Zo houd je vleesconsumptie gezond: 'Zie vleeswaren als taart, eet het met mate'

Vanochtend was een onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) in het nieuws. Onderzoekers concludeerden: rood vlees zou 7,50 euro per kilo duurder moeten zijn, als alle gezondheidskosten die ontstaan door overmatige consumptie ervan werden doorberekend. Bewerkt vlees zou dan 4,30 euro per kilo meer kosten. Opdracht voor het onderzoek werd gegeven door de Vegetariërsbond en de True Animal Protein Price Coalition (TAPP Coalitie).

'Door de hoeveelheid ongezond'

Het is niet het eerste en ongetwijfeld ook niet het laatste onderzoek waarin een verband wordt gelegd tussen vlees en een hoger risico op onder meer kanker.

Martijn Katan, als hoogleraar voedingsleer verbonden aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, kan zich dan ook best voorstellen dat veel mensen zich soms afvragen wat er nou wel en niet thuishoort op een gezonde eettafel. "Het verschil tussen de jaren 50 en nu, is dat we veel meer van sommige dingen zijn gaan eten. Door de hoeveelheid verschuift iets dan naar het ongezonde gebied. Vlees is daar een voorbeeld van."

Vlees helemaal schrappen uit je dieet, is volgens Katan dan ook echt niet nodig. Zeker niet bij kinderen in de groei. "Vitamine B12, ijzer, eiwitten, er zitten zeker goede voedingsstoffen in. Zo nu en dan een glaasje melk of een stukje vlees of vis is echt niet verkeerd."

'Elke week een keer vlees en vis' 

Bovengenoemde voedingsstoffen zijn ook goed voor wie allang is uitgegroeid. Maar: "Je lichaam is wel heel kieskeurig in wat het opneemt. Een voorbeeld: eet je elke dag een grote T-bonesteak, dan wordt veel van het ijzer niet opgenomen maar direct afgevoerd. Eet je er eentje in de week, dan denkt je lijf: kom maar op met die ijzer. Als je driekwart minder vlees gaat eten, krijg je niet driekwart minder voedingstoffen binnen."

Maar de vleesafdeling in de supermarkt passeren is niet nodig: "Elke week één keer vlees en één keer vis, daar zou je je wat mij betreft op kunnen richten."

Het Voedingscentrum schrijft op haar website: "Rood en met name bewerkt vlees zoals vleeswaren worden in verband gebracht met beroerte, diabetes type 2 en kanker. Eet vlees daarom met mate." Het advies van de instantie is concreet: eet wekelijks niet meer dan 500 gram vlees. Daarvan zou maximaal 300 gram rood vlees moeten zijn, zoals rundvlees en varkensvlees.

Katan wijst – naast de al eerder genoemde gezondheidsrisico's - ook nog op de verzadigde vetten in vlees. "Daardoor gaat je cholesterol omhoog. En er zitten geen vezels in. Je wilt niet weten hoeveel Nederlanders last hebben van verstopping. Kaart het maar eens aan op een verjaardag, dan komen de verhalen los."

'Waar vlees zit, passen geen bonen'

Te veel voeding zonder vezels, zoals vlees en kaas, speelt volgens Katan een grote rol bij verstopping. "En vul je je maag daarmee, dan passen er geen bonen en volkorenbrood meer bij."

Op de vleesloze dagen een vleesvervanger, zoals een vegaburger, is dat dan wel een goed idee? Katan: "Daarover hoor je vaak die veel zout en verzadigd vet bevatten. Maar vergelijk de verpakkingen maar eens van zo'n vegaburger en een gewone hamburger, bewerkt vlees dus. Dan zul je zien dat in de echte burger meer zout en veel meer verzadigd vet zit."

En als je dan toch etiketten gaat bestuderen, dan heeft Katan nog een laatste advies voor een klein vergelijkend warenonderzoek in de supermarkt: "Sommige producenten van vleesvervangers voegen vitamine B12 en ijzer toe die van nature in vlees zitten, anderen doen dat niet. Dat vind je allemaal op de verpakking."

En vleeswaren dan tot slot, voor op brood? Wel, soms, of helemaal niet? "Daarvoor zijn toch wel sterkere aanwijzingen dat ze de kans op bijvoorbeeld darmkanker vergroten. Beschouw ze als 'lekkers', zoals cola en taart."

'Niet meteen naar het ziekenhuis'

Niet te veel dus. Ook niet op de boterhammen van je kinderen. "Ook daar zitten vitamines en mineralen in, maar die krijgen ze toch wel binnen als gevarieerd eten. Verder is vlees dat is bewerkt om het langer goed te houden vooral een belasting voor je lichaam. Eet het af en toe als je dat wilt, of helemaal niet. Je mist het niet. "

Notenpasta, humus, zomaar wat alternatieven die Katan nog noemt voor op de boterham. Relativerend voegt hij nog toe: "Je hoeft overigens echt niet onmiddellijk naar de specialist in het ziekenhuis te snellen als je een plakje ham op hebt. Alcohol en overgewicht zijn bijvoorbeeld duidelijk belangrijkere oorzaken van kanker."