Politie is ruim 2200 portofoons kwijt: 'Beheer is een puinhoop'
Bij de politie zijn in de afgelopen vijf jaar 2244 portofoons zoekgeraakt. Dat blijkt uit antwoorden van de politie op vragen van RTL Nieuws. Hoewel er geen concrete signalen voor zijn, kan de politie vanwege een rommelige administratie niet uitsluiten dat portofoons in handen zijn gevallen van criminelen. Politiebond NPB pleit voor een groot onderzoek.
Het grootste deel van de vermiste 2244 portofoons is door de politie uitgeschakeld. Maar alleen al in Rotterdam zijn er 450 portofoons actief, waarvan de politie niet weet wie ze in handen heeft.
De politie heeft geen idee waar de zoekgeraakte portofoons zich bevinden. Zo'n apparaat ligt naar alle waarschijnlijkheid ergens in een la of kast op het politiebureau, maar het valt ook niet uit te sluiten dat ze enige tijd zijn rondgegaan in het criminele circuit.
De politie schat zelf dat die kans "nihil" is. Maar het schort aan een waterdichte administratie wie welke portofoon in gebruik heeft en er bestaat nog geen systeem dat verdacht gebruik van portofoons, zoals afluisteren, snel opmerkt.
Meeluisteren met agenten
Voorzitter Jan Struijs van politiebond NPB wil dat er een onderzoek komt naar vermiste portofoons. "We moeten honderd procent kunnen uitsluiten dat er apparaten worden gebruikt in het criminele circuit. Het is nu een puinhoop met de registratie en dat is bijzonder onwenselijk."
Het is namelijk al eens voorgekomen dat een portofoon in verkeerde handen kwam. In 2016 verkocht een corrupte agent in Limburg een portofoon en enkele politieuniformen aan criminelen. Die konden daardoor een tijd lang meeluisteren met agenten, recherche en de meldkamer, waardoor ze op de hoogte waren van aanstaande politieacties.
Iedere agent die de straat op gaat, moet een portofoon bij zich dragen. De apparaten worden persoonlijk aan agenten uitgereikt en zijn beveiligd met een pincode. In totaal beschikt de politie over 57.000 portofoons. Daarvan is omgerekend 4 procent zoekgeraakt in de afgelopen vijf jaar.
Die in totaal 2244 zoekgeraakte portofoons zijn ofwel als vermist opgegeven door een agent, of ze zijn niet aangemeld voor een jaarlijkse update. Om die reden heeft de politie een groot deel van die portofoons op afstand uitgeschakeld.
Niet bewust
Maar als een agent verzuimt te melden dat zijn of haar portofoon zoek is, kan het wel tot een jaar duren voordat het apparaat wordt geblokkeerd. In die periode bestaat het risico op afluisteren, zeggen deskundigen aan RTL Nieuws.
Op dit moment zijn bij de Rotterdamse politie nog 450 portofoons actief waarvan niet duidelijk is wie het apparaat in gebruik heeft en dus officieel als vermist staan geregistreerd. De politie heeft ze nog niet geblokkeerd omdat men ervan uitgaat dat een andere collega de portofoon in gebruik heeft en dat niet in de administratie is verwerkt. Maar honderd procent zeker weten doen ze dat nog niet. "Sinds april 2023 wordt er hard gewerkt om de administratie hiervan op orde te krijgen", schrijft de politie.
Oproep:
Heeft u informatie over C2000-portofoons die in verkeerde handen zijn gevallen? Laat het ons dan weten en mail ons op onderzoek@rtl.nl /
In een recent intern bericht van de politie dat in bezit is van RTL Nieuws staat dat de registratie van portofoons bij de politie Rotterdam 'een puinhoop is, ze hebben het blijkbaar totaal niet op rij'. "Er moet dus echt goed (of nog beter) op de porto's worden gelet", stelt de opsteller van het bericht. Er is een werkgroep geformeerd die bij de politie Rotterdam orde op zaken moet stellen.
Vertrouwelijke communicatie
Juist omdat portofoons tegenwoordig digitaal versleuteld zijn en agenten ervan uitgaan dat ze niet zijn af te luisteren, gaat er een hoop gevoelige informatie door de ether, weet Jan Struijs. "In het analoge tijdperk luisterden mensen met bakkies mee, dus werd alleen het broodnodige gecommuniceerd. Nu wordt ook vertrouwelijke communicatie gedeeld. We moeten dus echt kunnen uitsluiten dat er kan worden meegeluisterd."
Daarnaast wijst Struijs op het gevaar dat portofoons worden gebruikt door criminelen die politie-uniformen dragen om misdrijven te begaan, zoals het overvallen van andere criminelen. "Een echte portofoon van de politie draagt bij aan de geloofwaardigheid dat iemand een agent is."
Al in 2017 tikte de Auditdienst Rijk de politie hard op de vingers. De toezichthouder schreef toen dat de politie nauwelijks bijhoudt of medewerkers, die uit dienst treden, hun portofoon wel inleveren. De minister van Veiligheid en Justitie beloofde destijds beterschap, maar dat heeft er niet voor gezorgd dat de politie nu nog altijd ruim 2200 portofoons zoek is.
Duidelijke regels voor porto's
Er zijn duidelijk regels die moeten voorkomen dat portofoons van de politie in handen vallen van onbevoegden. Die regels zijn er zodat de politiecommunicatie via C2000-kanalen niet wordt afgeluisterd door bijvoorbeeld criminelen.
Zo moet er altijd zicht zijn op welke agent welke portofoon in gebruik heeft en dat moet 'wekelijks op juistheid en volledigheid' worden gecontroleerd. Als het apparaat zoek is, moet daar direct melding van worden gedaan. Zo bestaat er een meldingsprocedure voor een agent wiens portofoon is vermist, verloren of gestolen.
En eens per jaar moeten alle portofoons voor een update worden aangeboden. Apparaten die ontbreken moeten worden geblokkeerd.
