Demissionair kabinet omarmt voorstel hogere NAVO-norm, miljarden nodig voor defensie

Over de noodzaak van hogere defensieuitgaven is afgelopen maanden veel discussie geweest. De Russische oorlogsindustrie draait op volle toeren. De vrees bestaat dat Rusland de NAVO in een paar jaar tijd in militaire slagkracht voorbijstreeft als NAVO-landen hun investeringen in defensie niet fors verhogen.

Daarnaast maakt de Amerikaanse president Trump er geen geheim van dat hij niet langer voor de Europese veiligheid wil opdraaien. Hij maakte daarbij duidelijk dat de Amerikaanse betrokkenheid bij de NAVO geen zekerheid meer is als Europese NAVO-landen niet thuis geven.

Ook op de NAVO-top in Den Haag eind deze maand zal dit het onderwerp van gesprek zijn. Bekijk hier wat er allemaal op het spel staat:

Werd begin dit jaar nog lacherig gedaan over de Amerikaanse eis dat de defensie-uitgaven moeten stijgen naar 5 procent van het bruto binnenlands product, intussen is wel duidelijk dat het Trump menens is en dat Europa niet ontkomt aan het opvoeren van de defensie-uitgaven.

Secretaris-generaal Mark Rutte van de NAVO zei vorige week na afloop van een vergadering van ministers van Defensie dat er 'groeiende consensus' is over zijn compromisvoorstel. Naar buiten toe lieten verschillende landen, waaronder Nederland, nog in het midden of ze daarmee kunnen instemmen.

Bekijk hier de toelichting op het besluit door demissionair minister van Defensie Brekelmans, die het een 'historisch' besluit noemt:

Zonder PVV

Nu de PVV niet meer in het kabinet zit, wordt het een stuk makkelijker voor de regering om een standpunt te bepalen. VVD en NSC hebben zich al uitgesproken voor de 3,5 procent harde defensieuitgaven.

Alleen BBB plaatste eerder vraagtekens bij het afspreken van een percentage, als niet duidelijk is waar dat geld vervolgens naar toe gaat. De partij deed dat vandaag in de ministerraad opnieuw. BBB vraagt zich niet alleen af waar het geld naartoe gaat, maar ook waar het vandaan moet komen. Er is verbazing over het gemak waarmee de VVD-minister van Financiën over die vraag heen stapt.

Dat voorbehoud kan ook worden weggenomen, want achter de hogere NAVO-norm gaan wel degelijk concrete plannen schuil. Per land is in kaart gebracht waar militair gezien de tekorten zitten, en die zijn vertaald in capaciteitseisen. In andere woorden: wat een land extra moet aanschaffen aan luchtafweer, munitie, tanks, en noem het maar op.

To-do-lijstjes

Defensie rekende de Tweede Kamer onlangs al voor dat het op termijn 16 tot 19 miljard euro per jaar extra kost om aan die capaciteitseisen te voldoen. Daarmee zouden de Nederlandse defensieuitgaven al uitkomen op zo'n 3,5 procent.

"Andere landen hebben vergelijkbare to-do-lijstjes gekregen. Overal betekent dit dat er flink meer in defensie zal moeten worden geïnvesteerd", zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. Volgens NAVO-bronnen loopt de rekening in de verschillende NAVO-landen op termijn op tot 3,2 tot 3,7 procent van de totale economie.

"De ministers van Defensie hebben hier al mee ingestemd. Dat maakt het lastig om bij de discussie over het geld alsnog dwars te gaan liggen", zegt Schreinemachers. Het belangrijkste NAVO-land, de Verenigde Staten, heeft bovendien al duidelijk gemaakt dat er niet heel veel ruimte is voor onderhandeling. Die strategie lijkt te werken."

in deze video geeft Roel Schreinemachers een rondleiding achter de schermen van de NAVO-top:

Miljardeninvesteringen

Volgende week is het Kamerdebat over de inzet van het demissionaire kabinet voor de NAVO-top.