocki gefeliciteerd met het winnen van de presidentsverkiezingen. 

• De Hongaarse premier Viktor Orbán zei op X dat het ongelooflijk spannend was geweest en sprak over een 'fantastische overwinning'. Hij zei ernaar uit te kijken met Nawrocki te gaan samenwerken.
• Ook voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie feliciteerde Nawrocki en zei er vertrouwen in te hebben dat de 'goede samenwerking' met Polen zal doorgaan.
• De Oekraïense president Volodymyr Zelensky sprak op X eveneens de verwachting uit dat de samenwerking met Polen goed zal blijven. Hij zei ook uit te kijken naar de 'persoonlijke' samenwerking met zijn toekomstige ambtgenoot. Die staat bekend als een tegenstander van het Oekraïense streven om lid te worden van de NAVO. Wel steunt Nawrocki de militaire steun aan het buurland.
• Ook waren er felicitaties van de president van buurland Duitsland. Frank-Walter Steinmeier zei dat Duitsland en Polen 'niet alleen buren zijn, maar ook vrienden'.