Oplossing in stikstofdebat is nog ver te zoeken

Sinds het kabinet begin deze maand de stikstofaanpak presenteerde zijn er vooral nieuwe vragen bijgekomen.

Moet de veestapel inkrimpen en met hoeveel dan? Op welke snel- en provinciale wegen gaat de maximumsnelheid omlaag? En: hoe krijgen we overal dezelfde stikstofregels zodat boeren overal even streng worden aangepakt? 

Vanavond debatteerde de Tweede Kamer over de stikstofcrisis waardoor duizenden bouwprojecten stilliggen.

Wat te doen met de veehouderij?

De linkse oppositie in de Tweede Kamer vindt dat de regeringspartijen veel te weinig daadkracht tonen bij de aanpak van de stikstofcrisis. Vooral VVD en CDA moeten het ontgelden in het debat omdat zij blijven volhouden dat er geen gedwongen sanering van de veehouderij komt. 

"Als we de route van de VVD kiezen, dan ligt het land nog een jaar stil", zei Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren.

"De Tweede Kamer heeft te lang keuzes uitgesteld en die moeten we nu gaan maken", zei D66-Kamerlid Tjeerd de Groot.

'Geen gedwongen krimp'

Het CDA is helder: "Ik ga geen gedwongen krimp van de veestapel meemaken", zegt CDA'er Jaco Geurts. Zijn VVD-collega Mark Harbers wil evenmin verplicht snoeien in het aantal koeien of varkens. "We hebben geen veeprobleem maar een stikstofprobleem."

Een andere maatregel om de stikstofuitstoot te verminderen, is het verlagen van de maximumsnelheid in de buurt van natuurgebieden. Dit ligt alleen politiek gevoelig. Vooral bij de VVD. 

'Ik had dingen anders moeten doen'

Minister Carola Schouten wil snel duidelijkheid geven, maar benadrukt ook dat zorgvuldigheid nodig is en dat kost tijd. "Alle sectoren zullen bij moeten dragen. We moeten met elkaar een weg zien te vinden. Het is een complex vraagstuk."

"Maar ik voel de urgentie van deze problematiek", benadrukt Schouten tijdens het debat. "Ik steek ook de hand in eigen boezem; ik had dingen beter moeten doen." Schouten erkent dat haar aanpak 'op veel plekken tot onzekerheid heeft geleid', met name bij boerengezinnen. Dat blijkt volgens de minister ook uit de felle protesten van afgelopen week. 

Die onzekerheid is ontstaan doordat het vergunningsbeleid door provincies ander geïnterpreteerd werd dan door het kabinet. De Tweede Kamer wil van de minister weten hoe dat heeft kunnen gebeuren. Schouten kon daar nu echter nog niet op ingaan. 

Tijd nodig

Veel maatregelen moeten nog verder worden uitgewerkt, Schouten heeft daarom ook nog geen compleet financieel plaatje paraat. De bewindsvrouw belooft de Kamer voor het einde van het jaar nader te informeren. De komende weken blijven bouwbedrijven en boeren dus in onzekerheid over hun lot.

Waarom die paniek over stikstof?

Hij lijkt bijna uit de lucht te vallen, de stikstofcrisis in politiek Den Haag. Maar dat is niet helemaal waar.

Jarenlang maakten we in Nederland gebruik van de zogenoemde PAS, Programma Aanpak Stikstof, om de stikstofuitstoot van verschillende projecten in de buurt van natuurgebieden te berekenen. 

Europese regels schreven namelijk voor dat er niet te veel stikstof mocht worden uitgestoten in de buurt van natuurgebieden. Dat betekende in de praktijk dat het (ver)bouwen van huizen, het verbreden van wegen of het uitbreiden van landbouwbedrijven daar vrijwel onmogelijk werd.

Dus werd er in Den Haag een list bedacht. Dat was de PAS. Met de PAS konden al die projecten toch doorgaan, zo lang er maar plannen waren om de stikstofuitstoot die daarbij vrijkwam ooit te compenseren.

Maar in mei bepaalde de Raad van State, dat die compensatieregel niet deugde. Er moest méér zekerheid worden gegeven dat projecten echt niet slecht zouden zijn voor de natuur.

Door die uitspraak kwamen ruim 18.000 projecten door het hele land stil te liggen.