Kamermeerderheid tegen duurdere treinkaartjes in de spits
Een Kamermeerderheid keert zich tegen de plannen van de NS voor een duurder treinkaartje in de spits, de zogeheten spitsheffing. Dat blijkt uit een rondgang van de politieke redactie van RTL Nieuws. De NS wil zo'n heffing om iets te doen aan de overvolle treinen in de spits.
Maar een meerderheid in de Kamer wil mensen die voor hun werk in de spits moeten reizen niet straffen met hogere kosten.
De NS heeft een afspraak gemaakt met het kabinet over de invoering van een spitsheffing in de zogeheten hoofdrailnetconcessie. Die concessie bestaat uit afspraken over wie mag rijden op het grootste deel van de Nederlandse spoor en onder welke voorwaarden. De NS heeft die rechten, maar de afspraken lopen af in 2024.
Onderhandse gunning
Het inmiddels demissionaire kabinet en een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat de NS daar de komende jaren opnieuw verantwoordelijk voor wordt. Daarom heeft het ministerie afspraken gemaakt met de NS voor de jaren 2025 tot en met 2033.
In dat conceptakkoord, dat half augustus openbaar werd, staat dat de NS vanaf 2026 de mogelijkheid krijgt 'tarieven te differentiëren naar tijd en/of plaats'. Dat wil zeggen: de NS mag reizigers in de spits meer laten betalen en buiten de spits minder.
Lege treinen
Dat is volgens de NS noodzakelijk omdat de treinen tijdens spitsuren nu vaak overvol zijn, terwijl ze buiten die tijden weinig gebruikt worden. Hoeveel duurder de treinkaartjes zouden worden, is nog onduidelijk.
Wel duidelijk was uit een voorstel van de NS dat eerder dit jaar werd doorgelicht door PWC dat NS twee toeslagen toe wil voegen aan de huidige treintarieven. Namelijk een druktetoeslag, die wordt toegepast op stations in de drukste steden in de richting van de spits. En een kwaliteitstoeslag, die directe en frequente verbindingen duurder maakt, en minder frequente en indirecte verbindingen goedkoper.
Reizen al duur
Reizigersorganisatie Rover liet al direct weten niets te zien in het plan. En nu blijkt ook een Kamermeerderheid van in elk geval VVD, PVV, GroenLinks-PvdA, ChristenUnie en BBB zich tegen de spitsheffing te keren.
"De trein is al ontzettend duur", zegt VVD-Kamerlid Fahid Minhas. "En die spitsheffing zorgt ervoor dat treinkaartjes nog duurder worden. Reizigers hebben juist behoefte aan goedkopere kaartjes, schonere en langere treinen Daar moet de NS eerst maar voor zorgen."
Overleg in de Kamer
Verantwoordelijk demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen (CDA) liet bij het bekend worden van de afspraken met de NS al wel weten het voor te leggen aan de Tweede Kamer. Die spreekt daar dinsdag over met de staatssecretaris. Duidelijk is dat die dus niet instemmen met dat deel van het akkoord.
De dag ervoor, maandag, is er in diezelfde Tweede Kamer een presentatie over hoe de prijsdifferentiatie er concreet uit zal zien, door president-directeur van de NS Wouter Koolmees. Dat gebeurt op uitnodiging van de Tweede Kamer.
Naar verluidt zou Koolmees daar onder meer een maximale heffing van 2,50 euro per dag voorstellen. De Kamerleden laten nu al weten ook daar geen oren naar te hebben.
Reactie NS
De NS laat in een reactie weten dat een nieuw tariefstelsel 'drukkere treinen duurder maakt en rustige goedkoper'. "Want reizigers vinden de trein te duur en te druk", zegt een woordvoerder. "Met een nieuw stelsel kan 80 procent van de treinreizen goedkoper worden. Daarnaast wordt de spits minder druk en dus comfortabeler."
Grote weerstand tegen spitsheffing trein
Het cancelen van de spitsheffing zal door veel mensen met opluchting worden begroet. Uit onderzoek onder 16.000 leden van het RTL Nieuwspanel blijkt dat er grote weerstand is tegen het plan: 66 procent van de mensen is tegen. Bij frequente treinreizigers loopt dat op naar 84 procent.
Het belangrijkste argument van treinreizigers is dat de NS mensen op kosten zou jagen, die niet anders kúnnen dan in de spits reizen. 'Ik zit niet voor mijn lol in de drukke spits, ik moet op tijd op mijn werk zijn', zegt een deelnemer. In het onderzoek geven honderden verplegers, leraren, werknemers in de horeca en andere sectoren aan dat hun roosters en werkafspraken leidend zijn.
Treinreizigers zeggen dan ook massaal dat zo’n heffing hun gedrag ook niet zou aanpassen: 71 procent zou, vaak noodgedwongen, in de spits blijven reizen en 6 procent erbuiten. Slechts 12 procent zou vaker thuiswerken, 10 procent met een ander vervoermiddel gaan.
Sommige deelnemers komen wel een oplossing voor de NS: 'Maak alleen treinen buiten de spits goedkoper. Treinreizen is al duur genoegen zo heb je dan toch je prijsverschil.'
