Moederdagcadeau maken? 'Dat doen de kinderen maar lekker thuis'

Juf Renate uit Hellevoetsluis geeft les op een basisschool aan groep 1 en 2 en zegt heel eerlijk: er is niet echt tijd meer voor knutselen. Vooral niet als het gaat om knutselwerkjes waar de kinderen verschillende techniekjes voor moeten gebruiken. "Ik heb veel zorgkinderen en een enorme berg registratie", verklaart ze. Daarom is ze ook zo blij met haar onderwijsassistent.

Oproep

Renate reageert met haar verhaal op een oproepje van RTL Nieuws, nadat een boze moeder haar beklag deed in het Algemeen Dagblad. Op basisschool De Zonnewende in Nijmegen, waar haar kind zit, maken de kinderen geen knutselwerkjes voor Moederdag meer omdat de juf het te druk heeft.

"Het gaat me niet om dat cadeautje, maar om het idee erachter en de voorpret die ze eraan beleeft", zei de moeder. De directeur van de school reageerde daarop en zei dat het rijgen van een macaroniketting meer tijd kost dan je denkt. 

'Doe dat lekker thuis' 

De Zonnewende is niet de enige plek waar geen moederdagcadeaus worden gemaakt. Manika reageert ook op de oproep en vertelt dat op het oude kinderdagverblijf van haar zoontje geen moederdagknutsels worden gemaakt. "Een simpele tekening zit er niet bij", schreef ze. "Andere feestdagknutsels doen ze ook niet meer. Dat zien ze als de taak van de ouders." Ze vindt het 'heel erg jammer': "Mijn zoontje houdt zo van knutselen. En het hoeft geen moeilijke poespas te zijn. Een simpele tekening is prima voor Moederdag. Het gaat om het idee."

Marianne Bins is al 31 jaar basisschooljuf in Hellevoetsluis, voor groep 6, en beaamt: dit soort keuzes van leerkrachten hebben met de werkdruk te maken. "Maar ook zeker met het feit dat we onze professionele houding weer terug proberen te vinden." Op haar school is de afspraak: kinderen mogen iets maken in de les wat ze aan mama kunnen geven. "Maar ik heb besloten van: papa of oma kan wel helpen, ik ga niet specifiek iets verzinnen. Er zijn wel collega's die het wel doen, we hebben er nog niet echt een goede lijn in. Ik deed het ooit wel, maar mijn kerntaak is onderwijs geven."

Volgens haar zijn juffen en meesters steeds meer aan het bedenken wat hun 'core business' is: het geven van onderwijs. "Dat betekent primair dat kinderen op school moeten leren wat ze thuis niet zo goed kunnen leren. Veters strikken, vader- en moederdagcadeautjes maken, zwemles, gezond eetgedrag aanleren... Dat hoort niet bij het onderwijs." Haar boodschap is dan ook: "Doe dat lekker thuis. Focussen wij weer op het lesgeven."

'Laten we weer gaan lesgeven'

CNV Onderwijs, de vakbond voor leraren, is duidelijk: leraren moet zich weer bezighouden met lesgeven. "Er zijn zo veel extra dingen die erbij komen", zegt een woordvoerder. "Wij denken soms weleens: stop met al die dingen die erbuiten vallen, en ga weer lesgeven. En natuurlijk moeten scholen zelf bedenken wat ze wel en niet willen doen, maar het moet niet ten koste gaan van de leerkrachten zelf."

De vakbond merkt steeds meer scholen daar gehoor aan geven: op sommige scholen worden event-managers aangenomen die bijvoorbeeld een sinterklaasviering organiseren of bijvoorbeeld de organisatie van de sportdag op zich nemen. Ook wordt er soms een activiteitencommissie aangesteld onder leiding van ouders.

"En denk bijvoorbeeld ook aan themalessen zoals 'Wijzer met geld'. Die zijn heel belangrijk, maar leerkrachten kunnen ook kijken: is er niet een ouder die bij de bank werkt en zo'n les kan overnemen?"

Veterstrikdiploma

Juf Karin Somers stelt dat het niet iets is 'van de laatste jaren', dat kinderen thuis moederdagcadeautjes maken, leren hun veters te strikken en leren hun jas dicht te doen. "Ik 35 jaar in een kleuterklas gestaan", zegt ze, "en had met ouders afgesproken dat dat soort dingen iets is wat kinderen thuis leren."

Als kinderen op school lieten zien dat ze konden strikken, dan kregen ze van Karin een veterstrikdiploma. "Dat is zo altijd op school geweest." 

Gebeurt dit vaker?

Maar hoe vaak gebeurt het nou, dat scholen geen tijd meer kunnen besteden aan zoiets als het maken van moederdagcadeautjes? Ad Veen, woordvoerder van de Primair Onderwijsraad (PO Raad), hoort dit voor het eerst. "Over het algemeen zijn wij niet op de hoogte van lesprogramma's, en wij hebben daar ook niets over te zeggen. Het maken van moederdagcadeaus is niet verplicht."

Veen stelt wel dat hij zich kan voorstellen dat zoiets er bij in schiet door de werkdruk. "Ze zullen er op die school een gegronde reden voor hebben." 

Extra

De Algemene Onderwijsbond beaamt dat de werkdruk 'bizar hoog is' voor leerkrachten in het primair onderwijs. "Het is aan basisscholen zelf of ze wel of geen moederdagcadeaus maken. Er zijn scholen die het niet doen, en die hebben daar zo hun eigen redenen voor", zegt Simone van der Geest, woordvoerder van de AOb.

"Dat de werkdruk heel hoog is, en dat daardoor extra taken er bij in schieten, dat is geen geheim. Het wordt voor leraren steeds moeilijker om het onderwijs te bieden dat kinderen nodig hebben, en zo'n moederdagcadeau is dan vaak iets dat er extra bij komt." 

Werkdruk

Volgens Van der Geest maken scholen keuzes om bepaalde 'extra dingen' niet meer te doen. "Daarbij kun je ook denken aan extra activiteiten als de koningsspelen of activiteiten rondom kerst en sinterklaas. Als er genoeg geld is, kiezen scholen ervoor om die activiteiten uit te besteden, zodat het niet allemaal op het bordje van de leraar komt. Dat verlaagt de werkdruk wat."

Groot gemis

Ook zijn er steeds meer schoolteams die ervoor kiezen een onderwijsassistent voor dit soort dingen in te huren. Volgens Van der Geest maken scholen ook vaak gebruik van hulpvaders en -moeders. Zoals moeder Lin, die op Facebook schrijft dat haar moeder nog steeds haar veterstrikdiploma's en zelfgeknutselde moederdagcadeaus op zolder heeft bewaard.

Daarom is ze hulpmoeder geworden. "Het is geen taak voor de leerkracht, maar als er niet geknutseld wordt op de basisschool dan vind ik dat een heel groot gemis."

'Veel te veel'

Volgens de woordvoerder van CNV wil de achterban van de vakbond, die voornamelijk uit onderwijspersoneel bestaat, zelf ook graag weer terug naar de kern van het lesgeven. Toen ze in gesprek gingen met leerkrachten over het verlagen van de werkdruk, kwam daar uit dat er in het primair onderwijs wel wat minder geknutseld mag worden. "Wij zullen nooit zeggen: stop met moederdag- of vaderdagcadeaus, maar we zeggen wel tegen leerkrachten: kijk wat je kan uitbesteden."

Want docenten doen vaak veel te veel, vindt het CNV. "Ik was laatst bij de basisschool van mijn kind, en toen zag ik dat de ramen supercool beschilderd waren. Ik vroeg aan de juf wanneer ze dat had gedaan. Ja, in haar vrije tijd, in de avonduren, was het antwoord. Dan denk ik: dat hoeft toch eigenlijk helemaal niet?"