Gedupeerd door grondhandel? Drie dagen bedenktijd moet nieuwe slachtoffers voorkomen
Speculatieve grondhandel zorgt er nog steeds voor dat mensen al hun spaargeld verliezen. Het kabinet wil daarom een verplichte bedenktijd van 3 dagen invoeren bij grondtransacties, zodat slachtoffers ook na het zetten van hun handtekening nog onder de aankoop uit kunnen.
Dat schrijft demissionair minister Mona Keijzer (Ruimtelijke Ordening) vandaag in de brief aan de Tweede Kamer. Ook komt er een campagne op sociale media om mensen te waarschuwen tegen grondhandel.
'Malafide praktijken'
"Het invoeren van een wettelijke bedenktijd voor particuliere kopers van grond zou deze kopers extra bescherming kunnen bieden en malafide praktijken rondom dubieuze grondhandel kunnen tegengaan", aldus Keijzer. "Daarmee zou een overhaaste beslissing, tot stand gekomen onder druk van de grondhandelaar, alsnog kunnen worden hersteld."
De afgelopen jaren zijn naar schatting duizenden mensen slachtoffer geworden van speculatieve grondhandel. Dit is een geraffineerde vorm van zwendel waarbij onwetende particulieren verleid worden om veel te hoge bedragen te betalen voor landbouwgrond.
In heel Nederland liggen weilanden die administratief zijn opgeknipt in kleine stukjes. De afgelopen 20 jaar werden die door gewiekste grondhandelaren aan particulieren en ondernemers verkocht. Vaak voor bedragen van enkele duizenden tot honderdduizenden euro's per perceel.
Investering waardeloos
Meestal kregen de kopers te horen dat deze grond veel potentie had om woningen op te bouwen. Maar in de praktijk blijkt volgens het Kadaster dat vrijwel nergens daadwerkelijk huizen worden gebouwd.
Veel particulieren blijven als gevolg daarvan zitten met een waardeloos stukje landbouwgrond, waar zij veel geld voor hebben betaald. Het leidt tot woede en verdriet bij velen van hen bleek eerder al uit onderzoek van RTL Nieuws.
Media-aandacht helpt
Opvallend is dat er sinds 2023 veel minder weilanden worden opgeknipt ten behoeve van grondhandel. Volgens het Kadaster hangt dit waarschijnlijk samen met de publicatie van de verhalen van slachtoffers in diverse media, zoals RTL Nieuws en het Financieele Dagblad.
Maar volgens het Kadaster worden er nog altijd nieuwe percelen grond aangemeld om opgeknipt te worden, wat betekent dat grondhandelaren nog steeds actief zijn.
De moeder van Annemieke is een van de mensen die tienduizenden euro's kwijtraakte door malafide grondhandel:
Mede na berichtgeving van RTL Nieuws over de vele slachtoffers die grondhandel veroorzaakt, heeft een speciale commissie van ambtenaren van verschillende ministeries, toezichthouders zoals de AFM, en het Kadaster zich over mogelijke maatregelen gebogen.
Vrees voor regeldruk
Opvallend is dat veel ideeën uit deze werkgroep door minister Keijzer worden ontraden omdat ze meer regeldruk, lastenverzwaring of juridische procedures opleveren die de reguliere woningbouw zou kunnen hinderen.
Zo stelde het Kadaster voor om snipperperecelen die verkocht worden aan onwetende partculieren, verplicht te laten opmeten voordat de verkoop mag plaatsvinden. Maar daar gaat de minister niet in mee. Ook kan grond niet worden aangemerkt als beleggingsobject, waarvoor al bestaande wetgeving is ter bescherming van consumenten.
Spaargeld kwijt
Ook een idee dat notarissen navragen bij de gemeente of die bezwaren heeft bij het opsplitsen van een weiland, is volgens Keijzer geen goed idee vanwege de lastenverzwaring die dit oplevert.
"Voor veel onderzochte maatregelen geldt dat er te veel neveneffecten zouden ontstaan of deze maatregelen niet proportioneel zijn", erkent Keijzer. "Dit doet er niet aan af dat ik oog heb voor de slachtoffers van oneerlijke handelspraktijken of misleiding die hun spaargeld kwijtraken. Deze praktijk verdient de sterkste afkeuring en moet zo veel mogelijk worden voorkomen."
Niet voldoende
De stichting Grondhandelclaim, die rechtszaken voert tegen grondhandelaren namens de gedupeerden waarschuwt wel dat er meer nodig is om mensen echt te beschermen.
"Een wettelijke bedenktijd van drie dagen weliswaar nuttig als noodrem, maar geen oplossing voor de structurele misleiding in deze sector. Zolang er geen toezichthouder is die daadwerkelijk kan ingrijpen, vergelijkbaar met de AFM bij andere beleggingsproducten, blijft de consument onbeschermd", zegt Deepak Thakoerdien van de Stichting Grondhandelclaim.
"Er moet één toezichthouder komen met de bevoegdheid om vergunningen te verlenen, misleiding te sanctioneren en buitenlandse projecten te controleren. Pas dan kan malafide grond- en vastgoedhandel effectief worden gestopt."
