Woningmarkt met stip op één op lijst belangrijkste verkiezingsthema's

Met afstand op één staan de problemen op de huizenmarkt. 59 procent van de panelleden heeft dit thema als één van de hoofdthema's aangevinkt, bij jonge mensen gaat het zelfs om 70 procent. "Ik heb drie kinderen in de leeftijd van 22 tot en met 24 en ik zie hoe uitzichtloos het is voor jongeren om aan een betaalbare woning te komen", schrijft een panellid. "Als ouders niet kunnen helpen, lukt het niet meer", schrijft een ander. "De kloof tussen arm en rijk wordt hiermee vergroot."

"Het is ook een thema waar iedere leeftijdsgroep last van heeft: jongeren, gezinnen, én ouderen die niet kunnen doorschuiven en daarmee de cirkel in stand houden", zegt RTL Nieuws opiniepeiler Gijs Rademaker. Veel panelleden spreken daarbij ook hun verontwaardiging uit over woningen die naar asielzoekers gaan, terwijl 'eigen mensen' jaren zouden moeten wachten.

Kirani en Daryl kunnen geen nieuwe woning vinden, terwijl ze hun huis al verkocht hebben. Bekijk hun verhaal in deze video:

Zorg en armoede

De problemen op de woningmarkt worden gevolgd door de zorg. "Mensen zien massaal dat de zorgkosten maar blijven stijgen en dat de politiek daar ook geen grip op krijgt", stelt Rademaker. "Dit is typisch zo'n thema dat in verkiezingsdebatten nauwelijks aan bod komt omdat partijen zich hier niet op kunnen profileren. Iedereen wil immers betere zorg."

Zorg is bovendien een thema dat mensen op verschillende vlakken in hun leven raakt, waaronder (mantel)zorg voor naasten, het vinden van goede onderkomens voor een oudere of het (niet) kunnen verkrijgen van medicijnen. 

Op nummer drie staan armoede en economische ongelijkheid. Eén van de panelleden schrijft: "Ik werk fulltime voor een minimumloon, ben behalve van de sportvereniging nergens lid van en heb geen abonnementen. Ook rook en drink ik niet en leef ik zuinig. Maar ik kan gewoon niet meer rondkomen, omdat alles verschrikkelijk duur is geworden."

Panelleden, niet alleen met de laagste inkomens maar ook met de middeninkomens, geven aan dat ze vrezen dat de manier van leven die ze nu hebben, niet vol te houden is in de toekomst.

Grens aan immigratie

Panelleden zetten asiel en immigratie op de vierde plaats. Het draait daarbij vooral om het aantal immigranten dat in Nederland wordt toegelaten. "Veel rechtse kiezers willen hier een grens aan stellen en aardig wat linkse kiezers zijn het daarmee eens", zegt Rademaker. Dat heeft er bij de linkse kiezers mee te maken dat het momenteel niet lukt om immigranten 'humaan op te vangen' en een woning te bieden.

Veel mensen noemen ook overlast en regels voor 'veiligelanders' als reden om asiel en immigratie als belangrijk verkiezingsthema aan te merken. "Wat mensen nadrukkelijk niet met dit thema bedoelen, is de opvang van mensen uit Oekraïne. Daar blijft veel draagvlak voor."

Vertrouwen in de overheid

Op plek vijf en zes staan veiligheid en criminaliteit, en klimaat en duurzaamheid. Wat betreft de veiligheid, speelt het vooral bij rechtse kiezers. "Zelf durf ik 's avonds niet meer over straat", schrijft een panellid. Een ander zegt zich zorgen te maken over 'het toenemende geweld in woonwijken'. "In de wijk waar ik woon waren in het begin veel woninginbraken. Nu zijn er meer geweldsincidenten, zoals schietpartijen. Zelfs overdag vlak bij een speeltuin."

Klimaat en duurzaamheid worden door veel mensen als belangrijk thema aangemerkt, maar winnen het niet van crises die dichter bij veel burgers staan, waaronder wonen en economische ongelijkheid. Panelleden noemen met betrekking tot het klimaat dat er veel van consumenten wordt gevraagd en dat mensen die duurzame keuzes maken daar niet voor worden beloond. Daarnaast is er veel kritiek op het aantal vliegreizen in Nederland.

Sinds de toeslagenaffaire en de Groninger gaskwestie is de relatie tussen burgers en de overheid ook niet meer vanzelfsprekend. Die relatie staat op plek zeven. "Het vertrouwen in de politiek is de afgelopen jaren laag. Dit thema is vooral op de kaart gezet door twee nieuwkomers: Caroline van der Plas en Pieter Omtzigt", zegt Rademaker.

Van der Plas (BBB) vertegenwoordigt daarbij de boeren en burgers die teleurgesteld zijn in overheidsbeleid en Omtzigt (NSC) is al jarenlang één van de aanjagers van de toeslagenaffaire.

De overige thema's zijn ouderenzorg, onderwijs en opleiding, landbouwbeleid en stikstof, polarisatie, defensie, werkgelegenheid en discriminatie en racisme.

Verantwoording

Het onderzoek is na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, werkzaamheid en politieke voorkeur. Het RTL Nieuwspanel telt ruim 38.000 leden.

Wil jij voortaan ook meedoen aan onderzoeken van het RTL Nieuwspanel? Meld je dan hier aan!