5 vragen over klimaattop: 'Miljoenen mensen in de problemen'

1. Klimaatadaptatie, wat is dat?

Klimaatadaptatie is het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. "Dat betekent bijvoorbeeld de dijken ophogen omdat de zeespiegel stijgt en andere zaden gebruiken in de landbouw vanwege droogte", zegt Mathilda Buijtendijk, Director Climate Adaptation Summit. "We moeten continu meeveranderen met het klimaat."

Lang is gedacht dat als de uitstoot van broeikasgassen maar genoeg naar beneden ging, aanpassingen misschien niet nodig waren. "Maar nu zijn we dertig jaar verder en is de uitstoot alleen maar gestegen", vertelt dr. Pieter Pauw, onderzoeker bij de Frankfurt School of Finance and Management en gespecialiseerd in klimaatpolitiek en klimaatfinanciering.

"In Fiji worden mensen verhuisd naar hoger gelegen gebieden vanwege groeiende overstromingsrisico’s. Ook in Europa manifesteert klimaatverandering zich op allerlei manieren. Tijdens de hittegolf van 2019 zijn in West-Europa bijvoorbeeld 3500 mensen gestorven. Dus het is duidelijk dat adaptatie noodzakelijk is."

2. Waarom wordt deze Klimaattop georganiseerd?

Mathilda Buijtendijk: "Klimaatverandering is aan het versnellen en daardoor komen honderden miljoenen mensen in de problemen. Daarom moeten we ons ook sneller aanpassen als samenleving. Maar die snelheid zit er nog niet goed genoeg in. Er zijn veel initiatieven en plannen op het gebied van klimaatadaptatie en tijdens de top willen we die bij elkaar brengen."

Pieter Pauw: "Vanwege corona zijn allerlei klimaatonderhandelingen zoals de VN-Klimaattop in Glasgow uitgesteld. Maar klimaatverandering wacht niet, dat dendert gewoon door. De Adaptatietop is dus een belangrijk signaal naar de wereld om de urgentie hiervan te laten zien."

3. Wat is het doel van deze Klimaattop?

Op de top komen wereldleiders als de Britse premier Boris Johnson, de Canadese premier Justin Trudeau en de Indiase premier Narendra Modi online bijeen. Ook Frans Timmermans van de Europese Commissie, Bill Gates en Kristalina Georgieva van het IMF zijn van de partij. Het is de bedoeling dat deze wereldleiders samen met het bedrijfsleven en NGO’s een plan (de Adaptation Action Agenda) lanceren waarin maatregelen staan die aanpassingen aan klimaatverandering de komende tien jaar versnellen.

Mathilda Buijtendijk: "Het gaat ook om systemische veranderingen. Dat financiële instellingen bijvoorbeeld precies weten wat ze moeten doen om meer geld naar adaptatie te laten gaan. Het moet concreet worden, want wanneer is een investering bijvoorbeeld klimaatweerbaar? Daarom hebben we methodes opgezet om dat meetbaar te maken. Het is supersaai en niet sexy, maar wel belangrijk voor banken om geld vrij te maken."

Pieter Pauw: "In het onlangs verschenen VN Adaptation Gap Report schreven we dat het nodig is om hogere duurzaamheidseisen te stellen aan investeringen. Als je kijkt naar het hele financiële systeem moet ervoor gezorgd worden dat geldstromen verplaatst worden van projecten die de kwetsbaarheid verhogen naar projecten die klimaatadaptatie helpen. Bij investeringen in Miami Beach wordt bijvoorbeeld onvoldoende rekening gehouden met het feit dat de stad door klimaatverandering steeds vaker en steeds dieper onder water zal komen te staan. Het is dus eigenlijk te goedkoop om te investeren."

4. Wat is de rol van Nederland in klimaatadaptatie?

Pieter Pauw: "Nederland wordt gezien als voorloper op dit gebied. Wereldwijd staan we bekend als goede watermanagers. Andere landen hebben daar respect voor en willen graag ondersteuning van Nederland. Klimaatadaptatie kan dus een exportproduct kan zijn."

Mathilda Buijtendijk: "Het feit dat we flink investeren in adaptatie, bijvoorbeeld met ons Deltaprogramma, is voor andere landen niet zo gewoon. Daar is dat het laatste ding wat je doet, of ze doen het niet eens en betalen de kosten als het fout gaat. Maar iedere euro die we investeren in het voorkomen van klimaatschade levert uiteindelijk tien euro op."

Pieter Pauw: "Deze top wordt gezien als kans voor Nederland om zich te positioneren. Maar als Nederland serieus genomen wil worden, moet het land zelf bijvoorbeeld sterker de broeikasgasuitstoot naar beneden brengen. Anders ben je een pyromaan die brandblussers verkoopt. Het is wereldwijd namelijk ook opgevallen dat Nederland een rechtszaak nodig had om ambitieuzere klimaatdoelen af te dwingen."

5. Wanneer is de top geslaagd?

Mathilda Buijtendijk: "Als er acties op tafel liggen. Die staatshoofden zijn ontzettend belangrijk, maar ik wil ook dat de mensen die de plannen uitvoeren elkaar vinden. Wat werkt in Ghana, kan ook werken in Zuidoost-Azië en die mensen willen we bij elkaar brengen. Kennis delen is vaak zo gedaan. Zo hebben we Rijkswaterstaat naar Bangladesh gestuurd om te praten over het Deltaprogramma. Dat is relatief eenvoudig maar maakt een wereld van verschil, want zij zijn nu beter voorbereid op overstromingen. Alle acties zijn belangrijk. Al is het de buurman op de hoek die een stoeptegel uit de stoep trekt, ook zo draag je bij."