DNB uitzonderlijk somber over financiële dreigingen: 'Het is code oranje'

Dat zegt DNB-president Olaf Sleijpen vandaag bij de presentatie van het jaarlijkse rapport over de financiële stabiliteit. Financiële stabiliteit betekent dat de banken, verzekeraars en andere financiële instellingen ook nog goed blijven functioneren bij tegenslagen en dus niet - in het ergste geval - omvallen of in de problemen komen. Zelden was dat rapport zo somber als vandaag.

Een greep uit de risico's de centrale bank in kaart heeft gebracht: 

• De aanhoudende onzekerheid over de handelsbeperkingen die de VS oplegt en het gedaalde vertrouwen bij consumenten en bedrijven.
   
• Extreem hoge beurswaarderingen voor (AI-)bedrijven, met het risico dat de beloofde voordelen van AI uitblijven of tegenvallen. Als AI een bubbel blijkt te zijn, kan dat voor een enorme beursval zorgen.
   
• Politieke aanvallen op democratische instituties. Dit speelt wereldwijd, maar DNB verwijst expliciet naar de Amerikaanse centrale bank, die onder grote druk staat van president Trump om zijn beleid uit te voeren, in plaats van onafhankelijk te werk te gaan. Dat kan leiden tot verlies van vertrouwen in het financiële systeem, hogere inflatie en prijsschommelingen op de financiële markten, schrijft DNB. 

• Torenhoge overheidsschulden. Een land als Frankrijk, bijvoorbeeld, combineert een extreem hoog begrotingstekort met een veel te hoge schuld. Tel daarbij op dat de rente op die leningen flink is opgelopen. Dat geeft forse risico's, omdat de schuld dan onbetaalbaar dreigt te worden. Ook de VS heeft een grote schuld en een hoog tekort. 
   
• En dan zijn er nog de stablecoins. Crypto's die voor het overgrote deel zijn gekoppeld aan de waarde van de dollar en gedekt zijn door voornamelijk Amerikaanse staatsobligaties. Als op een bepaald moment het vertrouwen hierin wegvalt en veel partijen hun stablecoins willen verkopen, kan dit leiden tot gedwongen verkoop van die obligaties. Dat kan zorgen voor sterk stijgende rentes in de VS en 'abrupte schommelingen op financiële markten'.

Code oranje

Al met al is het volgens Sleijpen daarom 'code oranje'. "Bij code oranje moet je goed opletten als je de weg opgaat en dat zou ook mijn advies zijn aan financiële instellingen", aldus Sleijpen. "Je moet risico’s goed in het snotje houden."

De economische onzekerheid is volgens DNB nu op hetzelfde niveau als net na 11 september 2001 en de coronacrisis.

Niet of, maar wanneer

"We hebben sinds lang niet zoveel onzekerheid gezien in de wereld als nu, op allerlei vlakken. De kans op economische en financiële schokken is nog steeds hoog. Het is niet de vraag óf, maar wanneer en waar die schokken zich voor gaan doen. Daar moeten we op voorbereid zijn."

Het goede nieuws is wel dat de Nederlandse banken er behoorlijk goed voorstaan. De buffers zijn op orde, waardoor ze schokken kunnen opvangen. Ook de verzekeraars en pensioenfondsen staan er door de bank genomen goed voor. 

DNB roept de financiële sector op om zich goed voor te bereiden op schokken en te onderzoeken waar de kwetsbaarheden zitten in verschillende scenario's.

Bekijk hier waarom juist de meest 'stabiele' cryptomunt een tikkende tijdbom is: