Als aanraken weer even mag, gebeurt dat meteen: 'Ik kreeg onverwacht een knuffel'

In het Beatrix Theater in Utrecht waren 500 mensen. Met een tag en een polsbandje mocht je naar binnen. "Je ziet nu al dat mensen dichter bij elkaar gaan staan", zei een deelneemster op het evenement.

Een verademing

Ook RTL Nieuws verslaggever Hans Schutte viel het op dat mensen het een verademing vonden elkaar te spreken zonder die anderhalve meter. "Het was ouderwets druk, de sfeer was uitgelaten. Er klonk een luid geroezemoes, wat in het begin onwennig was, ik moest schreeuwen om mezelf verstaanbaar te maken."

In onderstaande video zie je dat het best even wennen is, zoveel mensen bij elkaar. Maar dat de meeste mensen erg blij zijn:

Uitgelaten sfeer

Schutte merkte aan zichzelf dat hij zich het eerste half uur wat vreemd voelde. "Maar de situatie wende erg snel. Ik schoot snel in het vertrouwde patroon en vergat een keer mijn mondkapje op te doen toen ik naar een andere ruimte liep, terwijl dat wel verplicht was."

"We zijn sociale dieren en we zijn het gewend om dicht bij elkaar te komen", vertelt psycholoog Denny Borsboom van de Universiteit van Amsterdam. Als psychometricus houdt hij zich bezig met het meten van hoe mensen zich gedragen. "We kijken nu bijvoorbeeld naar hoe je mensen het beste kunt motiveren om in een supermarkt afstand te houden. Door een korting bijvoorbeeld."

'Mensen stonden naast elkaar te borrelen'

"Mensen gingen tijdens het eerste testevent redelijk snel weer dichter bij elkaar staan", vertelt ook Tim Boersma van Fieldlab, dat de proefevenementen organiseert. "Het mocht ook, tijdens het evenement mocht iedereen de anderhalve meter afstand loslaten. Je zag dat veel mensen in het begin toch afstand hielden, maar later stonden mensen naast elkaar te borrelen en selfies te maken. Ik kreeg onverwacht een knuffel van iemand die ik ken. Dat voelde in het begin heel raar, maar we waren allebei negatief getest, dus het kon."

Op dit moment staat Boersma in het stadion van NEC. Zondag is er een voetbalwedstrijd met 1300 mensen in het publiek. Niet iedereen durfde het aan, er was plek voor 1500 mensen. "In één vak mogen mensen alle maatregelen loslaten. Niet iedereen wil in dat vak staan, dus er is zeker nog enige twijfel. We vragen ook veel van mensen: ze moeten 48 uur van tevoren getest worden en vijf dagen na afloop. Tijdens het event worden ze met bewegingssensors getrackt. We kunnen tot op tien centimeter nauwkeurig zien hoeveel contactmomenten er zijn en wat de contactduur is."

Met de uitkomsten van de onderzoeken wil de organisatie toe naar meer specifieke maatregelen voor evenementen.

Gedrag zit ingebakken

Hoe we ons gedragen zit volgens psycholoog Denny Borsboom in ons biologische en sociale systeem ingebakken. Een hand geven, een schouderklop, een knuffel als iemand verdrietig is. "Het duurt een tijdje voor je dit gedrag verandert, dat zie je nu wel met die anderhalvemetersamenleving. De overheid zegt heel hard: dit mag wel en dit niet. Als je in een groep samenkomt, ben je asociaal."

Maar boos worden en straffen werkt volgens Borsboom niet bij gedrag dat van oudsher in ons systeem zit. "Dat werkt wel bij crimineel gedrag. Dat is uitzonderlijk, dan doe je iets anders dan normaal."

Gewend afstand te houden

Na een jaar elkaar geen hand geven of omhelzen, is ook dit nieuwe gedrag er na een jaar bij veel mensen ingesleten. "Wat je nu ziet, is dat veel mensen gewend zijn afstand te houden. Als je daar nu van afwijkt, bijvoorbeeld op zo'n proefevenement, kan het ongemakkelijk voelen."

Mensen die zich het afgelopen jaar nooit goed aan de regels hebben gehouden, vervallen volgens Borsboom sneller in oude patronen. "Maar als mensen zich maandenlang op afstand hebben gedragen, kunnen ze moeite hebben weer in grote groepen dichtbij elkaar te staan."

Contact vermijden

Sommige mensen hebben tijdens deze pandemie ingezien dat infectieziekten snel om zich heen kunnen grijpen en hebben juist een diepere angst gecreëerd voor drukke evenementen. "Zij hebben een sociale angst opgebouwd en vermijden het liefst contact met vreemden."

Het verschilt volgens Borsboom per persoon hoe snel iemand vervalt in een oud patroon. "Het hangt ook af van cultuur en religie. Wat heb je van huis uit meegekregen: ben je gewend veel te knuffelen met je familie en vrienden of houd je meer afstand? Als je gewend bent veel fysiek contact te hebben, zul je het fijn vinden dat het eindelijk weer kan op zo'n event."