Weer feest, wéér alcohol: dit doet drank met je lichaam (en zo ga je daarmee om)

Een van de bekendste kortetermijngevolgen van alcohol is de kater. "Je hebt dan meer alcohol gedronken dan je lichaam aankan", zegt ze. "Het gevolg is dat de vochthuishouding uit balans is. Je kunt dan last krijgen van verschijnselen die horen bij een kater, zoals hoofdpijn en misselijkheid." In het kader lees je verderop hoe die ontstaat.

Een kater zal velen niet onbekend zijn. Maar wat moet je nu doen als je de dag erna weer fris en vrolijk aan een kerstdiner moet zitten?

Volgens etiquette-deskundige Anne-Marie van Leggelo is er maar één oplossing: zorg dat je vrolijk blijft en de sfeer niet voor anderen verziekt. "Slik wat paracetamol", zegt ze. "Je wist wat je te wachten stond."

Je moet het ook even aankijken per situatie, nuanceert ze vervolgens. "Op een kerstborrel van werk kun je met een goede smoes gewoon wat eerder weggaan. Maar heb je een belangrijk kerstdiner met je familie of vrienden, dan zit er soms maar een ding op: op de blaren zitten."

Een kater: hoe ontstaat die?

Hoe ontstaat een kater? Op de website van Jellinek valt te lezen wat de belangrijkste oorzaken van een kater zijn.

• Vochtverlies tijdens het drinken. Alcohol stimuleert de vochtafdrijving, waardoor het lichaam uitdroogt. Alcohol zorgt ervoor dat nieren veel water uitscheiden. Hierdoor voel je je de volgende dag slap en moe en heb je een droge mond.
• Het ontstaan van de giftige en irriterende stof aceetaldehyde. Dit is een giftige stof die bij de afbraak van alcohol ontstaat. Het lichaam breekt deze stof zo snel mogelijk af. Maar als je veel drinkt, ontstaat er toch nog relatief veel van deze stof. Deze zorgt voor hoofdpijn en het trillerige gevoel.
• Irritatie van het maagslijmvlies. Hierdoor kan misselijkheid ontstaan.
• De werking van andere soorten alcohol, ook wel foezelalcoholen genoemd. Deze zijn giftig, worden trager afgebroken dan alcohol en zijn de volgende dag nog in het bloed aanwezig. De ernst van de kater heeft ook te maken met de hoeveelheid foezelalcoholen. In wodka zitten de minste en in drank die gemaakt wordt van fruit, zoals pruimen, de meeste.
• Persoonlijke omstandigheden als moe of down zijn, maar ook slecht eten. Dit kan de kater erger maken.

Een ander kortetermijngevolg van te veel alcohol is mentale misère. Zo kan alcohol zorgen voor depressieve gevoelens of gevoelens van angst en eenzaamheid versterken. "Daarbij zien we vooral dat mensen alcohol gebruiken als een soort copingmechanisme om met negatieve gevoelens om te gaan", zegt Voogt van het Trimbos.

Ook kan het bij jongeren leiden tot geweld. "Jongeren die alcohol drinken vertonen vaker agressief gedrag dan jongeren die niet drinken. Daarnaast raken jongeren eerder bewusteloos door alcohol omdat ze kleiner en lichter zijn dan volwassenen."

Door de emotionele en fysieke gevolgen van alcohol kiezen sommige mensen ervoor helemaal niet te drinken. Van Leggelo: "Als iemand je een glas alcohol aanbiedt, zeg je gewoon heel aardig: dank je wel, maar ik drink geen alcohol. Heb je voor mij een alternatief? Een goede gastvrouw of -heer zou daar positief op reageren en voor een lekker alcoholvrij alternatief zorgen."

Tegenwoordig is weigeren heel gewoon, zegt de etiquette-deskundige. "Het belangrijkste is dat je geen leeg glas hebt. Maar verder is in het in 2022 misschien soms wel cooler om zonder alcohol te proosten."

Over hoeveel we gemiddeld precies drinken tijdens de feestdagen kan het Trimbos-instituut niet zoveel zeggen. "Daar zijn geen landelijke cijfers over bekend. Maar dat de feestdagen vaak worden gelinkt aan alcoholgebruik, is een feit."

Wat als iemand te veel drinkt?

Iedereen herinnert zich nog wel een moment dat iemand te veel dronk tijdens een kerstdiner of - borrel. Wat doe je dan? Volgens van Leggelo is het belangrijk om diegene te helpen. "Mensen die te veel drinken, hebben dat zelf vaak geeneens zo door."

"Zeg tegen diegene: joh, volgens mij heb je al aardig wat op, hoe kom je straks thuis? Heb je een taxi geregeld? Zal ik je thuisbrengen? Of: misschien kun je beter een cola drinken. Op die manier kun je iemand op een tactische manier waarschuwen."

Bij een partner die te veel drinkt, kun je nog net een stapje verder gaan, zegt ze. "Je kunt hem of haar even apart nemen en zeggen: luister, je moet nu echt even aan het water gaan." Maar, doe dat nooit en plein public. "Ook al is het je partner, je wilt hem of haar niet voor schut zetten."

Grenzen 

En ten slotte, hoe voorkom je dat jezelf te veel drinkt? "Weet waar je eigen grens ligt, zodat het ook voor gezelschap leuk en aangenaam blijft. Als je weet dat je een slechte dronk hebt, is het goed om daarop te letten. Je kunt dat bijvoorbeeld voorkomen door vooraf goed te eten."