Roep om verbod op uitzendwerk in vleessector 'vol misstanden' neemt toe

Over misstanden met arbeidsmigranten in de vleessector duiken regelmatig verhalen op. Eerder dit jaar verscheen op Facebook een filmpje waarin te zien is hoe een Roemeense arbeidsmigrant hardhandig zijn kamer wordt uitgezet. Die kamer was geregeld door het uitzendbureau waarvoor hij werkte.

In het filmpje is te zien hoe de Roemeen te horen krijgt dat hij is ontslagen en zijn spullen moet pakken. Als hij geen aanstalten maakt en protesteert, krijgt hij een klap en ontstaat er een vechtpartij. Vier mannen zetten de Roemeen uiteindelijk met grof geweld op straat.

In deze video zie je deels wat er met de Roemeen gebeurt.

Over wat er in het filmpje te zien is, worden verschillende verklaringen afgelegd. Het uitzendbureau zegt dat de Roemeen niks in het huis te zoeken had en eten had gestolen van een huisgenoot. Daarvan blijkt echter niets uit het gesprek dat voorafgaat aan het geweld.

De arbeidsmigrant zegt dat hij 's ochtends niet is opgehaald om naar zijn werk te gaan. Omdat hij daarom een werkdag miste, zou hij vervolgens 'op staande voet' zijn ontslagen, waardoor hij ook zijn woonplek kwijtraakte. Van het geweld tegen hem heeft hij inmiddels aangifte gedaan bij de politie.

'Wat met veel migranten gebeurt'

"Wat we zien, is wat er met veel arbeidsmigranten gebeurt", reageert Anna Ensing van FairWork desgevraagd op het filmpje en de verklaringen. "Buitenlandse werknemers zijn heel afhankelijk van een uitzendbureau. Als er ook maar iets gebeurt wat het uitzendbureau niet aanstaat, dan kunnen ze van de ene dag op de andere op straat staan, en soms zelf zonder een betaling te hebben ontvangen" voor het werk dat ze hebben gedaan.

De Nederlandse Arbeidsinspectie wees er vorig jaar al op dat uitzendbureaus onevenredig veel werknemers op staande voet ontslaan. Bij drie van de dertien onderzochte uitzendbureaus zou zelfs sprake zijn van een verdienmodel, omdat bij ontslag op staande voet geen achterstallig loon en vakantiegeld meer hoeft te worden uitbetaald. Het financiële voordeel voor het uitzendbureau kan oplopen tot "vele honderden euro's per ontslag, zo niet meer", aldus de inspectie in mei van vorig jaar.

Het misbruik van ontslag op staande voet is niet de enige misstand die de Arbeidsinspectie in de vleessector tegenkomt, zegt directeur toezicht Marijke Kaptein in een gesprek met RTL Nieuws. "De vleesverwerkende industrie is een sector waar veel misstanden zijn. De verhalen die je hoort, leest, ziet en die wij tegenkomen, daar zitten echt heel schrijnende gevallen tussen."

Veel messen

"De mensen werken in een omgeving met veel messen", vertelt Kaptein. "Het is er koud. Het is er vies. Het is er vochtig en er zijn veel ongevallen. We zien ook veel problemen als het gaat over oneerlijk werk. We zien te lage betaling, op het verkeerde moment, onterechte ontslagen, het wisselen van werknemers. Er zijn veel misstanden."

Voor FNV en FairWork zijn alle klachten, "variërend van: ik ben niet betaald, tot: ik ben uit huis gezet, tot: ik word bedreigd of er is geweld tegen mij gepleegd", al langer aanleiding om te pleiten voor een verbod op uitzendwerk in de vleessector. De Arbeidsinspectie vindt zo'n verbod 'in algemene zin' een goede maatregel voor sectoren waarin sprake is van veel misstanden. "Het is een goede stok achter de deur. Maar wij gaan er niet over", aldus de inspectie.

Wie erover gaan, zitten in politiek Den Haag. Daar laat minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) onderzoek doen naar de mogelijkheid van wat dan 'een sectoraal uitzendverbod' heet voor 'sectoren met veel misstanden.' De Tweede Kamer moet over de uitkomsten van dit onderzoek de komende maanden worden geïnformeerd.

Maar uitgesproken voorstanders zijn er nu al: De SP en GroenLinks-PvdA bijvoorbeeld. "Ik wil dat uitzendbureaus er tussenuit gaan, en dat mensen rechtstreeks in dienst komen bij de bedrijven zodat je die kunt aanspreken op dit soort misstanden", zegt Mariëtte Patijn van laatstgenoemde partij. "Ik heb vaker dit soort filmpjes gezien en we zien ook heel veel niet. Ik kan er met mijn hoofd niet bij dat dit gebeurt, en dat het elke keer weer leidt tot een tweede, derde en vierde kans voor de sector. Hier moet gewoon een einde aan komen."

Uit de klauwen

Coalitiepartij NSC zegt de mogelijkheid om een verbod op uitzendwerk op te kunnen leggen aan sectoren waarin het "uit de klauwen loopt" toe te juichen, "en we kennen allemaal wel één of twee sectoren waarin dat het geval is", aldus Pieter Omtzigt van die partij.

Reactie vleessector

De Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV), die de belangen behartigt van werkgevers in de Nederlandse vleessector, noemt een uitzendverbod 'disproportioneel en onnodig'. Een algeheel uitzendverbod zou "een extreme maatregel zijn, met ernstige gevolgen voor de continuïteit en het concurrentievermogen van de gehele vleessector", aldus de COV. 

Goedwillende bedrijven zouden de dupe worden van kwaadwillende en tegen die kwaadwillenden neemt de vleessector zelf ook al maatregelen. Bovendien zouden mechanisering en robotisering de inzet van arbeidsmigranten op termijn minder noodzakelijk maken.