Van aerosolen tot R-factor: 'We zijn dit jaar allemaal een beetje dokter geworden'
Stel: je zou afgelopen jaar in een winterslaap hebben gelegen en je wordt nu wakker. Dan zou je een groot deel van de gesprekken niet kunnen volgen. Aerosolen, reproductiefactor, immuniteit… We hebben dit jaar een hoop nieuwe woorden geleerd.
Onvermijdelijk, zegt GZ-psycholoog Gijs Coppens van zorgplatform OpenUp. "We zijn dit jaar allemaal een beetje dokter geworden. De woorden van de medische wetenschap worden uitgesproken en uitgelegd: in talkshows, nieuwsuitzendingen en door artsen zelf."
Daardoor kunnen we corona beter herkennen bij onszelf en snappen we beter waar we inzitten, maar toch heeft het ook nadelige gevolgen, vertelt hij. "Ik denk dat we ons dit jaar wel tien keer zoveel zorgen zijn gaan maken over onze gezondheid. Juist ook doordat we toegang hebben tot nieuwe woorden."
Woord van het jaar
Vorige week werd hét woord van het jaar bekendgemaakt: anderhalvemetersamenleving. Gevolgd door 'fabeltjesfuik' (mensen die steeds verder in complottheorieën verstrikt raken) en 'viruswappie' (scheldwoord voor iemand die de ernst van de coronapandemie ontkent). Allemaal woorden die we vorig jaar nog niet gebruikten.
Het advies van de overheid is: wees alert op je symptomen, zegt Coppens. "Om dit goed te herkennen is het belangrijk dat we hier ook informatie over krijgen."
'Enge woorden'
Volgens Coppens is taal daarbij cruciaal. "Hoe breng je de boodschap over? In de medische wereld zijn we daar normaal niet goed in. Het zijn vaak mysterieuze of enge woorden. Maar nu het gemeengoed wordt, is het zeer de vraag of dat passend is."
"Aerosolen bijvoorbeeld klinkt al eng, terwijl het eigenlijk gewoon waterdruppels zijn. Het klinkt mogelijk angstopwekkend", zegt Coppens.
Ook communicatiewetenschapper Fam te Poel zegt dat de manier waarop de boodschap wordt overgebracht het probleem is. "Drie op de tien volwassenen in Nederland heeft moeite met het begrijpen van informatie over gezondheid of kan deze niet goed toepassen", zegt Te Poel.
"Dat betekent bijvoorbeeld dat veel mensen de persconferentie van premier Rutte helemaal niet goed begrijpen."
Gedrag veranderen
Toch vindt Te Poel het belangrijk dat we ook de ingewikkelde woorden begrijpen. "We ontkomen er niet aan dat we nieuwe woorden leren. Maar om het gedrag van mensen te laten veranderen, moeten ze begrijpen wat er aan de hand is. Daarom is het belangrijk dat er duidelijk gecommuniceerd wordt."
Bekijk ook: zo werkt je immuunsysteem (en dit kun je er zelf aan doen)
Gebeurt dat nu? Te Poel vindt dat de persconferenties wel duidelijker zijn geworden. "Er wordt aandacht besteed om het voor iedereen begrijpelijk te maken."
De Rijksoverheid heeft bijvoorbeeld een website waarop de informatie over corona in makkelijke taal wordt uitgelegd. "Maar die moet iedereen wel weten te vinden."
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.