Belgische regering onderzoekt loterij met kassabonnetjes voor meer belastinginkomsten
Een loterij winnen met je kassabon: in België wordt onderzocht of dit mogelijk is, zo valt te lezen in het regeerakkoord dat daar afgelopen week gepresenteerd is. Door een prijs te koppelen aan een bonnetje wil de Belgische regering zwart betalen tegengaan en meer btw-inkomsten innen. In landen als Portugal en Italië zijn ze al bekend met zo'n loterij.
In België is de 'schaduweconomie', de handel met zwart geld, relatief groot. 16 procent van het bbp (de totale omvang van de economie) in 2022, blijkt uit een onderzoek van de universiteit van Linz. Dit is meer dan 90 miljard euro. In Nederland ging het toen om 8,2 procent van het bbp.
Daarom is de volgende zin opgenomen in het regeerakkoord van onze zuiderburen: "We onderzoeken het internationaal verspreide model van een loterij met btw-bonnen om het opvragen van ontvangstbewijzen te stimuleren en de fiscale fraude te verminderen." Als er 'zwart' wordt afgerekend, gaat er immers geen geld naar de staatskas.
Buurtwinkels, bakkers en slager
"Terwijl de aandacht momenteel ligt op de grote fraudeurs, ligt er wel degelijk nog ruime marge bij die massa kleinere handelszaken", zegt de Belgische hoogleraar fiscaal recht Michel Maus tegen krant De Morgen. "Bij heel wat buurtwinkels, bakkers en slagers krijg je geen bonnetjes. En zelfs in cafés of restaurants, krijg je nog vaak de vraag of je wel een btw-bonnetje nodig hebt."
Hoe de Belgische loterij er precies uit gaat zien, is nog niet bekend. Het land heeft wel legio voorbeelden waarnaar gekeken kan worden. Zo heeft Italië bijvoorbeeld de 'Lotteria degli scontrini'. Een loterij die in 2021 werd ingevoerd.
Elke volwassene kan daar een loterijcode aanvragen die gekoppeld is aan zijn of haar belastinggegevens. Die code kan gescand worden door de verkoper als de desbetreffende persoon een pinuitgave doet van boven de 1 euro. Hierdoor wordt de code gekoppeld aan de kassabon.
De koper doet automatisch mee aan de volgende trekking van de loterij, waarbij geldprijzen te winnen zijn. De jaarlijkse hoofdprijs is 5 miljoen euro. Er zijn ook meerdere maandprijzen van 100.000 euro. Bij de weekprijzen gaat het om 25 duizend euro. Ook verkopers kunnen geld verdienen. In 2024 werd er in totaal voor 36,6 miljoen euro aan prijzengeld uitgekeerd. Winnaars krijgen bericht van de overheid.
Populariteit neemt af
Volgens de Italiaanse nieuwssite Today deden er vorig jaar 25 miljoen bonnetjes mee. Drie miljoen minder dan 2023. Een stuk minder dan dan de meer dan 100 miljoen aangemelde bonnetjes in 2021. Om de loterij weer nieuw leven in te blazen, wordt er gekeken of niet gelijk in de winkel gezien kan worden of er een prijs gewonnen is.
In Portugal kennen ze zo'n soort loterij al sinds 2014. In het begin waren er auto's te winnen, maar vanaf 2016 alleen geldprijzen in de vorm van een soort obligaties. Het gaat om certificaten ter waarde van tienduizenden euro's die ook nog eens rente opleveren, bedoeld om de Portugezen te laten sparen. De uitslag is online en op televisie te zien.
In Spanje vindt traditiegetrouw vlak voor kerst 'El Gordo' (De Vette) plaats, de trekking van de grootste loterij van de wereld. Kijk hieronder naar de trekking uit 2020. De tekst gaat door onder de video.
Vanwege problemen tussen de Portugese belastingdienst en de instantie die zich bezighoudt met de staatskas, is de loterij al een tijdje tijdelijk opgeschort.
De Belgische minister van Financiën, Jan Jambon, gebruikt Portugal desondanks wel als voorbeeld. "In Portugal zien we bijvoorbeeld dat de btw-inkomsten door die loterij met miljoenen gestegen zijn", zei hij tegen de Vlaamse omroep VRT.
Prijzengeld
Of het doorgaat in België is dus nog maar zeer de vraag en over het prijzengeld is dus nog helemaal niets duidelijk. Het uitkeren van grote prijzen kan voordelig zijn denkt Maus. "Terwijl een prijs van 5 miljoen euro, zoals in Italië, voor een particulier een enorm bedrag is, kunnen de opbrengsten voor de schatkist wel degelijk vele malen hoger liggen, zegt hij tegen De Morgen.
De Belgische hoogleraar toont zich de bij de VRT geen tegenstander van het plan. De Belg zegt dat 'gelijkaardige systemen' in andere landen hun verdiensten al bewezen hebben. "Waarom zou het bij ons dan geen succes kunnen zijn?"
