Klimaatakkoord: vandaag gepresenteerd, maar waarom is het nodig?

Akkoord van Parijs

Het begon allemaal in Parijs, op 12 december 2015. Daar werd op een VN-conferentie over klimaat het klimaatakkoord van Parijs gesloten. 192 landen, waaronder Nederland, spraken af ervoor te zorgen dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot maximaal 2 graden, en liefst 1,5 graad.

Nederland besloot dat om dat te halen, een flinke vermindering van onze CO2-uitstoot nodig is. Het gaat om 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 in 2030. Het kabinet zou zelfs het liefst een verlaging van 55 procent zien, maar alleen als andere landen in de EU zich daar ook aan committeren. In 2050 moet onze CO2-uitstoot zelfs met 95 procent verminderd zijn.

Minder uitstoot

Dat wil zeggen dat onze totale CO2-uitstoot in 2030 met 48,7 miljoen ton omlaag moet. Om dat te bereiken, moeten er een hoop dingen veranderen. Daarom heeft het kabinet anderhalf jaar geleden vijf klimaattafels in het leven geroepen, waaraan allerlei partijen, van overheden en bedrijven tot belangengroepen aan zijn geschoven om maatregelen te bedenken.

Er werd een tafel in het leven geroepen voor de industrie, voor de elektriciteitssector, voor de gebouwde omgeving (onze huizen), de mobiliteit en de landbouw. Elke tafel kreeg een eigen opdracht om een aantal tonnen CO2 te besparen. 

Burgers en bedrijven

In december presenteerden de tafels het 'ontwerp-klimaatakkoord'; maatregelen en suggesties aan het kabinet waarover zij het eens waren geworden. Nadat twee planbureau's de haalbaarheid en betaalbaarheid van die maatregelen had doorgerekend, besloot het kabinet zelf op een aantal punten nog grote wijzigingen aan te brengen. 

De grootste zorg was de verdeling van de kosten tussen huishoudens en bedrijven. Uit de doorrekeningen bleek dat die meer dan gewild bij de burger terechtkwam. Om kritiek voor te zijn, belegde het kabinet vrijwel direct na het bekend worden van de doorrekeningen een persconferentie waarin werd aangekondigd dat de lasten eerlijker verdeeld zouden worden.

Uitgelekte maatregelen klimaatakkoord

Wat er vandaag ligt, is een 'politiek' akkoord: de keuzes van het kabinet op basis van het ontwerp-klimaatakkoord. Een aantal van de maatregelen die het kabinet doorvoert, lekte afgelopen week al uit:

• Vanaf 2026 gaan we rekeningrijden. Drie varianten worden nog onderzocht.
• Elektrisch rijden wordt vooral voor particulieren aantrekkelijk gemaakt.
• De energierekening gaat volgend jaar met gemiddeld 100 euro omlaag. De belasting op gas gaat wat omhoog, die op elektriciteit daalt juist.
• Bedrijven gaan belasting betalen over te veel uitgestoten CO2.
• De land- en tuinbouw krijgen de komende tien jaar bijna een miljard euro aan subsidie om te vergroenen.

Lees hier meer over alles wat we al weten over wat vandaag gepresenteerd wordt.

En Urgenda dan?

Het kabinet komt vandaag, naast het klimaatakkoord, ook met een pakket maatregelen om aan het Urgenda-vonnis te voldoen. Vorig jaar bepaalde de rechter dat Nederland in 2020 25 procent minder CO2 moet uitstoten dan in 1990. 

Om dat te halen, is binnen anderhalf jaar een besparing van 9 miljoen ton CO2 nodig. We weten al dat de kolencentrale in Amsterdam vervroegd dichtgaat. Daarmee wordt ongeveer 2 miljoen ton bespaard. Verder zullen maatregelen aangekondigd worden voor de landbouw en veenweiden en gaat het Limburgse industriecomplex Chemelot lachgas afvangen en daardoor flink minder uitstoten. 

De verwachting is dat met de aangekondigde maatregelen ongeveer de helft van het aantal geëiste tonnen bespaard wordt. De meeste maatregelen om aan het Urgenda-vonnis te voldoen tellen ook mee voor de besparingen in het klimaatakkoord. Ze werken ook op lange termijn door.