Kabinet grijpt keihard in bij Nijmeegse chipmaker na zorgen om kennislek

Het Nijmeegse Nexperia maakt chips voor onder meer auto’s en consumentenelektronica. In 2019 werd het gekocht door het Chinese bedrijf Wingtech. Dat werd nooit gezien als een strategisch risico, omdat Nexperia betrekkelijk eenvoudige chips maakt.

Maar het ministerie heeft nu toch verschillende maatregelen genomen. Het kabinet vreest dat de chips die Nexperia maakt niet beschikbaar zouden zijn in een 'noodsituatie'.

Wat dat precies inhoud is niet bekend, het ministerie en Nexperia willen niet reageren op vragen van RTL Z. Bij de actie is een beroep gedaan op de Wet beschikbaarheid goederen (Wbg), wat tot nu toe nog niet is gebeurd.

Geen grote beslissingen

Volgens het ministerie is de wet ingezet 'naar aanleiding van recente en acute signalen van ernstige bestuurlijke tekortkomingen en handelingen bij Nexperia'. Daardoor zou 'de continuïteit en waarborging op Nederlandse en Europese bodem van cruciale technologische kennis en capaciteiten' worden bedreigd. Dat zou weer 'een risico kunnen vormen voor de Nederlandse en Europese economische veiligheid', aldus de verklaring.

De ingreep van de Nederlandse overheid komt erop neer dat Nexperia een jaar lang geen onderdelen mag verkopen en geen nieuwe leidinggevenden aannemen.

'Unieke maatregel' 

Ook mag Nexperia een jaar lang geen grote beslissingen nemen zonder uitdrukkelijke toestemming van de Nederlandse overheid. En mag de overheid beslissingen binnen het bedrijf terugdraaien.

Ook heeft de Wingtech het beheer over vrijwel alle aandelen in Nexperia moeten overdragen aan een andere partij.

Redacteur Marc Hijink van NRC meldde gisteren al eerste het nieuws over Nexperia. Hij noemt het ingrijpen van de overheid uniek, zo zie je hieronder. (De tekst gaat verder onder de video)

De Ondernemingskamer heeft Wingtech-topman Zhang Xuezheng bovendien voorlopig aan de kant gezet als topman van Nexperia. Dat gebeurde nadat Nederlandse en Duitse bestuurders van het bedrijf naar die rechter waren gestapt, en vlak na de maatregelen van het kabinet. Er is een onafhankelijke bestuurder aangesteld.

Dit alles zet de verhouding met China op scherp, zegt Roland Smid, correspondent voor RTL Nieuws in China. Wingtech is woedend, en de vrees is nu dat China met tegenmaatregelen komt.

Chinese eigenaar is boos

De Chinese eigenaar van Nexperia reageerde gisteravond fel, het zei dat Nexperia en de Nederlandse staat onder één hoedje spelen. Dat statement werd vervolgens snel van de website verwijderd, vermoedelijk omdat het bedrijf eerst reactie van de staat wil of moet afwachten, aldus Smid.

De Nederlandse chipsector zal dit nieuws met samengeknepen billen volgen, ook omdat China net nieuwe exportbeperkingen heeft aangekondigd op kritieke aardmetalen die bedrijven als ASML, ASMI en Besi nodig hebben, zegt Smid.

De beperking betekent dat er bij de export van dit materiaal toestemming van China gevraagd moet worden. Het land heeft dus een behoorlijk middel in handen, om terug te slaan, aldus Smid.

Strijd VS en China

Het lijkt er op dat de actie van de Nederlandse overheid samenhangt met de strijd tussen de VS en China. De VS vreest namelijk dat China de Amerikanen op technologisch, en daarmee militair, terrein zal overvleugelen. Wingtech kwam eind vorig jaar op de zogeheten Entity List van de VS te staan. Om bepaalde Amerikaanse technologie aan bedrijven op die zwarte lijst te mogen verkopen, is eerst een vergunning nodig.

Onlangs pasten de VS de regels zodanig aan dat ook buitenlandse dochters van die bedrijven, zoals Nexperia, moeilijker aan onderdelen of software kunnen komen.

ASML

Eerder raakte chipmachinemaker ASML al verzeild in de geopolitieke ruzie tussen de VS en China. ASML mag de meest geavanceerde chipmachines al niet meer naar China exporteren. Vorig jaar moest ASML ook voor minder geavanceerde machines een vergunning aanvragen.

China-correspondent Roland Smid ziet de verhoudingen tussen Nederland en China op scherp staan, zo zie je in deze video.