ASML verplaatsen naar het buitenland, kan dat wel?

In het diepste geheim wordt gewerkt aan een plan, onder codenaam Beethoven, om een eventueel vertrek van ASML te voorkomen.

ASML heeft eerder al gezegd dat het een mogelijkheid zou zijn om naar het buitenland te gaan. Het bedrijf maakt zich zorgen over het vestigingsklimaat in Nederland.

Het kan niet genoeg technisch geschoold personeel in Nederland vinden, dus moet het medewerkers uit het buitenland halen. Volgens ceo Peter Wennink komt zeker 60 procent van de werknemers die het bedrijf aanneemt uit het buitenland.

Expats

Maar de expatregeling, die belastingvoordelen voor werknemers uit het buitenland betekent, wordt afgebouwd waardoor het voor bijvoorbeeld ingenieurs uit India financieel minder aantrekkelijk is om in Nederland aan de slag te gaan.

En de partijen die een nieuw kabinet proberen te vormen (PVV, VVD, NSC en BBB) overwegen om het aantal migranten in te perken, waaronder ook internationale studenten.

'Heel onwaarschijnlijk'

Toch gelooft Jos Versteeg, analist bij InsingerGilissen, nooit dat hele fabriek weggaat. Het lijkt hem bovendien ook 'heel onwaarschijnlijk' dat ASML nieuwe investeringen in het buitenland zal doen in plaats van in Nederland.

Wat nu gebeurt is druk zetten op de politiek in Den Haag om maatregelen te nemen waardoor het voor ASML makkelijker zal zijn om aan de broodnodige geschoolde werknemers te komen, denkt hij.

23.000 werknemers

De hele fabriek verplaatsen zou betekenen dat alle circa 23.000 werknemers moeten verhuizen, maar een flink deel zal dan niet mee gaan, denkt Versteeg. Dan moet je dus weer op zoek naar werknemers, terwijl ASML nu al moeite heeft om genoeg nieuwe werknemers aan te trekken.

Veel onderdelen voor de chipmachines van ASML komen van toeleveranciers van over de hele wereld, die in Veldhoven in elkaar worden gezet, legt Versteeg uit. Chipmachines moeten eerst worden getest, dat gebeurt daar ook.

Nederland vs buitenland

Theoretisch zou je één onderdeel ergens anders in elkaar kunnen zetten, waarvoor je dus zou moeten investeren in het buitenland, en dat dan weer naar Veldhoven vervoeren om het daar in een te bouwen chipmachine te plaatsen.

Maar in Veldhoven zijn de testfaciliteiten en het valt niet mee om zo'n gigantische machine van ASML te verplaatsen, aldus Versteeg. "Het is veel makkelijker om alle faciliteiten bij elkaar te houden."

Het hoofdkantoor zou je wel kunnen verplaatsen, zegt hij. Maar daar schiet je niet zo veel mee op, want het tekort aan hoog opgeleide werknemers is juist bij de productie groot, aldus Versteeg.

'Vertrek steeds waarschijnlijker'

Jim Tehupuring, beleggingsdeskundige van 1 Vermogensbeheer, denkt er anders over. Volgens hem is het steeds waarschijnlijker dat ASML vertrekt, "maar of dat voor 30 procent of voor 70 procent is weet ik niet."

Volgens Tehupuring wordt ASML op veel fronten tegengewerkt. Naast het afbouwen van de expatregeling wijst hij op de winstbelasting voor bedrijven die de afgelopen jaren is verhoogd en exportrestricties. Zo mag ASML de nieuwste chipmachines niet aan China verkopen.

'Duurt jaren'

Eerst zou ASML de juridische zetel naar het buitenland verplaatsen, waardoor het minder winstbelasting hoeft te betalen, denkt Tehupuring. De productie naar het buitenland brengen is uiteindelijk ook geen probleem denkt hij, al zal dat wel een proces van jaren zijn.

Je kunt beginnen met de assemblage van een bepaald onderdeel in het buitenland te gaan doen, en dat onderdeel dan naar Veldhoven vervoeren om verder in een chipmachine in te bouwen, aldus Tehupuring. Je kunt die assemblage in het buitenland dan steeds verder uitbouwen, zegt hij.

Wereldtop

De chipmachines van ASML zijn de meest geavanceerde ter wereld. Ze zijn onmisbaar bij het maken van chips, maar er is nauwelijks een ander bedrijf in de wereld dat deze machines bouwt.  

Inmiddels is ASML op de beurs zo'n 360 miljard euro waard, daarmee is ASML het op een na grootste Nederlandse bedrijf. In Europa zijn slechts twee bedrijven meer waard.