Omslag op hypotheekmarkt: meer aanvragen door lagere rente

Dat blijkt uit cijfers van Hypotheken Data Netwerk (HDN), waarvan bijna alle grote aanbieders van hypotheek- en hypotheekgerelateerde producten lid zijn.

Er waren in het vierde kwartaal 60.743 aanvragen (+15,5 procent) in vergelijking met dezelfde periode in 2022 voor hypotheken op de kopersmarkt, dus zonder over- en bijsluitingen mee te rekenen.

Dat staat in contrast met de eerdere kwartalen van het jaar. Over heel 2023 gemeten was er nog een daling van bijna 8 procent. "Dit wijst erop dat de kopersmarkt zich in 2023 weer heeft hersteld", zegt directeur Reinier van der Heijden van HDN.

Het gemiddelde hypotheekbedrag op de kopersmarkt was in het vierde kwartaal bijna 339.000 euro. Dat is 7 procent meer dan een jaar eerder.

Rente

Dat het aantal hypotheken voor de kopersmarkt in het laatste kwartaal toenam, komt doordat in de laatste maanden van het jaar de hypotheekrente daalde.

De Europese Centrale Bank (ECB) besloot eind oktober om de rente die banken krijgen als ze geld stallen bij de ECB niet verder te verhogen. En door de gedaalde rente konden potentiële huizenkopers meer lenen.

Minder oversluitingen

De ontwikkeling van de hypotheekrente bepaalde voor een belangrijk deel de gang van zaken op de hypotheekmarkt in 2023. Over heel 2023 gemeten was het totaal aantal hypotheekaanvragen (inclusief over- en bijsluitingen) nog bijna 30 procent lager, als gevolg van het ruimschoots halveren van het aantal aanvragen voor over- en bijsluitingen.

De gestegen rente zorgde er in de eerste drie kwartalen voor dat veel minder huizenbezitters hun hypotheek wilden oversluiten.

Eerder sloten veel consumenten nog wel hun hypotheek over, om te profiteren van de lagere rente. Maar toen de hypotheekrente steeg, was er voor veel minder consumenten voordeel te behalen. 

Starters

Er waren volgens HDN afgelopen jaar relatief veel starters op de woningmarkt. Dat komt volgens de organisatie door de aangescherpte overheidsregels voor eigenaren van woningen die deze hadden voor de huurinkomsten. Verhuurders verkochten hun woningen daarom aan starters, aldus Van der Heijden.

HDN spreekt dan ook van een 'goed jaar voor starters'. Vooral voor de starter die volgens de dataorganisatie voor zekerheid kiest: met een vast inkomen, een hypotheek met NHG en een relatief goedkope woning.

Die groep was het grootst op de kopersmarkt, gevolgd door zogeheten opstromers. Dat zijn mensen die doorstromen naar een nieuwe woning met een hogere marktwaarde, en daarbij profiteert van de overwaarde op de oude woning.

Minder nieuwbouw

Het aandeel opstromers is wel flink kleiner geworden. Dat heeft volgens HDN onder meer te maken met het aantal hypotheekaanvragen voor nieuwbouwwoningen. Dat daalde met bijna een derde tot iets minder dan 15.000, als gevolg van minder afgegeven bouwvergunningen.

Maar ook het aandeel opstromers dat koos voor een bestaande woning liep met 27 procent terug naar bijna 46.000.