Hoe Trumps tactiek werkte: strengere grenscontroles na dreiging met importtarieven

1. Wat is er aan de hand?

Amerika importeert meer producten dan het exporteert. Het land heeft dus een negatieve handelsbalans. Trump wil een belastingheffing van tien tot 25 procent opleggen aan producten uit Canada, Mexico en China die Amerika in gaan. Die taxdollars komen ten goede van de Amerikaanse schatkist. Maar het zal ook betekenen dat allerlei producten zoals Mexicaanse avocado's duurder worden voor Amerikanen.

Indirect wordt het daardoor voor Amerikanen aantrekkelijker om Amerikaanse producten te kopen, die nu nog vaak duurder zijn dan de goederen uit bijvoorbeeld China.

Het gaat -als het aan de Republikeinse president ligt - om heffingen van 25 procent voor producten uit Canada en Mexico. Voor gas uit Canada geldt een heffing van 10 procent. Ook op producten uit China komt een heffing van 10 procent. Deze heffingen kunnen volgens Trump de VS miljarden opleveren.  

Als belangrijkste reden voor de Amerikaanse heffingen noemt de Amerikaanse president de 'stroom aan illegale drugs (fentanyl)' die volgens hem via Mexico, Canada en China naar Amerika komt. Maar ook illegale migratie wordt door hem genoemd. 

Inmiddels zijn de plannen voor Canada en Mexico met een maand opgeschort. De importheffingen voor China gingen vandaag in, maar er staat nog een telefoontje tussen Trump en Peking gepland.  

Hoewel het voor de twee directe buurlanden van Amerika gunstig is dat ze een maand uitstel hebben, is Trump de grote winnaar. Hij kreeg door te dreigen met importheffingen de Canadezen en Mexicanen zo ver om de grenscontroles op te schroeven, zijn grote politieke wens. 

'Donald Trump heeft een overwinning behaald op zijn buurlanden. Die waren zo bang voor een handelsoorlog dat ze akkoord zijn gegaan met Trumps eisen", zegt Erik Mouthaan, Amerikacorrespondent voor RTL Nieuws.

2. Hoe reageren de gedupeerde landen?

Die deden precies wat Trump verwacht had. Ze reageerden boos. Nadat de president aankondigde met importheffingen te komen, lieten China, Mexico en Canada weten dan hetzelfde te gaan doen. Oog om oog, tand om tand.

Canada wilde importheffingen van 25 procent invoeren op Amerikaanse producten die naar Canada gaan zoals bier en parfum. Trudeau moedigde Canadezen verder aan om vanaf nu vooral Canadese producten te kopen en in eigen land op vakantie te gaan in plaats van naar de VS. 

Ook Mexico reageerde woest. Sheinbaum noemde de beschuldiging van Trump dat haar land de handen ineen heeft geslagen met drugsbazen 'lasterlijk'.

"Wij verwerpen categorisch de lasterlijke bewering van het Witte Huis dat de Mexicaanse regering allianties heeft met criminele organisaties, evenals elke poging om in te grijpen op ons grondgebied", aldus Scheinbaum.

De Chinese regering liet ook haar tanden zien en kondigde aan per 10 februari een importheffing van 15 procent te rekenen voor kolen en aardgas die vanuit de VS naar China komen. Voor ruwe olie en producten zoals landbouwmaterieel en pick-uptrucks, rekent China een invoertarief van 10 procent.

Met importtarieven over en weer, leek er oppervlakkig geen winnaar te zijn. Maar die is er wel: Amerika. Want Trump heeft nu een sterkere positie aan de onderhandelingstafel. Door te dreigen met hoge belastingen, kon hij gaan onderhandelen over strenge grenscontroles (drugs en mensen).

3. Hoe zit dat precies? 

Gisteren belde Trump met Mexico en met Canada. De invoer van de heffingen in Mexico wordt met een maand uitgesteld, werd gisterenmiddag bekend. In ruil daarvoor zet Mexico 10.000 extra leden van de Nationale Garde in bij de noordgrens om zo de drugs die de grens over gaat, te onderscheppen. Andersom probeert de VS te voorkomen dat er krachtige wapens de grens overgaan richting Mexico.

Door deze deal worden de importheffingen een maand later ingevoerd. De komende maand wordt gebruikt voor onderhandelingen om een verdere deal te sluiten tussen de twee landen.

Ook voor Canada zijn de importheffingen met een maand uitgesteld. Ook dit land gaat, na Mexico, bijna 10.000 mensen aan de grens met de Verenigde Staten inzetten om drugshandel te bestrijden.

Canada komt met een plan van 1,3 miljard dollar om de grenzen te versterken met nieuwe technologie en meer middelen om de toevoer van fentanyl tegen te gaan. Ook gaat het land een 'fentanyltsaar' benoemen en drugskartels als terroristen aanmerken, schrijft Trudeau op X.

China, dat volgens Trump de grondstoffen voor fentanyl levert, krijgt nog wel te maken met een extra importheffing van 10 procent. Maar mogelijk wordt ook hier nog water bij de wijn gedaan, want de twee landen hebben voor vandaag een gesprek gepland.

4. Is dit de eerste keer dat Trump zo opereert?

Zeker niet. Hij speelt dit politieke spel vaker en met succes. Amerika heeft al jaren een handelstekort, dat is niet nieuw. Trump gebruikt de economie ook als politiek instrument om andere landen te dwingen om zaken die hem niet bevallen, anders te regelen. 

Vorige week lag hij in de clinch met Colombia. Hij eiste dat het land gedeporteerde migranten zou terugnemen. Dit land wilde dat niet meteen, daarna dreigde Trump met een importtarief van 50 procent. Colombia bond daarna in. 

5. Heeft zo'n handelsoorlog ook gevolgen voor Nederland?

Een handelsoorlog waar meerdere grote landen bij betrokken zijn, is nooit goed. Als China bijvoorbeeld minder interessant wordt voor de Verenigde Staten, zullen de Chinezen waarschijnlijk nog meer gaan exporteren naar de Europese Unie. En dat kan de lokale sectoren pijn doen. De Europese staalindustrie heeft nu bijvoorbeeld al last van de inkoop van Chinees staal dat veel goedkoper is. En ook Chinese elektrische auto's zijn -ondanks importtarieven- goedkoper.

Maar het wordt nog erger omdat Trump inmiddels zijn pijlen ook op de Europese Unie heeft gericht. "Ze profiteren echt van ons, weet u. We hebben een tekort van 300 miljard dollar. Ze nemen noch onze auto's, noch onze agrarische producten, bijna niks, en wij nemen alles, miljoenen auto's, enorme hoeveelheden landbouwproducten", verklaarde hij tegen de media over de negatieve handelsbalans van zijn land.

Hoe hoog eventuele importtarieven voor de EU worden, als die er komen, is nog niet bekend. 

De Europese Unie zal Amerikaanse maatregelen in ieder geval niet over haar kant laten gaan, zei voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen maandag na afloop van de top van EU-regeringsleiders. Voor een eventuele strijd "zijn we klaar", waarschuwde ze.

Europa moet zich klaarmaken voor nieuwe importheffingen, zo dreigde Trump zoals je in de video ziet.