Welke straf staat op doorrijden na een ongeluk?

Een dag na het ongeval zijn er veel vragen over de strafbaarheid van doorrijden na een ongeluk.

1. Doorrijden na een ongeluk: wat staat er in de wet?
In de Wegenverkeerswet staat dat het doorrijden na een aanrijding, waarbij 'een ander is gedood dan wel letsel of schade aan een ander is toegebracht', strafbaar is. Het gaat, om precies te zijn, om artikel 7. Als je bij een aanrijding betrokken bent, is het dus verboden om de plaats van het ongeval te verlaten. Tenzij je 'behoorlijk de gelegenheid hebt geboden' tot vaststelling van je identiteit en die van het voertuig, maar dat kan uiteraard niet als je iemand hulpeloos achterlaat, zoals in Breda.

2. Als je je na een aanrijding meldt op het politiebureau, ben je dan alsnog strafbaar?
Strafvervolging kan worden voorkomen door je vrijwillig te melden bij de politie. Dat moet je dan binnen twaalf uur na het verkeersongeval doen, legt Melissa Slaghekke van Cleerdin & Hamer Advocaten uit. Als je het slachtoffer in hulpeloze toestand hebt achtergelaten, geldt deze 'vervolgingsuitsluitingsgrond' niet.

Belangrijk is ook een oordeel van de Hoge Raad, de hoogste gerechtelijke instantie, in 2002. De rechter oordeelde toen dat je niet kunt spreken van 'vrijwillige zelfmelding' als je weet dat de politie naar je op zoek is. In Breda lijkt van een vrijwillige zelfmelding geen sprake meer, legt Slaghekke uit. "De politie heeft direct na de gebeurtenis een grote actie op touw gezet om de bestuurder te vinden." Die meldde zich uiteindelijk zelf, toen de politie zijn auto al had gevonden, ongeveer vijf uur na het fatale ongeluk. 

3. Komt het vaak voor dat mensen doorrijden?

Ja, dat kun je wel zeggen. Uit cijfers van het Waarborgfonds blijkt dat het drie keer per dag gebeurt dat een automobilist doorrijdt na een ongeval waarbij personen betrokken zijn. Doorrijden bij ongelukken waar alleen materiële schade is, gebeurt ongeveer 40.000 keer per jaar. Lang niet alles wordt bij het fonds gemeld, net als het ongeval van gisteren, omdat de doorrijder in dit geval zich snel heeft gemeld. Minder dan 10 procent van de doorrijders wordt teruggevonden.

4. Waarom rijden mensen door na een ongeval?
Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen schetst vandaag bij Editie NL een genuanceerd beeld. Hij zegt dat er twee type doorrijders zijn: de ene groep heeft iets te verbergen, zoals een snelheidsovertreding of het gebruik van drank of drugs. De andere doorrijders schieten totaal in de stress. "Ze kunnen niet meer functioneren en niet meer nadenken. Ze worden bang of raken in totale paniek. Pas uren later komt het besef alsnog." Volgens Tertoolen kan het iedereen gebeuren. "Je hebt vooraf geen idee hoe je reageert in zulke situaties." In welke categorie de bestuurder in Breda valt, is nog niet duidelijk. Volgens de advocaat van de 18-jarige bestuurder is zijn cliënt 'in blinde paniek' doorgereden. 

5. Is dit een manier om onder een hoge straf uit te komen als je gedronken had?
Als je doorrijdt en je na een paar uur op het bureau meldt, kun je alsnog op alcohol en drugs getest worden. De man in Breda meldde zich ongeveer vijf uur na het ongeval bij de politie. "Het kan zo zijn dat de politie hem op dat moment direct heeft onderworpen aan een alcoholonderzoek", zegt advocaat Slaghekke. Volgens haar is na dit tijdsverloop een 'aanzienlijke hoeveelheid alcohol' nog te meten.

Alcohol wordt afgebroken in een tempo van ongeveer één à anderhalf uur per glas. Wel kan het alcoholpromillage lager uitvallen. In dat geval kan bloedonderzoek uitkomst bieden, dat kan na een langere periode nog alcoholgebruik aantonen. "Deze testen kunnen echter niet weergeven wat de precieze hoeveelheid genuttigde alcohol is geweest ten tijde van de overtreding." Bij drugs kan de politie bloed of speeksel afnemen. Drugs wordt langzamer afgebroken in het lichaam dan alcohol en kan zich nog enkele dagen in het lichaam bevinden. 

6. Welke straf staat er op doorrijden na een ongeluk?
Er kan een boete worden opgelegd tot 8100 euro of een gevangenisstraf tot drie maanden. Ook kun je je rijbewijs voor vijf jaar kwijt zijn. Het gaat om maximumstraffen die in de praktijk niet vaak worden opgelegd.

Advocaat Slaghekke benadrukt dat het OM iemand ook kan vervolgen voor het veroorzaken van een ernstig verkeersongeval. "Er moet in dat geval wel schuld aan het ongeval worden vastgesteld bij de bestuurder." De schuldvraag wordt hier waarschijnlijk onderzocht door de politie en op basis daarvan zal het Openbaar Ministerie beslissen. Bij een dodelijke afloop geldt een strafmaximum van drie jaar, of een geldboete van ruim 20.000 euro.

Strafverzwarend is rijden onder invloed en/of als de automobilist te hard heeft gereden. Als de automobilist roekeloos heeft gereden, komt daar nog flink wat bovenop. Het OM laat weten dat de maximumstraf voor het onder invloed veroorzaken van een dodelijk verkeersongeluk, plus het daarna doorrijden, kan oplopen tot een celstraf van negen jaar.