Instanties faalden in zaak Howick en Lili: vooral geruzie over wie welke rol had
De instanties hebben vorig jaar rond de asielkinderen Howick (14) en Lili (13) grote steken laten vallen. Dat concludeert de Inspectie Justitie en Veiligheid, melden ingewijden aan RTL Nieuws.
De Inspectie deed onderzoek naar de ontsnapping van de twee, de nacht voordat ze het land zouden worden uitgezet naar Armenië. Alles wat mis kon gaan, ging ook mis, is de conclusie.
Toch toestemming
Een jaar geleden was Nederland in de ban van asielkinderen Howick en Lili. Maandenlang was er gestreden door instanties en burgers om de kinderen in Nederland te houden.
De kinderen die al ruim tien jaar in Nederland woonden, kregen vlak voordat ze op het vliegtuig naar hun moeder in Armenië zouden worden gezet, toch nog toestemming van toenmalig staatssecretaris Mark Harbers om hier te blijven. Op dat moment waren Howick en Lili nog spoorloos; ze meldden zich enkele uren later.
De Inspectie van Justitie heeft onderzoek gedaan naar de asielzaak met als centrale vraag wat er de laatste twee weken voor de uitzetting precies is gebeurd en hoe instanties met de zaak zijn omgegaan.
De conclusies liegen er niet om, melden ingewijden. De betrokken instanties Nidos (de onafhankelijke voogdijstichting), de Dienst Terugkeer & Vertrek (de uitvoeringsorganisatie van het ministerie) en politie hadden totaal geen regie over de zaak.
Ruzies
Ze waren vooral druk met ruzies over wie welke rol had. Er was bij uitvoeringsinstantie DT&V vooral veel chagrijn over de medewerkers van Nidos die veel te veel de regie wilden hebben over de zaak en zich met dingen bemoeiden die niet aan hen waren besteed.
De inspectie concludeert dat de hoogste ambtenaar van het ministerie had moeten ingrijpen om de boel te sussen tussen de twee instanties. Dat is niet gebeurd.
Vluchten
Op vrijdag 7 september, de bewuste avond dat de snelrechter besloot dat de kinderen écht op het vliegtuig naar Armenië moesten worden gezet, konden Howick en Lili vluchten. De kinderen waren op dat moment in het huis van hun opa en oma in Wijchen en stonden onder toezicht van onder meer Nidos.
Toen hun moeder Armina hen na de uitspraak van de snelrechter vanuit Armenië geëmotioneerd opbelde, konden de kinderen in de paniek die ontstond de benen nemen. Medewerkers verzaakten goed op de kinderen te letten, waardoor ze uit het huis konden vluchten. Howick en Lili waren een hele nacht zoek.
Zoekactie kwam veel te traag op gang
De zoekactie die door de politie op touw werd gezet, kwam veel te traag op gang. Politiekorpsen waren eerst over en weer aan het overleggen wie verantwoordelijk was voor het gebied en welk team agenten moest leveren. Er gingen wel helikopters de lucht in, maar echt intensief en gestructureerd is de zoekactie niet verlopen.
Ook constateert de inspectie dat er in zo'n geval een Amber Alert uit had moeten gaan. Dat is niet gebeurd, omdat een klopjacht op de asielkinderen voorkomen moest worden. Een beeld dat vooral het ministerie van Justitie niet wilde.
Draai van staatssecretaris
De kinderen waren een hele nacht spoorloos en meldden zich pas de volgende dag. Op die zaterdag 8 september had staatssecretaris Mark Harbers al besloten dat de kinderen toch in Nederland mochten blijven. Dat besluit kwam als een levensgroot konijn uit de hoge hoed. Wat de reden voor zijn draai is geweest, blijft volgens de inspectie onduidelijk.
Ambtenaren rondom Harbers hebben hem juist geadviseerd niet zijn mening bij te stellen en de kinderen gewoon naar Armenië terug te sturen. Ingewijden vermoeden dat het de politieke druk is geweest van ChristenUnie, D66 en uiteindelijk ook CDA.
Vluchtauto?
Of Howick en Lili geholpen zijn bij hun vlucht en of er een vluchtauto klaarstond, is volgens de inspectie onduidelijk. De getuigenverklaringen spreken elkaar daarin tegen. Sommigen zeggen dat er een auto stond in de buurt van de kinderen, maar andere getuigen beweren dat de kinderen zelf de benen hebben genomen.
Het inspectierapport wordt op dit moment voorgelegd aan de kinderen. Half oktober wordt het naar buiten gebracht.
Leven oppakken
Afgelopen voorjaar is ook hun moeder Armina teruggekeerd naar Nederland. Ze wonen nu met z'n drieën in een huis in Den Dolder. Howick en Lili gaan naar de middelbare school. In alle rust probeert het gezin hun leven weer op te pakken, vertellen betrokkenen.
De asielzaak zorgde niet alleen voor veel media-aandacht, het was een wake-up call voor de Haagse politiek. Er ontstond een kinderpardoncrisis waarbij uiteindelijk besloten werd dat het kinderpardon voor nieuwe gevallen werd afgeschaft en veel kinderen als Howick en Lili alsnog konden blijven.