Insiya (6) is al vier jaar ontvoerd: 'Hoe langer het duurt, des te traumatischer het is'

Haar hand die door de krullende haren van haar dochter gaat. Ze kan het nog voelen, vertelt Nadia Rashid wanneer we haar bellen. Inmiddels is het ruim vier jaar geleden dat haar dochter op gewelddadige wijze van haar werd weggenomen. Sindsdien strijdt ze elke dag. "Alles wat ik doe, alles wat ik zeg leg ik op de weegschaal: help ik Insiya ermee?" 

Nachtmerrie

Op 29 september 2016 begon de nachtmerrie. Drie mannen drongen de woning van de oma van Insiya binnen en namen het toen tweejarige meisje mee. Nadia was net vertrokken. De mannen deden dit in opdracht van haar vader, Shehzad H., die destijds in scheiding lag met Nadia en met wie zij een conflict had over ouderlijk gezag.

Sindsdien verblijft het meisje met haar vader in India en heeft Nadia haar dochter, op een paar Skype-gesprekken na, niet meer gezien. "Er is op dit moment geen contact, maar Insiya weet dat ik haar mama ben. En ik zal niet stoppen voordat ik mijn kind terug heb."

Nog steeds niet thuis

Zowel in India als Nederland is er rechtelijk besloten dat het meisje weer terug moet naar Nederland, maar de vader geeft daar geen gehoor aan. Niet na de vele rechtszaken. Niet nadat H. uit zijn voogdij is gezet. Niet nadat een dwangsom is opgelegd.

Daarom vroeg Nadia eerder om brieven naar Rutte te schrijven. Hij kan stille politieke druk uitoefenen op India. Daar is Insiya afhankelijk van, legt Nadia uit, omdat India geen partij is bij het Haags Kinderontvoeringsverdrag (HKOV). "Nederland doet zo hun best om Nederlanders te repatriëren sinds de corona-uitbraak. Mijn dochter is ook een Nederlander, waarom kunnen ze mijn dochter niet halen?" vraagt Nadia zich af.

Recht op papa en mama

India is immers het land met het een na hoogste aantal coronabesmettingen, zegt Nadia. "Elk kind heeft recht op een mama en een papa, maar Insiya wordt nu haar mama ontnomen. Dat kan je een kind toch niet aan doen?" Vandaag doet de rechter uitspraak over de gevangenisstraf die de vader boven het hoofd hangt. Nadia: "Als hij echt van zijn dochter houdt, dan stuurt hij haar terug."

Bruut verstoord

Want het is traumatisch. Zowel voor Nadia, als voor Insiya, legt ontwikkelingspedagoog Sandra Veenstra uit. "Insiya's leven is bruut verstoord en de situatie is verschrikkelijk. Maar het gaat verder dan dat. Zo'n ontvoering heeft emotionele consequenties."

Naast dat het meisje uit haar vertrouwde omgeving is gerukt, moest ze ook wennen aan een ander land met een vreemde cultuur aan de andere kant van de wereld, legt Veenstra uit. "En dat ook nog zonder haar moeder. Dit gaat het meisje voor de rest van haar leven met haar meedragen."

Traumatiserend 

"Het geweld waarmee ze is weggehaald, de hectiek die erbij komt kijken, het missen van haar moeder. Dat trauma kan er voor zorgen dat ze op latere leeftijd gedragsproblemen krijgt, dit zien we vaak terug bij kinderen die zoiets heftigs zijn overkomen. Het trauma nestelt zich in het lichaam van een kind. En hoe langer zo'n ontvoering duurt, des te ingrijpender het is." 

De ontwikkelingspedagoog legt uit dat jonge kinderen zoals Insiya nog niet mondig zijn. Ze kunnen niet vertellen wat hun is overkomen, en in de situatie zelf kunnen ze niet om antwoorden vragen. "Ze was nog zo jong, dat ze misschien geen woorden kan geven aan haar gevoel. Maar geuren of geluiden zouden haar kunnen terugbrengen naar de herinnering die zij heeft over de ontvoering."

Rust

Een hereniging met haar moeder, erkenning en liefde. Dat heeft het Insiya nodig om het trauma te kunnen verwerken, denkt Veenstra. "Ze heeft rust nodig, en een veilige omgeving. Ik denk niet dat een vader die zo ver gaat, haar dat kan geven." 

"En als Insiya weer in Nederland is, laat haar dan eerst weer wennen aan haar moeder en aan de nieuwe situatie, in plaats van een batterij aan hulpverleners erop te gooien. Eerst moet er warmte en veiligheid zijn, en daarvanuit moet gekeken worden wat het meisje en haar moeder nodig hebben. Dan kunnen de trauma's en gevoelens benoemd worden."

Erkennen

Het slechtste wat kan gebeuren, is al de hele ontvoering onder het tapijt geschoven wordt, legt Veenstra uit. "Het meisje moet weten wat er is gebeurd, dat het niet haar fout is en dat haar gevoelens erkend worden. Kinderen zijn veerkrachtig en kunnen goed herstellen van een trauma, maar daar is liefde en begrip voor nodig. Dan kan je in de verwerking voor het trauma een heel eind komen."

Kinderontvoering 

"Wanneer een Nederlands kind onrechtmatig in het buitenland zit, zoals bij Insiya het geval is, dan spreek je van kinderontvoering", legt Coskun Çörüz uit. Hij is directeur van Centrum Internationale Kinderontvoering.

Er is dus sprake van kinderontvoering wanneer de ene gezaghebbende ouder, zonder de toestemming van de ander, meeneemt naar het buitenland. Daar staat zes jaar gevangenisstraf tegenover. Gebeurd de ontvoering met geweld, zoals in deze situatie, dan geldt een celstraf van 9 jaar.

"Maar als een kind eenmaal over de grens is, volgt een moeilijke en lange strijd, met veel pijn en mogelijke trauma's voor het kind en hoge kosten voor de ouders. Het kan soms wel tien jaar duren voor een kind weer terugkomt naar het land waarvan het ontvoerd is. In sommige gevallen komt het kind helemaal niet terug. Maar ik hoop dat de onderlinge verhoudingen toch zo zijn dat India en de vader inzien dat dit niet de weg is."

Çörüz legt uit dat India niet aangesloten is bij het Haags Kinderontvoeringsverdrag (HKOV), maar dat in India wel het Verdrag inzake de rechten van het kind geldt. "Hierin staat onder meer dat het kind recht heeft op contact met beide ouders. Dat is bij Insiya dus zeker niet van toepassing."

"Er is in deze zaak al veel geprobeerd en gepoogd, en ik hoop dat de veroordeling van vandaag toch weer een extra middel is om India te laten bewegen om het kind terug te sturen naar Nederland. Dat is nodig."

"Want hoe langer het duurt, hoe slechter het is voor het meisje. Kinderen zijn altijd het slachtoffer in zo'n ontvoering, want een kind kan niet opkomen voor zichzelf. Het is daarom belangrijk om het belang van het kind in het hoofd te houden. Want een vader heeft een advocaat, een moeder ook, maar een kind niet."