IS-vrouwen naar rechter om terugkeer vanuit Syrië te eisen, maken ze kans?

Wat houdt het kort geding precies in? 

23 vrouwelijke Syriëgangers eisen dat de Nederlandse Staat hen samen met hun 56 kinderen naar Nederland terughaalt. Ze wonen nu nog in Syrische kampen maar willen dus terug naar Nederland. Zes advocaten staan de vrouwen en hun kinderen bij. 
Volgens de advocaten is er sprake van ernstige schending van mensenrechten – onder andere het recht op leven van kinderen. De kinderen zijn in levensgevaar en onschuldig, stellen de advocaten. 

Wie zijn die vrouwen en kinderen?

De vrouwen zitten met hun kinderen veelal in het gevangenkamp Al-Hol in Noordoost-Syrië: een enorm kamp waar volgens de Verenigde Naties ruim 74.000 mensen zitten, voornamelijk vrouwen en kinderen, en waar de omstandigheden erbarmelijk zijn.
Volgens de vrouwen is er een reëel gevaar dat ze weer in handen vallen van IS. 'Alstublieft', schrijven ze, 'laat die dodelijke mannen niet bij onze groep in de buurt komen.'
Van hun kinderen is driekwart jonger dan zes, geen enkel kind is ouder dan twaalf jaar. 

Krijgen we meteen een uitspraak van de rechter?

Het kort geding dient vanmiddag maar waarschijnlijk laat de uitspraak even op zich wachten. De rechter heeft 14 dagen de tijd. Advocaat André Seebregts - die de vrouwen bijstaat - is positief gestemd. "We hebben een sterke zaak en hebben er alle vertrouwen in".

Wat voor uitkomsten zijn er mogelijk? 

Het is de vraag hoeveel de Nederlandse Staat zich zal aantrekken van het kort geding. Er zijn grofweg drie uitkomsten mogelijk. 
1. De overheid moet de vrouwen en kinderen ophalen. De overheid zal in dat scenario bijvoorbeeld van het aanbod van de Amerikanen gebruik maken die ze voor ons willen ophalen.
Optie 2. De overheid hoeft zich niet in te spannen om de vrouwen en kinderen hierheen te krijgen. Of 3. De rechter vindt het een te complexe kwestie voor een kort geding en zegt er vervolgprocedures nodig zijn die nog jaren kunnen duren.

Wat gebeurt er met de vrouwen als ze terugkomen naar ons land? 

Zowel het Openbaar Ministerie als de Raad voor de Kinderbescherming hebben al plannen gemaakt voor als de 23 vrouwen en 56 kinderen terug naar Nederland komen. Alle vrouwen die terugkomen zullen in Nederland worden aangehouden en vastgezet. Het Openbaar Ministerie zal ze vervolgen voor deelname aan een terroristische organisatie.

En met de kinderen? 

De kinderen zullen naar een opvang worden gebracht. Daar zullen ze worden onderzocht door bijvoorbeeld artsen, traumadeskundigen en experts op het gebied van extremisme en radicalisering. De Raad voor de Kinderbescherming heeft al contact gelegd met de familie, politie en gemeentes om de situatie van de minderjarigen zo goed mogelijk in te schatten.
Ook is er per kind al een plan gemaakt waar de kinderen het beste kunnen ondergebracht voor de langere termijn en hoe ze dan worden begeleid.

Deze zaak is uniek van Nederland. Hoe zit dat in de rest van Europa?

In Nederland is het de eerste keer dat een dergelijk kort geding wordt aangespannen. Onlangs was er een zelfde zaak in Duitsland: een rechter had de Duitse Staat aangeklaagd om een moeder met drie kinderen op te halen uit het kamp Al-Hol. Het hoger beroep daartegen loopt nog.

De rechter in België heeft dat land verplicht om een Belgische Syriëstrijdster en haar twee kinderen terug te halen. De vrouw zit sinds februari 2018 met haar twee kinderen vast in een kamp in Syrië en wil naar België terugkeren. De regering zal hoogstwaarschijnlijk beroep aantekenen tegen de beslissing van de rechter.

Ook andere Europese landen zijn terughoudend met het terughalen van mensen. Frankrijk heeft wel een aantal vrouwen en kinderen teruggehaald. De Verenigde Staten hebben al regelmatig aangedrongen dat Europese landen hun IS-strijders moeten terughalen. Ook hebben de Amerikanen aangeboden om te helpen met de terugkeer.

IS-kinderen 

• Volgens de laatste cijfers van de AIVD zitten er in Nederland ongeveer 140 Nederlanders in kampen in Noord-Syrië vast. 
• Het gaat om 15 mannen, 35 vrouwen en 90 kinderen.
• Een groep Nederlandse vrouwen heeft nu een kort geding aangespannen omdat ze met hun kinderen willen worden opgehaald. 
• Het terughalen van IS-strijders zorgt al langer voor een groot meningsverschil in de regering.
• VVD en CDA zijn tegen het ophalen van de Nederlanderse IS'ers en kinderen.  
• Het kabinet houdt vol: ze gaan de kinderen en vrouwen niet halen. Het kabinet geeft aan dat ze kinderen niet ophalen omdat het te riskant is.