Google wil datacentra in de ruimte: 'creatief plan' met flinke uitdagingen

De AI-goudkoorts is in volle gang, en dus verrijzen er wereldwijd talloze nieuwe datacentra. Als het aan Google ligt, blijft het daar niet bij, en halen we onze AI straks zelfs uit de ruimte.

Een ruimte-datacentrum ziet er niet zo uit als die op aarde: er gaat geen enorm pakhuis in een baan om de aarde draaien. Het plan van Google draait om een cluster van satellieten met AI-chips aan boord, die via lasers met elkaar kunnen communiceren.

Het belangrijkste voordeel van een satellietsysteem is dat het in de ruimte veel makkelijker is om aan energie te komen. Energie vormt de belangrijkste kostenpost voor datacentra op aarde, en de capaciteit van het energienet is een beperkende factor voor de bouw van nieuwe datacentra.

De Google-satellieten zouden in een baan komen waarin zij bijna constant in de zon staan. Zonnepanelen op zo'n satelliet kunnen acht keer zoveel stroom opwekken als een zonnepaneel op aarde.

Een grote uitdaging is de communicatie tussen de satellieten. Die gaat met lasers, maar dat kost veel energie. Een oplossing is om de satellieten dicht bij elkaar in de buurt te laten vliegen, op een afstand van minder dan een kilometer.

Maar dat brengt ook het risico van botsingen met zich mee, zegt Rob van den Berg, ruimtevaartdeskundige bij Naturalis. Dat komt door ruimtepuin, resten van oude satellieten en raketten die nog altijd in een baan om de aarde vliegen. "Als een satelliet wordt geraakt door ruimtepuin, kan die uit de formatie vliegen en weer andere satellieten raken."

Dat kan er zelfs voor zorgen dat er nooit meer satellieten op die hoogte kunnen vliegen, omdat die baan onbruikbaar wordt door het verspreidende puin, zegt satellietexpert Marco Langbroek van de TU Delft.

Een ander nadeel van de ruimte is de grote hoeveelheid kosmische straling waarmee satellieten gebombardeerd worden. Google heeft hun AI-chip in het laboratoriuum blootgesteld aan een grote hoeveelheid straling, en verwacht dat die chip in staat is om 5 jaar lang in de ruimte te blijven werken, de verwachtte levensduur van de satellieten.

Het is nu financieel nog niet gunstig om AI-chips naar de ruimte te verplaatsen, maar de kosten om satellieten te lanceren zijn de afgelopen jaren snel afgenomen. Google verwacht dat het over ongeveer tien jaar nog maar 200 dollar (175 euro) kost om één kilo naar de ruimte te lanceren. Op dat niveau kunnen satelliet-datacentra qua kosten concurreren met een datacentrum op aarde.

Creatief plan

Ook Van den Berg verwacht dat de kosten van lanceringen snel zullen dalen. "Het is een creatief plan, maar nog nooit eerder gedaan. Er zullen nogal wat problemen opgelost moeten worden, voordat dit echt van de grond kan komen."

Google verwacht begin 2027 twee prototype-satellieten te lanceren, om in de praktijk te testen hoe de satellieten het doen en of de AI-chips het in de ruimte kunnen overleven. Ook andere techbedrijven denken na over datacentra in de ruimte, waaronder Elon Musks SpaceX en Amazonbaas Jeff Bezos.

Neerstortend ruimtepuin kan spectaculaire beelden opleveren. Eerder dit jaar brandde een stuk van een raket op boven Nederland: