Keiharde conclusie Planbureau: klimaatdoelen worden niet gehaald

Het PBL windt er in haar onderzoek geen doekjes om: "de reductieopgave voor broeikasgassen uit het vonnis in de Urgenda-zaak is niet binnen bereik", luidt de conclusie. En ergens anders: "het doel van 25 procent reductie, uit het vonnis in de Urgenda-rechtszaak, wordt daarmee niet gehaald."

Duivels dilemma voor de regeringspartijen

Wat de regering gaat doen met de uitkomsten van het onderzoek, is nog onbekend. In de coalitie bestaan verschillende opvattingen over het voldoen aan het vonnis. Bij de VVD en het CDA klinkt dat de doelen onhaalbaar zijn, D66 en de ChristenUnie zeggen alles op alles te willen zetten.

Vanuit het kabinet worden vandaag nog geen maatregelen voorgesteld. Heel veel opties blijven er niet over, schreven wij eerder al. Er moeten draconische maatregelen worden genomen om nog aan het vonnis te kunnen voldoen. Maar niks doen lijkt ook geen optie: Urgenda heeft al gedreigd met torenhoge dwangsommen als de Staat het vonnis niet haalt. Een duivels dilemma voor de regering.

Inspanningen 'te beperkt'

In 2015 oordeelde de rechter voor het eerst dat Nederland in 2020 25 procent minder CO2 mocht uitstoten dan in 1990. Destijds leken die doelen nog goed haalbaar. Het Planbureau voor de Leefomgeving stelde destijds al een lijst op met mogelijkheden waarop Nederland dat doel nog zou kunnen halen. 

Ook de Tweede Kamer vroeg destijds aan de regering om meer te doen. Maar de tijd tikte door, en de regering nam geen extra actie. Er werd gehoopt dat de rechter in hoger beroep zou oordelen dat Nederland niet gerechtelijk gebonden zou zijn aan het nieuwe doel. In oktober vorig jaar bleek dat niet het geval.

Het Hof maakte toen gehakt van het verweer van de Staat: de inspanningen die er tot dan toe waren geleverd waren 'te beperkt'. De regering had altijd volgehouden dat het Urgenda-doel ook zonder extra beleid in zicht was, maar de rechter ging daar niet in mee.

Onhaalbaar

Nu blijkt ook uit onderzoek van PBL dat het doel eigenlijk onhaalbaar is. Afgelopen week lekten de cijfers al uit. In 2017 stootte Nederland 193 miljoen ton CO2 uit. Dat was slechts 13 procent lager dan in 1990. Zonder extra maatregelen komt onze uitstoot in 2020 uit op 175 miljoen ton CO2 uit - waar het maximaal 166 miljoen ton zou mogen zijn.

Pikant is dat de het PBL in 2017 nog dacht dat we Nederland op 170 miljoen ton CO2-uitstoot zou uitkomen. De vooruitzichten zijn dus nog slechter geworden. Dat komt vooral doordat de economie het in de tussentijd veel beter deed dan verwacht. Een hogere economische groei zorgt doorgaans ook voor meer uitstoot.

Energiedoelen

Ook twee andere klimaatdoelen van het kabinet gaan niet gehaald worden, oordeelt het PBL. Volgens een EU-doel moet in 2020 14 procent van alle gebruikte energie duurzaam zijn. Hoewel het PBL verwacht dat het aandeel duurzame energie tussen 2017 en 2020 zal verdubbelen, blijft het naar alle verwachting steken op een dikke 12 procent.

En ook een doel op het gebied van energiebesparing, dat is afgesproken in het Energieakkoord in 2013, wordt 'waarschijnlijk niet gehaald', schrijft het PBL. Waar 100 petajoule energie bespaard had moeten worden, blijft Nederland naar alle waarschijnlijkheid steken op zo'n 81 petajoule.

Onzekerheid

De voorspellingen van het PBL zijn niet in beton gegoten. Het Planbureau schrijft zelf dat de raming 'met forse onzekerheid is omgeven'. Het PBL komt uit op een extra besparing van 9 miljoen ton, maar houdt een flinke marge aan in de voorspelling: de daadwerkelijke uitstoot zou ergens tussen de 168 en 183 miljoen ton kunnen uitkomen.

Dat zou een extra besparing nodig maken van tussen de 2 en 17 miljoen ton CO2. Het enige wat duidelijk wordt: zonder extra beleid is het op geen enkele manier meer haalbaar de doelen te halen.