Kabinet houdt nieuwe indeling luchtruim al ruim een jaar geheim
Het kabinet weigert om de nieuwe indeling van het Nederlandse luchtruim openbaar te maken, terwijl deze op hoofdlijnen al ruim een jaar vastligt. Vooral in Gelderland en Utrecht leven grote zorgen. Onderdeel van de nieuwe indeling is een vierde aanvliegroute naar Schiphol, die in de twee provincies voor flink meer geluidshinder en milieuoverlast zorgt.
"Vanaf de grond gezien lijkt het een oneindige ruimte: de lucht boven ons. Maar dat is schijn."
Het zijn de eerste woorden op de overheidssite over de luchtruimherziening, waar ambtenaren van het ministerie van Defensie en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat sinds 2019 aan werken.
Die lucht boven ons is de afgelopen dertig jaar flink drukker geworden. Waar Schiphol in 1994 nog ruim 274.000 vluchten afhandelde, waren dat er vorig jaar 200.000 meer. Dit nog los van de vier andere luchthavens die Nederland telt, plus de militaire vliegvelden van de luchtmacht.
Een nieuwe indeling van het luchtruim is daarom hard nodig, vindt de overheid. De luchtmacht wil met de nieuwe generatie gevechtsvliegtuigen (de F-35's) kunnen oefenen en daar moet een groter oefengebied voor komen in het noordelijke deel van het Nederlandse luchtruim.
Een bestaand oefengebied in het zuiden van ons land kan dan verdwijnen en daarvan profiteert de burgerluchtvaart.
Nieuwe aanvliegroute
Want nu is het nog zo dat passagiersvliegtuigen en vrachttoestellen vanuit het zuidoosten eerst richting Lelystad vliegen, om daar vervolgens linksaf de Flevopolder in te slaan. Via Almere vliegen ze dan naar Schiphol. Dit 'omvliegen' kan worden vermeden als de naderende toestellen vanuit het zuidoosten rechtstreeks vanuit Duitsland richting Schiphol kunnen, over Gelderland en Utrecht.
Maar daar leven in die twee provincies grote zorgen over. Actiegroepen en provinciale bestuurders willen graag weten waar die naderende vliegtuigen straks gaan vliegen, maar het kabinet blijft geheimzinnig doen over het besluit.
Uit documenten die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat eerder openbaar moest maken na een beroep op de Wet open overheid (Woo) door RTL Z, werd duidelijk hoe die nieuwe aanvliegroute eruit ziet.
Zo bleek dat vliegtuigen die vanuit Duitsland met verschillende aanvliegroutes boven Gelderland naar Schiphol vliegen, ter hoogte van het Utrechtse Doorn bij elkaar komen. Om vervolgens op dat punt het luchtruim van Schiphol binnen te komen.
Door de luchtverkeersleiding is in het diepste geheim al geoefend met zulke nieuwe vluchtroutes.
'Momentopname'
Onzeker is of de nieuwe aanvliegroute er komt. Volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat betrof de informatie in de documenten 'een momentopname van mogelijk achterhaalde concepten (die) geen betrouwbare indicatie (geven) van eventueel nog te publiceren luchtruimontwerpen'.
Toch ligt de nieuwe indeling van het luchtruim op hoofdlijnen al vast. Uit documenten die het ministerie openbaar heeft moeten maken na een nieuw Woo-verzoek van RTL Z, blijkt dat er sinds december 2023 'een stabiel conceptontwerp' is van de hoofdstructuur van het nieuwe luchtruim.
Zo ligt op hoofdlijnen vast hoe het militaire oefengebied in Noord-Nederland wordt begrensd, hoe de verkeersstromen van en naar Schiphol lopen en en hoe de vaste aanvliegroutes eruit zien.
Wensen inwoners genegeerd?
Er is nog iets dat opvalt uit de vrijgegeven documenten. "Er zijn weinig mogelijkheden voor aanvullende specifieke wensen uit de omgeving", schrijven de ambtenaren. Dit lijkt erop te wijzen dat actiegroepen en provincies er niet op hoeven te rekenen dat hun bezwaren zullen leiden tot aanpassingen van de nieuwe indeling van het luchtruim.
Eerder maakten we deze video over Jan, die bij Schiphol woont en een rechtszaak aanspande tegen de staat vanwege de herrie:
Het zogenoemde schetsontwerp voor het Nederlandse luchtruim is eind december 2023 opgeleverd, maar is tot op heden niet openbaar gemaakt. Ook niet nadat RTL Z daar met een Woo-verzoek om gevraagd heeft. In het regeerprogramma van het huidige kabinet staat dat 'de plannen voor de nieuwe indeling van het luchtruim eind 2024 worden gepresenteerd'. Maar ook dat is niet gebeurd.
Minister van Infrastructuur en Waterstaat Barry Madlener (PVV) schreef in een Kamerbrief van 20 december dat hij het schetsontwerp 'begin 2025' alsnog openbaar zou maken, iets wat hij op basis van het Woo-verzoek van RTL al op 25 september 2024 had moeten doen.