Schoofs tweede grote debat: 'Gestuntel, maar hij bleef overeind'

"Tjonge jonge jonge jonge, werkelijk niet te geloven dit." Premier Dick Schoof kon gisteren zijn ergernis niet onderdrukken toen een meerderheid van de Tweede Kamer tijdens de beschouwingen om extra informatie vroeg over de asielcrisisnoodwet. "Dat 'tjonge jonge jonge jonge' heb ik hem vaak horen zeggen", zei zijn hardlooptrainer na afloop van het debat in talkshow Renze. "Dat zegt hij als hij geïrriteerd is." 

Het laat volgens Schoofs trainer zien dat hij redelijk zichzelf was tijdens zijn tweede grote debat in de politieke arena in Den Haag. 

"Schoofs bedoelingen zijn goed", zegt Frits Wester, politiek verslaggever, "maar het ging hier en daar best wel moeizaam. Je ziet dat hij toch wat moeite heeft met de transitie van topambtenaar naar politicus en dat is wel een beweging die hij echt moet gaan maken. Als premier kún je niet als een coach aan de zijlijn gaan staan."

In onderstaande video vertelt Schoof hoe hij het debat ervoer:

Wester vergelijkt het met voetbal. "Hij is nu de aanvoerder. Hij is centrale middenvelder, spits, verdediger. En dat met spelers uit víér héél verschillende partijen. Hij moet leiding gaan nemen."

Ingewikkeldste debat

Maar we moeten de context van het debat gisteren niet vergeten, zegt Roderik van Grieken, al jarenlang debatleider en oprichter en directeur van het Nederlands Debat Instituut. Zijn analyse is dat Schoof 'het best goed gedaan heeft'. Het is de tweede keer in zijn leven dat hij een politiek debat voerde, en dan ook nog eens de algemene beschouwingen, dat is het meest ingewikkelde debat om te voeren, omdat het over álle mogelijk denkbare onderwerpen kan gaan. Elke vraag, elk onderwerp kan zomaar oppoppen en daar moet hij dan wat mee."

Van Grieken gebruikt graag de metafoor 'zwemmen'. "Normaal bouw je dat rustig op. Maar Schoof is voor zijn tweede zwemles niet in het diepe van een zwembad gegooid, maar in een kolkende zee. Het ging niet vlekkeloos, maar ik vind wel dat hij best goed overeind is gebleven."

In onderstaande video schetst Wester zijn analyse:

"Het zou ook oneerlijk zijn", vult Wester aan, "om hem te vergelijken met Rutte, die veertien jaar premier is geweest, daarvoor fractievoorzitter, staatssecretaris: hij heeft het al doende geleerd en werd op die manier een gepokte en gemazelde politicus."

Stuntelen

En die rol is voor Schoof helemaal nieuw. "Zijn politieke antenne is nog niet goed afgesteld", zag Wester. "Hij stuntelde hier en daar." Zo had de premier volgens Wester 'op zijn klómpen kunnen aanvoelen' dat de oppositie de adviezen van juristen en ambtenaren aan het kabinet over de asielcrisisnoodwet wilde inzien. Wester: "En dan komen die stukken, en dan is de helft zwart. Je wéét toch dat de Kamer daar geen genoegen mee neemt? Ja, dit had hij als premier kunnen voorkomen, dat had een boel ongemak en onrust kunnen schelen." 

Van Grieken kon zien dat de rol van premier hem nog niet 'helemaal paste'. "Hij is natuurlijk jarenlang ambtenaar geweest, en dat zie je aan zijn debatstijl. Hij is redelijk ingetogen, formeel, geeft zakelijke antwoorden en is weinig bevlogen." 

"Niemand twijfelt aan zijn inzet, hij heeft zich met hart en ziel op deze taak gestort", ziet Wester. "En hij is dan wel partijloos, maar staat daar nu nog te veel als procesmanager, aan de zijlijn. Hij moet echt gaan wennen aan zijn rol als politicus, anders houden we dit gestuntel."