Kraanwater duurder voor veel Nederlanders volgend jaar, dit is waarom

Waterbronnen raken steeds meer vervuild en daarom moeten drinkwaterbedrijven meer investeren om het schoon te krijgen, aldus Patricia van der Linden van branchevereniging Vewin. Daarnaast is er meer geld nodig om aan een stijgende vraag te voldoen en voorbereid te zijn op extreme droogtes of neerslag als gevolg van klimaatverandering.

Gestegen tarieven

De prijs hangt af van de waterbron: grondwater zit vaak al honderden jaren in de grond en is natuurlijk gefilterd door zand- en kleilagen. Oppervlaktewater uit rivieren of het IJsselmeer is meer verontreinigd en daarom moeilijker en duurder om te zuiveren. "Elk drinkwaterbedrijf heeft een zuivering die op maat gemaakt is voor de waterbron", aldus Van der Linden.

Bekendgemaakte tarieven drinkwaterbedrijven (per kubieke meter)

• Oasen (oevergrondwater Lek en Rijn) - Van 1,62 euro in 2025 naar 1,67 euro in 2026.
• Dunea (oppervlaktewater via duinen Maas en Lek) - Van 1,46 euro in 2025 naar 1,58 euro in 2026
• PWN (oppervlaktewater IJsselmeer en Lek) - Van 1,92 euro in 2025 naar 1,98 euro in 2026.
• WMD (grondwater) - Van 1,06 euro in 2025 naar 1,14 euro in 2026.

Ook de prijs voor de vaste aansluiting verandert bij sommige bedrijven, zo gaat die bij PWN omhoog met bijna tien euro per jaar. Het bedrijf berekent dat voor een gemiddeld huishouden de drinkwaterfactuur per maand ongeveer 1,35 euro per maand hoger wordt in 2026.

Eisen niet gehaald

Vanwege de toegenomen vervuiling van de Nederlandse wateren is het nog niet gelukt om te voldoen aan de Europese eisen voor 2027, die al in 2000 zijn afgesproken. Sterker nog, ons water werd toen beoordeeld als het minst schone van Europa.

"Nederland ligt laag", zegt Van der Linden. "Een deel van de verontreiniging komt met rivieren mee vanuit het buitenland. En de industrie in Nederland mag ook in rivieren lozen. Daarnaast zijn we een vol en klein land, met veel mensen, activiteiten en belangen." Dit zegt overigens niets over de kwaliteit van ons drinkwater, want die is dik in orde. Al wordt het dus moeilijker om dit schoon te houden.

Chemische stoffen

Als maatschappij gebruiken we veel chemische stoffen voor allerlei toepassingen, legt UvA-wetenschapper Milo de Baat uit. "Het gaat niet meer om tientallen, maar om duizenden stoffen", zegt hij. 

"Grote probleemstoffen als lood of het giftige pesticide DDT zijn nu verboden, maar daarvoor in de plaats is een grote diversiteit aan stoffen gekomen die beter in water oplossen. De technieken die we nodig hebben om die eruit te filteren zijn hoogtechnologisch, kostbaar en energie-intensief."

Het verwijderen van al die stoffen is dus alleen maar moeilijker geworden. "Drinkwaterbedrijven moeten zuiveringsinstallaties bijbouwen, stappen toevoegen in het zuiveringsproces", aldus Van der Linden van Vewin. Als voorbeeld noemt ze PFAS, een stof die in vele producten zit die we dagelijks gebruiken, denk aan pannen, voedselverpakkingen, cosmetica, kleding of bakpapier.

Medicijnresten

Een andere ontwikkeling is de toename van medicijnresten in het water omdat de bevolking steeds ouder wordt, vertelt Van der Linden. Via het rioolwater, dat door waterschappen wordt gereinigd, komen die ook weer in oppervlaktewater terecht. 

'Hotspots' als ziekenhuizen kunnen al bijdragen door het water op locatie te zuiveren of patiënten in een plaszak te laten plassen en die bij het restafval te gooien. "Maar ook eerder in de keten kan al worden ingegrepen", zegt Van der Linden. "Bijvoorbeeld door de farmaceutische industrie te laten nadenken hoe een medicijn minder schadelijk kan zijn als het in het water terechtkomt."

Begin deze maand was het drinkwater in delen van de provincie Utrecht besmet met de enterokokkenbacterie. Dat leverde voor sommige studenten problemen op: