Kamer steunt moties van afkeuring tegen Kaag en Bijleveld om evacuatie Afghanistan

Een motie van afkeuring is minder verregaand dan een motie van wantrouwen. Bij die laatste treedt een bewindspersoon af, omdat er niet genoeg vertrouwen meer is. Bij een motie van afkeuring wordt het gevoerde beleid afgekeurd.

Maar Kaag zei in de nacht van 1 op 2 april tijdens een debat over de toeslagenaffaire, dat zij zelf zou aftreden na een motie van afkeuring. Ze doelde daarmee op Rutte, die toen niet aftrad, na een meerderheid voor een motie tegen hem. Door haar opmerking van toen lijkt het nu lastig voor Kaag om aan te blijven.

Veiligheid tolken en evacuatie

Na een lang en fel debat gisteravond over de chaotisch verlopen evacuatie uit Afghanistan diende PvdA-Kamerlid Kati Piri een motie van afkeuring in tegen Bijleveld. Zij heeft volgens de Kamer niet tijdig werk gemaakt van het in veiligheid brengen van tolken die in het verleden werkten voor de Nederlandse missie in dat land, terwijl de Kamer daar herhaaldelijk om had gevraagd.

Een tweede motie van afkeuring betrof de manier waarop het kabinet de uiteindelijke evacuatie heeft uitgevoerd en de Kamer daarover heeft geïnformeerd. Pas toen de taliban de hoofdstad Kabul hadden ingenomen, werd inderhaast een luchtbrug opgezet. Lang niet iedereen kon op tijd worden geëvacueerd. De Kamer houdt Kaag daar eindverantwoordelijk voor.

Voor stemmen

De moties werden ondertekend door twaalf oppositiepartijen, maar niet door de PVV en Forum voor Democratie. Maar die twee partijen hebben allebei laten weten dat zij voor zullen stemmen. Daarmee is een meerderheid voor. Of de moties het daadwerkelijk halen, is afhankelijk van de opkomst bij de hoofdelijke stemming.

Tekortgeschoten

ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder zegt vandaag dat zijn partij vindt dat Kaag en Bijleveld verantwoordelijkheid dragen voor de chaotische evacuatie van Afghanen en Nederlanders uit Afghanistan.

"Nederland is tekortgeschoten in het tonen van daadkracht, in het tonen van barmhartigheid, in het oppikken van signalen en uiteindelijk in het nemen van verantwoordelijkheid voor mensen voor wie we wel verantwoordelijkheid dragen. Dat, terwijl er voor de mensen om wie het gaat veel op het spel stond: hun vrijheid, hun veiligheid, hun leven. Het is terecht dat de betrokken bewindspersonen zelf ook erkennen dat Nederland fouten heeft gemaakt en dat zij daarin allemaal hun eigen verantwoordelijkheid hebben."

Niet eenvoudig

Ceder zegt dat de ChristenUnie het geen eenvoudig besluit vindt over het lot van beide bewindslieden. "Toch stemt de ChristenUnie vanavond voor twee moties die het handelen van de minister van Buitenlandse Zaken en het handelen van de minister van Defensie afkeuren."

Een belangrijke reden is het niet uitvoeren van moties van de Tweede Kamer, zegt Ceder. "De urgentie die de Kamer wel voelde, blijkt door de verantwoordelijke bewindspersonen heel lang – té lang – niet voldoende te zijn gevoeld. Aangenomen Kamermoties, bijvoorbeeld over het zo snel mogelijk evacueren van tolken en later ook van niet-tolken en zelfs het opstellen van een evacuatieplan, zijn onvoldoende uitgevoerd."

De stemming is vanavond na afloop van het coronadebat.

Fons Lambie: 'Kaag heeft nu drie opties'

Politiek commentator Fons Lambie zegt dat het op dit moment nog niet duidelijk is wat Kaag gaat doen. "In april vond ze dus dat Rutte had moeten gaan bij een aangenomen afkeuringsmotie. Vanavond staat ze voor dezelfde keuze." 

Kaag kan volgens Lambie nu drie dingen doen. "Ze kan doorgaan als minister en uitleggen dat deze motie niet om haar aftreden vraagt. Dat is een lastige, want dat gaat haar veel kritiek en hoongelach opleveren. Ze kan ook opstappen als minister van Buitenlandse Zaken en door als D66-leider vanuit de Tweede Kamer. Dat is pijnlijk, maar dan neemt ze wel verantwoordelijkheid en positioneert ze zich duidelijk anders dan haar concurrent, Mark Rutte – maar dan is het voorlopig wel voorbij met haar ministerscarrière. De derde optie is helemaal stoppen als minister en D66-leider. Dat lijkt me niet. Ze was van plan om voor langere tijd een rol te spelen in de Nederlandse politiek. Daarnaast heeft ze net een historische verkiezingsuitslag gehaald."