Hoe betrouwbaar is een zelftest? En wat kost die? Zes vragen en antwoorden

1. Waarvoor zijn zelftests bedoeld?

Zelftests zijn bedoeld om de veiligheid te vergroten als je in contact komt met andere mensen. Bijvoorbeeld als je naar school moet, of niet thuis kunt werken en op je werk niet altijd afstand kunt houden. Denk bijvoorbeeld aan politieagenten of brandweermannen. De zelftests bieden dan extra veiligheid.

In het onderwijs zullen vanaf half april zelftests beschikbaar zijn om docenten twee keer per week preventief te testen. In het hoger onderwijs zullen zelftests bovendien ook ingezet worden om studenten preventief te testen. Op die manier hoopt de overheid vanaf eind april meer fysiek onderwijs mogelijk te maken.

2. Kun je een zelftest gebruiken om veilig naar een feestje te kunnen?

Nee, voor mensen die een negatieve uitslag krijgen, of de test nu door de GGD gedaan is of door jezelf, verandert er niets. Zij moeten zich gewoon aan alle maatregelen blijven houden. Het is dus niet de bedoeling dat mensen zichzelf gaan testen om vervolgens met de hele familie een verjaardagsfeestje te vieren, je mag nog steeds maar één bezoeker ontvangen.

De zelftests zijn ook niet bedoeld voor mensen met klachten of mensen die in contact geweest zijn met iemand met corona. Die moeten zich gewoon bij de GGD laten testen. En: een zelftest kan ook niet gebruikt worden om ergens toegang toe te krijgen, schreef Hugo de Jonge deze week in een brief aan de Kamer. "Dat is te fraudegevoelig". Je kunt je dus straks ook niet met negatieve zelftest bij de ingang van een festival melden.

Maar wie geen klachten heeft en graag bij oma op bezoek wil gaan, of naar een begrafenis moet, kan dus door zelf te testen met extra zekerheid op pad.

3. Hoe werkt een zelftest?

De zelftests die op de markt komen zijn zogenaamde antigeentests. Net als bij de GGD moet er een staafje in je neus. Om het consumenten makkelijker te maken hoeft het staafje niet zo diep in de neus. Daarna gaat het staafje dan in een buisje met vloeistof, een paar druppeltjes van die vloeistof gaan vervolgens op een testcassette. De uitslag is meestal na een kwartier af te lezen. 

4. Hoe betrouwbaar zijn zelftests?

De antigeentest is minder gevoelig dan de PCR-tests die de GGD gebruikt, meldt het RIVM. "Vooral als er weinig virusdeeltjes aanwezig zijn is de antigeentest vaak negatief. Helemaal in het begin van de infectie zijn er nog weinig virusdeeltjes, dan kan iemand daarna alsnog positief worden."

Toch weet de antigeentest de meeste besmettingen op te sporen. Bij de GGD in Tilburg kregen ruim 3000 mensen die een PCR-test deden ook een zelftest mee. Bij 80 procent kwam de uitslag van beide tests overeen. Vals positieve uitslagen waren er nauwelijks.

5. Wat moet je doen als de uitslag positief is?

Als de uitslag van je zelftest positief is, moet je direct in isolatie gaan. En een afspraak maken voor een nieuwe test bij een GGD-testlocatie, om de uitslag te bevestigen. De GGD zal dan ook alvast vragen om je contacten te informeren. 

Een tweede test is niet alleen nodig omdat antigeentests iets minder betrouwbaar zijn, maar vooral ook omdat er dan zicht blijft op besmettingen. Als de tweede uitslag ook positief is zal de GGD een bron- en contactonderzoek starten. Als de hertest negatief is, mag je uit isolatie.

6. Wie betaalt een zelftest?

Om het gebruik te stimuleren gaat de overheid zelftests inkopen om beschikbaar te stellen aan bijvoorbeeld de onderwijssector. Als docent of student betaal je dan dus niets. Ook in andere sectoren zal je zelftests vaak via je werkgever krijgen en kost het je dus niets.

Wie zelf een test wil kopen bij de drogist of supermarkt zal daar naar verwachting hooguit een tientje aan kwijt zijn.