Avondklok: van laatste redmiddel tot ordinaire maatregel

Premier Rutte kon het sinds de invoering niet vaak genoeg herhalen: de avondklok ligt boven op de stapel om te schrappen. Toch zal het kabinet vanavond bekendmaken dat de avondklok nog zeker deze hele maand blijft gelden. Voor de derde keer wordt de maatregel verlengd. 

"Vorig jaar was er binnen het kabinet veel weerstand rondom deze maatregel. Vanwege de vergaande vrijheidsbeperking en de associatie met de Tweede Wereldoorlog", zegt Fons Lambie. "Maar die kritiek is als sneeuw voor de zon verdwenen. Ook deze verlenging leidt niet tot een gigantische discussie."

Omstreden maatregel

Op 23 januari werd de avondklok ingevoerd. Rondom geen enkele coronamaatregel was zoveel te doen. Lange tijd durfde het kabinet er niet aan, terwijl omliggende landen allang een avondklok hadden ingevoerd.

Pas in november werd voor het eerst de invoering van een avondklok door het kabinet geopperd. Het OMT, het team van deskundigen, had in september en november de maatregel al geadviseerd. Er was weinig draagvlak. Vanuit de maatschappij, maar ook vanuit de politiek. Vooral D66 en PVV waren fel tegen. "Het is zo ingrijpend, dat moet je niet doen", zei Rob Jetten (D66) destijds. 

Begin dit jaar kwam de avondklok opnieuw op tafel nadat besmettelijker varianten van het virus waren opgedoken. Na een lang debat in de Tweede Kamer ging een meerderheid in de Tweede Kamer uiteindelijk akkoord.

In de prullenbak

Demissionair premier Mark Rutte zei bij de invoering dat het de eerste maatregel is die weer in de prullenbak zou belanden. Hij herhaalde dat meerdere keren, steeds in andere bewoordingen.

Maar na een onrustige eerste week met rellen, lijken we ons overgeleverd te hebben aan de maatregel die ons verplicht om van 21.00 tot 4.30 uur binnen te zijn. 

Andere versoepelingen

Hoe dat komt? Fons Lambie: "In enquêtes ziet het kabinet steun voor de maatregel en volgens de experts van het OMT heeft de avondklok effect op het aantal besmettingen. In het handjeklap met de maatregelen zie je vooral dat de avondklok wordt gebruikt om andere versoepelingen mogelijk te maken."

"Mensen groeien mee met de maatregel", zei demissionair minister Grapperhaus vrijdag. "Een avondklok drukt minder zwaar dan bepaalde niet-essentiële winkels die dicht zijn."

Draagvlak

Ook het RIVM ziet nog altijd dat er relatief veel draagvlak is voor de avondklok. Uit het gedragsonderzoek blijkt het draagvlak voor de avondklok (67 procent) nog steeds groter dan voor de anderhalve meter (65 procent).

Bovendien is de maatregel goed te handhaven, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de bezoekregeling. Burgemeesters van het Veiligheidsberaad zeggen vandaag tegen RTL Nieuws dat ook zij zien dat de maatregel goed wordt nageleefd  "Al krijgen we er natuurlijk ook steeds meer moeite mee. Maar ja, dat geldt voor alle maatregelen", zegt Paul Depla, burgemeester van Breda.

Zomertijd

Of de maatregel werkt? Helemaal precies is dat niet te zeggen, maar volgens het RIVM ligt het reproductiegetal momenteel naar verwachting 10 procent lager dan wanneer er géén avondklok zou zijn. Het OMT zegt dat er, als je de avondklok eraf haalt, eigenlijk niets meer mogelijk is qua versoepelingen.

Over drie weken begint de zomertijd en is het langer licht. Of de maatregel dan nog geldt, is nu nog onduidelijk. Deze maand zitten we er in ieder geval nog aan vast.