Man besmet met corona door nerts 'zou wereldwijd voor het eerst zijn'
Het is aannemelijk dat in Nederland voor het eerst een mens door een nerts besmet met het nieuwe coronavirus. Als dat zo is, zou het volgens deskundigen wereldwijd voor het eerst zijn dat er gerapporteerd is dat een besmetting heeft plaatsgevonden van dier op mens.
Eind april bleek dat op meerdere nertsenbedrijven in Nederland besmettingen van corona bij nertsen geconstateerd waren. Nu blijkt dat die nertsen waarschijnlijk ook een man besmet hebben.
Gisteravond schreef minister Carola Schouten (Landbouw) in een kamerbrief dat het volgens onderzoek door haar ministerie aannemelijk dat één medewerker van een nertsenfokkerij geïnfecteerd is door een met corona besmette nerts.
'Uniek'
Bij die besmette medewerker is aangetoond dat het virus overeenkomsten vertoont met het virus dat van nertsen op datzelfde bedrijf werd gevonden. Op basis hiervan en de plaats van het virus in de stamboom, concluderen de onderzoekers dat het aannemelijk is dat één medewerker door nertsen is besmet.
"Als het inderdaad klopt, is het uniek. Dit is wereldwijd nog niet gedocumenteerd." zegt hoogleraar diergeneeskunde Arjan Stegeman tegen RTL Nieuws. "Dit virus gaat makkelijk over van mens op mens. Dat is de drijvende kracht achter de epidemie. Maar dat er ook besmettingen plaats zouden kunnen vinden van dier op mens hoor je bijna niet. Dus dat is bijzonder." Wel benadrukt Stegeman dat er nog meer onderzoek naar de besmetting moet komen.
'Zelfde genetische code'
Ook volgens viroloog Wim van der Poel van Wageningen Bioveterinary Research zou deze besmetting van dier op mens een wereldwijde primeur zijn. "Het is wereldwijd nog niet gerapporteerd dat mensen een corona-infectie oplopen van een dier. En nu is het naar alle waarschijnlijkheid zo."
Hij heeft onderzoek gedaan naar de besmettingen op nertsenfokkerijen. "Wij hebben die infecties op de nertsen gevolgd, we kunnen zien hoe het virus zich onder die dieren verspreid heeft. Een medewerker had verschijnselen, die is getest. Daarna hebben we gekeken naar de genetische code van het virus bij deze persoon. En op basis daarvan weten we dat de medewerker het van een nerts heeft gekregen. Dit zien we door die genetische code: die kwam overheen met het virus bij een nerts."
Wel houdt Van der Poel een kleine slag om de arm: "Het is nooit 100 procent zeker, want het kan altijd zijn dat een mens deze genetische code heeft. Maar", zegt hij, "die kans acht ik klein."
Kans op besmetting van dier op mens 'klein'
Minister Carola Schouten benadrukt dat de kans dat dieren mensen besmetten met corona nog altijd heel erg klein is. Ze vindt niet dat er direct reden is tot paniek nu bekend is geworden dat een medewerker van een nertsenfokkerij waarschijnlijk door een nerts is besmet met corona.
Ze blijft er bij dat de kans 'dat mensen elkaar besmetten met het virus, vele malen groter is dan dat de besmetting van dier op mens gaat'.
Schouten wil de ruim 150 nertsenfokkerijen in ons land vooralsnog niet ruimen. Wel krijgen alle nertsenfokkerijen in ons land een verplichte screening op corona. In de fokkerijen worden nertsen gefokt voor hun pels, de fokkerijen zijn per 1 januari 2024 verboden omdat de fok omstreden is.
Maatregelen
Medewerkers van besmette bedrijven moeten tijdens hun werk beschermingsmiddelen gebruiken. Ook mogen er geen bezoekers in de stallen komen en mogen de dieren en de mest niet van het terrein af. Ook wordt een meldplicht uitgebreid, wat inhoudt dat symptomen van corona bij de nertsen moet worden gemeld bij de voedselwaakhond NVWA.
Het RIVM stelt dat het risico dat mensen buiten de stal worden blootgesteld aan het virus nog steeds verwaarloosbaar is. Het RIVM concludeerde eerder dat alle lucht- en stofmonsters buiten de stal bij herhaalde metingen geen virus bevatten.
Nertsenfokkers: 'We zijn dubbel alert'
"Natuurlijk maken we ons zorgen. We zien dat onze dieren vatbaar zijn voor coronabesmetting door mensen, dat bleek al uit eerder onderzoek. Nu blijkt dus ook dat de dieren het virus op medewerkers kunnen overdragen. Dus we zijn dubbel alert", zegt Wim Verhagen van de Nederlandse Federatie van Edelpelsdierenhouders.
"Medewerkers bij besmette bedrijven dragen beschermingsmiddelen als mondkapjes. En op alle nertsenbedrijven in Nederland worden nu monsters genomen. Als er een bedrijf zou zijn waar besmetting heeft plaatsgevonden, dan gelden daar ook strengere richtlijnen."
Schouten: nertsenfokkers kunnen eerder stoppen
Nertsenbedrijven kunnen eerder stoppen dan 2024 wanneer er een verbod op het fokken van nertsen van kracht wordt. Dat zei minister Carola Schouten van Landbouw vandaag.
Schouten zei dat er al voor de corona-uitbraak een subsidieregeling in elkaar werd gezet voor de nertsenfokkers om ze tegemoet te komen als ze willen stoppen. "Daar proberen we nu de snelheid in te krijgen." Volgens de bewindsvrouw kunnen de bedrijven als ze dat willen wel gewoon doorwerken tot 2024. "Maar als ze sneller willen stoppen, willen we dat mogelijk maken."
Regeringspartij D66 vraagt zich af of het niet beter is om de bedrijven nu te sluiten. Daar ziet Schouten geen aanleiding toe na de mogelijke besmetting. "Ruimen doe je alleen als er een groot risico is voor de volksgezondheid en diergezondheid." Ze wijst erop dat de nertsen in de stal blijven en daar goed te controleren zijn. Bovendien lijken de dieren elkaar niet in zo'n mate te besmetten dat ruimen noodzakelijk is, aldus Schouten.
Ook hond en kat besmet
Bekend was al dat huisdieren Covid-19 kunnen hebben. Het ging om de hond van een coronapatiënt, die antistoffen had wat erop duidt dat het beestje besmet was. Ook bij drie katten, die leefden op een van de nertsenhouderijen waar corona was geconstateerd, werden antistoffen gevonden.
Het risico dat mensen besmet kunnen raken door hun huisdier, blijft volgens het ministerie klein. Het advies van het RIVM blijft om huisdieren binnen te houden als mensen in het huishouden coronaklachten hebben en het dier ook ziek is.