Zij leerden omgaan met Vaderdag: 'Het was pijnlijk en ongemakkelijk'
Vaderdag, een feestdag voor mensen die een goede band hebben met hun vader, maar een rotdag voor mensen die geen (aanwezige) vader hebben of vader kunnen worden. Voor Joost, Tjarda en Irene was Vaderdag ooit heel pijnlijk, nu hebben ze een manier om ermee om te gaan.
Joost (50): 'Ik wil niet in het verdriet blijven hangen'
Joost Kadijk had jarenlang een kinderwens, maar toen hij 35 jaar oud was, ontdekte hij dat hij verminderd vruchtbaar is. Een medisch traject volgde, maar eindigde na 2,5 jaar zonder succes. Een enorme klap; vanaf dat moment moest hij soms ineens huilen als hij kinderen zag.
Zo herinnert hij zich nog goed dat hij ooit een vader met zijn zoontje naar school zag lopen. In hun handen een sinterklaassurprise. "Toen schoot ik helemaal vol." Of die keer dat hij via de achteruitkijkspiegel van zijn auto naar zijn nichtjes keek. "Ik besefte toen dat op mijn achterbank nooit mijn eigen kinderen zouden zitten. Dat soort momenten overvallen je."
Daarbovenop kampte hij met gedachten als: ben ik wel een echte man als ik geen kinderen kan voortbrengen? "Je hebt het gevoel dat je faalt als vader." Dat maakte Vaderdag in het begin pijnlijk, zegt hij. "Ik werd steeds geconfronteerd met het feit dat wij geen kinderen hebben."
En vorig jaar overleed zijn eigen vader. "Daarmee kreeg Vaderdag een extra lading. Ik besef nu dat ik geen vader meer heb en geen vader ben. En nooit zal zijn."
Bron van ervaring
Toch wilde hij niet blijven hangen in het verdriet van zijn kinderloosheid. Na jaren realiseerde hij zich: "Er is meer te doen in het leven. Plat gezegd: we houden tijd over omdat we die niet besteden aan kinderen. Ik doe bijvoorbeeld vrijwilligerswerk, sport graag en zorg voor mijn moeder."
Tegenwoordig gebruikt Joost Vaderdag om aandacht te vragen voor kinderloze mannen. "Er heerst nog veel schaamte rond het onderwerp." Om daar iets aan te doen, wil hij het bespreekbaar maken. "Mijn kinderloosheid is voor mij geen trauma maar een bron van ervaring die ik nu kan inzetten. Ik hoop dat ik mannen die verdrietig in een hoekje zitten of die zich schamen, over de streep kan trekken hun verhaal te delen. Dat werkt bevrijdend."
Tjarda (27): 'Ik had niks met Vaderdag, tot hij er niet meer was'
Voor Tjarda van der Spek was Vaderdag nooit een ding. Tot haar vader overleed. Tjarda was net een week 17 toen ze op een zondagochtend werd gebeld door haar moeder: haar vader lag in het ziekenhuis met een hersenbloeding.
Haar buren haalde haar en haar zus op en met gierende banden reden ze naar het ziekenhuis. "Er zijn veel zwarte gaten. Ik ben in het ziekenhuis in shock geraakt." Haar vader werd hersendood verklaard en 24 uur later werd de stekker eruit getrokken. "Ik hoorde een lange piep en zakte op de grond. Het volgende moment stond ik buiten. Geen idee hoe ik daar kwam."
Sindsdien is Vaderdag niet meer hetzelfde geweest. Vooral de eerste jaren na zijn overlijden kon ze zich ergeren aan mensen die klaagden dat ze naar hun vader toe moesten. "Ik dacht alleen maar: stel je niet aan, jij hébt tenminste nog een vader." Inmiddels realiseert ze zich dat iedereen zijn eigen referentiekader heeft, zegt ze. "Je kunt dat niet voelen als je het zelf niet hebt meegemaakt."
Op Vaderdag wordt het gemis benadrukt. Haar manier om ermee om te gaan: zich een beetje afsluiten. "Ik heb sinds kort Instagram. Daar ga ik bewust niet op kijken. Op Moederdag stond het er vol met berichten over moeders. Dat zal met Vaderdag ook wel zo zijn." Wat ze dan wel doet? Een avondje borrelen met vrienden. Gezellig thuis, of op een terras. "Hopelijk zit ik gewoon lekker wijn te drinken in de zon."
Irene (53): 'Mijn zoon moest knutselwerkjes maken voor Vaderdag, terwijl zijn vader niet leefde'
"Je wilt niet weten hoeveel verplichte knutselwerkjes mijn zoon op school heeft moeten maken voor Vaderdag", zegt Irene Koedijk. Inmiddels is haar zoon 19, maar ze kan het zich nog levendig herinneren. "'Dan geef je die toch aan iemand anders', zeiden ze dan. 'Geef maar aan je moeder of opa. Je kunt het ook op het graf zetten.'"
Elk jaar zorgde dat voor een ongemakkelijk gevoel, want zijn biologische vader overleed aan longkanker toen hij 2 was, en zijn stiefvader aan hartproblemen toen hij 13 was. De knutselwerkjes waren daarom ieder jaar weer confronterend voor hem en het thuisfront, zegt Irene. "Pijnlijk en ongemakkelijk."
Ze probeerde die dagen zo geruisloos mogelijk voorbij te laten gaan. "Om de confrontatie met het verlies uit de weg te gaan. De scherpe randjes gaan eraf, maar het is niet zo dat je na jaren niks meer voelt. Voor een ander is het een soort feestdag, voor ons was het een reminder dat zij er niet meer zijn."
Inmiddels is Vaderdag voor Irene en haar zoon een dag als alle andere. En omdat ze Vaderdag niet meer kunnen vieren, doen ze ook niets meer aan Moederdag. "Dat is onze manier. Ik denk dat mensen vooral moeten doen waar ze zich het beste bij voelen." Wat helpt, is dat hun omgeving er ook geen vragen meer over stelt. En doet een buitenstaander dat wel? "Ik ga altijd uit van goede intenties, ook als een vraag of opmerking kwetsend overkomt. Dat haalt de scherpe randjes er direct vanaf."
