Bakfietsfabrikant Babboe verstopte bewust gebroken frames, NVWA doet strafrechtelijk onderzoek

In het kort

• RTL Nieuws onthulde begin februari dat frames van Babboe met grote regelmaat breken, met letsel tot gevolg.
• Omdat honderden framebreuken niet werden gemeld, legde de toezichthouder de verkoop van Babboe stil.
• Babboe-medewerkers bekennen op een audio-opname dat zij frames 'hebben weggesjouwd' en 'in containers of bussen hebben geduwd'.
• Toezichthouder NVWA noemt het 'echt schokkend en ronduit stuitend'. "De veiligheid van mensen is zwaar ondermijnd."

Babboe blijkt de NVWA al jaren te misleiden, zo ontdekte onze onderzoeksredactie. Zo zijn medewerkers van de Nederlandse bakfietsfabrikant op woensdagochtend 15 september 2021 al vroeg uit de veren. Het in Amersfoort gevestigde bedrijf staat dan onder hoogspanning, want de toezichthouder had aangekondigd om tien uur te komen inspecteren. Die heeft de bakfietsfabrikant in het vizier, omdat er in de zomer van 2019 een terugroepactie is geweest. Toch blijven er klachten komen van klanten en daarom vindt de inspectie plaats, zo vertellen meerdere medewerkers van Babboe aan RTL Nieuws. 

'De boel verstoppen'

"De NVWA zou om tien uur komen. Dus om kwart voor acht 's ochtends gingen wij de boel verstoppen. De kapotte fietsen hebben we in een busje gestopt, omdat ze bang waren dat de NVWA een rondje ging lopen", verklaart een toenmalig medewerker van Babboe.

Op foto's van dat bewuste moment is te zien dat een medewerker gekleed in een zwarte sweater met de hoofdletters BABBOE erop een deel van een frame in de laadruimte van een witte bus tilt. Achter die bus staat nog een kleiner, zwart busje. 

Ook dat busje is volgens verschillende medewerkers volgeladen en vervolgens verder weg op het terrein gezet. Een collega bevestigt: "We moesten de hele werkplaats leegmaken. We laadden die frames in een busje en de oudijzerbak ook. Alles wat de NVWA niet mocht zien, werd verstopt en dat was goed gelukt."

De onderzoeksredactie heeft met zes medewerkers gesproken die bevestigen dat zij fietsen hebben verstopt voor een controle van de NVWA. Meerdere andere werknemers bevestigen dat zij daar ook van op de hoogte waren, bijvoorbeeld omdat zij aanwezig waren bij de instructie: "De oudijzerboer is speciaal gevraagd om een dag eerder de kapotte frames op te halen", weet een van hen zich nog goed te herinneren. 

Dat medewerkers van Babboe fietsen verstopten, blijkt ook uit een geluidsopname in het bezit van RTL Nieuws. Een medewerker zegt in november vorig jaar: "Er zijn in het verleden dingen gebeurd die niet kloppen. (...) Ik heb ook hè, hier eh, frames weggesjouwd en in containers geduwd of in bussen van, van monteurs, terwijl de controle kwam om het maar beetje kalm te houden." Een andere medewerker onderbreekt hem en zegt: '"Ja, ik ook."

De toezichthouder is woedend

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) noemt het verbergen van frames voor de inspectie 'echt schokkend en ronduit stuitend'. "Als zaken worden achtergehouden, kunnen wij ons werk niet doen. Dat is ondermijnend en kwalijk", zegt NVWA-woordvoerder Bjorn Elsebrock. 

Volgens de toezichthouder is 'de veiligheid van mensen zwaar ondermijnd'. "Wat wij kunnen bevestigen is dat er een strafrechtelijk onderzoek loopt", vertelt de NVWA-woordvoerder. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de eigen recherchedienst van de toezichthouder, de Inlichtingen- en Opsporingsdienst (IOD) en het Openbaar Ministerie. "Daaruit moet blijken of de bevindingen ook daadwerkelijk gebeurd zijn." 

RTL Nieuws is ook in het bezit van een vertrouwelijk document dat in februari 2019 is verstrekt aan monteurs en medewerkers van de klantenservice. Op basis van deze vraag-antwoord zijn klanten te woord gestaan. Hierin staat dat als de fiets goed onderhouden is en normaal wordt gebruikt 'het in principe niet mogelijk is dat uw frame breekt'. Op de vraag of zij vaker scheuren of breuken in het frame hebben gezien, wordt geantwoord: "Wij hebben er wel een aantal gehad, waarbij vaak overbelasting in het spel was." Ook staat er: "En vanzelfsprekend proberen wij dit aantal naar nul te krijgen aangezien wij de meest kostbare lading vervoeren: kinderen."

'Schuld bij klant'

Op de audio is ook te horen dat een manager die door een monteur wordt aangesproken op de vele framebreuken, de schuld bij de klant legt. "Je moet open denken hoe die fiets wordt gebruikt. Kijk naar deze fiets en hoe die in elkaar zit: roest en wordt nooit schoongemaakt. (...) Kijk nou eens die mensen hebben hun meest kostbare bezit dus hun kinderen in die fiets. (...) Die mensen die blijven ermee rijden. Die vrouw koopt bij wijze van spreken liever schoenen bij Zalando.nl dan dat ze die fiets voor honderd euro laat opknappen."

Volgens expert Gitta Veldt van de Universiteit Leiden 'kan er sprake zijn van misleiding' als klanten na het toenemen van klachten over gebroken frames nog zo te woord zijn gestaan als in de vraag-antwoord wordt voorgeschreven. 

Accell, de eigenaar van Babboe, zegt in een reactie: "Als deze nieuwe signalen uit het verleden kloppen dan keuren we ook deze sterk af en nemen we daar afstand van. Inmiddels is het beleid en de praktijk dat we actief en transparant meewerken aan het NVWA-onderzoek." 

Begin februari onthulde RTL Nieuws dat frames van Babboe met grote regelmaat breken. De bakfietsfabrikant zei toen zich 'niet te herkennen in het beeld dat door RTL Nieuws wordt geschetst'. De NVWA legde Babboe vervolgens een verkoopverbod op. Het advies luidt nog altijd om 'op dit moment niet op zo'n bakfiets te fietsen'.

Reactie Accell

Accel laat weten na de eerste uitzending van RTL direct een diepgaand onderzoek te zijn begonnen. Accell-woordvoerder Uneke Dekkers: "Zoals ook eerder gecommuniceerd willen we de onderste steen boven krijgen. Kwaliteit en veiligheid staan altijd op nummer 1. We vinden het belangrijk dat signalen van medewerkers en klanten serieus worden genomen en tot de juiste acties leiden. Dat had in het verleden alerter en beter moeten gebeuren." 

Volgens de fietsfabrikant 'zit het veiligheidsonderzoek naar alle Babboemodellen in de afrondende fase'. De Accell-woordvoerder: "We verwachten daar rond Pasen duidelijkheid over te kunnen geven naar onze klanten." Lees hier de volledige reactie van Accell, de eigenaar van Babboe. 

Oproep

Ging jouw bakfiets ook kapot of heb je bij Babboe gewerkt en weet je meer? Dan kun je de redactie (anoniem) tippen. Klik hier om ons berichtjes en foto's te sturen via WhatsApp naar dit nummer: +31641663754. Vul hier jouw ervaringen in als je ook problemen had aan bijvoorbeeld het frame van je bakfiets.