Lockdown maakt kinderen eenzaam: 'Je hebt het als ouder niet gelijk door'

Kinderen bellen tijdens de tweede lockdown vaker met de Kindertelefoon over huiselijk geweld, eenzaamheid en depressie. Directeur Roline de Wilde vertelde er gisteravond over bij Jinek.

Ze worden overspoeld door verdrietige, eenzame kinderen die steeds moedelozer worden, zei ze:

'Ontwikkeling komt tot stilstand'

Het is misschien een logisch gevolg van de lockdown, die eenzaamheid onder kinderen. Maar zorgwekkend is het wel, zegt opvoedkundige Marina van der Wal. Ze maakt zich vooral zorgen om kinderen die op dit moment weinig of geen andere leeftijdsgenootjes zien. "De ontwikkeling van zo'n kind komt dan tot stilstand. Ze krijgen een dip in hun sociale en emotionele ontwikkeling."

Van der Wal spreekt zelfs van een coronageneratie. "Van een kind dat alleen opgroeit met volwassenen wordt mentaal veel gevraagd. De belevingswerelden sluiten totaal niet op elkaar aan. Een kind heeft andere kinderen nodig om zich te ontwikkelen."

Moeder Marjolein: 'Mijn zoon was somber'

Dat kinderen niet te veel alleen moeten zijn, merkte Marjolein aan haar eigen zoon Sam (11). 

"Als je kind eenzaam is, heb je dat niet gelijk door", vertelt ze. Marjolein is alleenstaand, heeft een drukke baan. Ze werkt deels thuis. Daar merkte ze dat haar zoon de laatste tijd slecht in zijn vel zat. "Hij was echt somber en niet meer de leuke uitgelaten jongen van vroeger. Hij werd ook steeds stiller. Hij had geen zin in de dag, dan zei hij: wéér dat stomme huiswerk en de hele dag alleen zijn. Hij had geen uitdagingen. Hij raakte ook gestrest van het huiswerk als dingen niet lukte."

'Veel frustraties'

Marjolein vond het ook nog eens lastig om haar zoon te helpen. "Een deel van de stof is voor mij ook al veel te moeilijk, het is erg lang geleden dat ik zelf op school zat. Dat gaf ook frustratie dat ik hem niet kon helpen. En ook bij hem, omdat zijn huiswerk niet goed lukte."

Ze legde het probleem voor aan de juf. Toen werd duidelijk: haar zoon miste gewoon structuur en zijn vrienden. Maar ook: hij was niet de enige. Klasgenootjes lieten hetzelfde gedrag zien. Marjolein startte een appgroep met andere ouders. Prompt werden afspraken geregeld.

De kinderen uit zijn klas maken nu samen huiswerk, iedere keer bij iemand anders thuis. Een goede beslissing. Sam mag nu ook twee keer per week naar school. De structuur doet 'm heel erg goed, zegt zijn moeder. "Hij merkt nu pas het verschil."

Sam (11): 'Het helpt om met anderen af te spreken'

Het klopt dat het nu beter met hem gaat, zegt Sam terwijl hij aan zijn schoolwerk zit bij een vriendje. "In het begin denk je: yes geen school. Lekker thuiszitten, maar nu is het: leuk, ik mag weer naar school."

Hij vertelt dat hij deze coronatijd 'wel echt jammer' vindt. "Ik ben ook bijna jarig, maar je doet er vrij weinig tegen. Ik ben wel voor de coronamaatregelen. Dat vind ik wel belangrijk."

Sam vertelt over zijn hobby's: tekenen, goochelen, paardrijden. En heeft tips voor andere kinderen. "Het helpt sowieso om eens in de week met elkaar af te spreken. Het is ook wel fijn, want je maakt ook wel hetzelfde huiswerk, dus je kunt elkaar helpen." 

Op woensdag spreekt hij nu standaard af met vrienden. "Elke keer bij een ander. Dan gaan we buiten spelen. Vaak spelen we politie en boefje." Dat bewegen belangrijk is, merkt hij ook. Zijn conditie was flink achteruit gegaan. "Ik merk het heel erg. Eerst kon ik redelijk rennen, maar nu bijna totaal niet."

'Er zijn meerdere ouders die het zo doen'

"Heel slim", zegt opvoedkundige Van der Wal als ze over het voorbeeld hoort hoe Marjolein met andere ouders afspraken maakte om kinderen om en om bij een ander thuis te laten werken. "Er zijn meerdere ouders die het zo doen."

"Ik sla vooral aan op de structuur", zegt ze. "Normaal denken kinderen als hun ouders thuis zijn dat ze leuke dingen gaan doen. Dat het weekend is, of vakantie. Maar nu zijn de ouders aan het werk. Kinderen zijn daardoor helemaal ontheemd. Het ritme is volkomen weg."

Dat ritme moet je op de een of andere manier weer terugbrengen. "Het minimale is dat je niet in de valkuil trapt dat je uit bed stapt en met cornflakes in je mond de online les start", zegt ze. "Een kind heeft behoefte aan regelmaat. Dus het is slim om je klasgenootjes bij elkaar aan de keukentafel te zetten en samen opdrachten te laten maken."

'Zien werken, doet werken'

Bovendien: kinderen steken elkaar aan. In negatieve maar óók in positieve zin. "Zien werken, doet werken", zegt de opvoedkundige. "En het is goed voor een kind om te zien dat anderen ook moeite hebben met bepaalde sommen."

'Als ouder kun je gewoon niet alle ballen hooghouden'

Moeder Marjolein is opgelucht dat het nu beter gaat met haar zoon. "Nu heb je happy kids én een happy mama die zonder schuldgevoel naar werkgever en kind weer balans heeft."

Haar tip aan ouders is: kom eerlijk voor de problemen uit. "Ik weet niet of het typisch Nederlands is, maar mensen schamen zich als het niet lukt met hun kind. Dat is niet erg. Als ouder kun je gewoon niet alle ballen hoog houden." Haar eerlijkheid heeft er nu voor gezorgd dat haar zoon weer lekker in z'n vel zit. "Hij maakt zelfs lunchpakketjes als hij naar zijn klasgenootjes gaat", lacht ze.

Sam: "Ik denk dat niemand je zal uitlachen als je zegt dat je eenzaam bent. Niemand zegt: 'Haha je bent eenzaam!' Want iedereen zit ermee, de een wat meer dan de ander, maar iedereen wel een beetje."