Meer kinderen met volwassenenziektes door ongezonde leefstijl

Kinderarts Erica van den Akker spreekt namens de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde. "Hoe langer je ermee wacht om het aan te pakken, hoe moeilijker het wordt." 

Ook het Diabetes Fonds en de Artsen Jeugdgezondheidszorg (AJN) uiten hun zorgen. Ook zij zien steeds meer kinderen met diabetes, gewrichtsklachten en leververvetting. Soms al op zeer jonge leeftijd.

Ernstig ziek

Deze maand was het nog raak bij Van den Akker. Ze werd gebeld omdat een jongen van nog maar vijftien jaar oud ernstig ziek was geworden doordat hij te zwaar was. Hij moest op de intensive care worden opgenomen. "Hij had problemen met zijn longen gekregen, door obesitas. Dit zijn uitzonderingen, maar het geeft wel aan hoe ernstig het probleem kan worden als je niet ingrijpt."

Als kinderen structureel ongezond leven kunnen de gevolgen al op jonge leeftijd groot zijn, zien de deskundigen. Soms doen deze ziektes zich zelfs al op de kleuterleeftijd voor. Vaak is de oorzaak zwaarlijvigheid. In Nederland hebben ongeveer 18.000 kinderen ernstige obesitas.

Vriendinnetjes slanker

Ook de 11-jarige Nathalie was te zwaar. "We kwamen erachter dat ze van de groeicurve afweek en dat ze steeds meer aankwam", vertelt moeder Fabiola. "Niet alle kleren pasten meer, ze vond de gymlessen niet meer prettig en ze zag ook dat haar vriendinnetjes slanker waren. Ze zat er zelf ook mee."

Fabiola trok aan de bel bij de GGD. Daar kon ze zo in een compleet programma instappen. Ze werd 24 uur onderzocht in het ziekenhuis om te kijken hoe haar lichaam ervoor stond. Ook waren er gesprekken met een psycholoog en diëtist. Daarna kregen zij en haar moeder een coach. 

Ze kwamen erachter dat Nathalie een verhoogde vetwaarde had, wat een verhoogde kans op suikerziekte betekende. "Dat was het moment waarop we dachten: oké, we weten dit nu en we moeten niet op deze voet doorgaan", zegt Fabiola. Met de coach hadden ze om de paar weken contact. Ze leerden van alles over beweging, voeding en andere dingen over gezond leven. 

Niet elke avond appelmoes

Een liga bijvoorbeeld, daar zitten veel meer calorieën in dan ze dachten. En niet alle soorten fruit zijn even gezond, weten ze nu. "Het doel was niet om af te vallen en dingen te verbieden, maar wel stapje voor stapje gezonder te leven", zegt Fabiola. Nu staat er bijvoorbeeld niet meer elke avond appelmoes op tafel. "En als ik het wel in huis heb, is het een traktatie geworden."

Nathalie zit nu twee jaar in het programma van het Maastricht UMC+ en dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Ze heeft nog steeds wat overgewicht, maar haar vetwaarde is stabiel. Ze beweegt veel meer en trekt zonder schaamte haar badpak aan om met klasgenoten te gaan zwemmen. "Het zal altijd wel iets blijven om rekening mee te houden, maar het gaat nu goed."

Meer factoren

Volgens kinderarts Van den Akker is zo'n aanpak effectiever dan te zware kinderen alleen op dieet te sturen en te laten sporten. "Je moet ook kijken naar: hoe zit een kind in zijn vel? Wordt diegene gepest? Hoe gaat het slapen? En hoe zit het met de omgeving? Obesitas kan te maken hebben met een scala van factoren. Dat maakt het complex om er iets aan te doen, maar het kan wel."

Ze denkt dat het belangrijk is om niet alleen te focussen op het getal op de weegschaal. Het kan zo zijn dat je gezonder gaat leven, maar dat de teller niet omlaag gaat. "Je hebt je gewicht niet altijd in de hand. Maar ook al weeg je niet minder en ben je wel bewuster gaan leven, dan is je gezondheid toch verbeterd."

Begin eerder

Voor ernstige obesitas bij kinderen is geen simpele oplossing, meent ze. "Maar hoe eerder je begint met een aanpak, hoe beter het nog om te buigen is. Als je niks doet, zit het ziekenhuis vol met kinderen of jongvolwassenen met aandoeningen, waardoor ze uitvallen op school of op het werk. En dan wordt het almaar moeilijker het tij te keren."