Janken, schreeuwen, maar zwijgen is beter: Dieuwke stuurt acht mannen aan op de Spelen

Op de Bosbaan in Amstelveen, met een duurtraining van 25 kilometer roeien voor de boeg, praat Dieuwke honderduit, terwijl ze een moertje vastdraait in de 18 meter lange roeiboot. "Hij daar, dat is Jacob", wijst ze naar een van de lange mannen van de Holland Acht. "Hij is een werkpaard in de boot, geen sierpaard", zegt ze terwijl Jacob haar schaapachtig aankijkt. "Die kan rammen als de beste." Jan, die iets verderop staat, 'is de kleinste', zegt ze, maar hij is met 1,89 meter nog altijd een kop groter dan Dieuwke.

"En dat is Ruben. Die zit het langste bij de Holland Acht. Hij is de rust zelve. Hij wordt vader", wat een glimlach bij Ruben veroorzaakt, terwijl Mick - negen minuten te laat - aan komt wandelen. "Mick is bijna altijd te laat", zegt Dieuwke hardop zodat hij het kan horen. "In de boot zit Mick direct tegenover me. Ik kijk hem recht aan. We kennen elkaar al heel lang, dus het voelt vertrouwd."

Acht mannen, acht karakters

Zo is er over iedereen wel wat te zeggen, acht mannen, acht karakters. Maar ze gaan samen met Dieuwke voor hetzelfde doel: goud halen op de Olympische Spelen in Parijs. Als de kwalificaties aanstaande maandag goed verlopen, volgt 3 augustus de strijd om het goud.

Voor Dieuwke was meedoen aan de Spelen zeker geen vanzelfsprekendheid. Dat ze überhaupt in een roeiboot terechtkwam was eigenlijk toeval. Nooit had ze aan roeien gedacht, laat staan aan de Olympische Spelen. Sportief was ze wel, als kind al, maar dromen voor de toekomst had ze niet. "Ik had een hele fijne jeugd en was gelukkig. Ik had geen reden om te dromen over de toekomst."

Niet serieus genomen

Toen ze ging studeren, schreef ze zich 'in aangeschoten toestand' in voor het studentenroeien. "Ik wist echt niets van roeien," zegt ze, "helemaal niets." En in eerste instantie werd ze ook niet echt serieus genomen. Dieuwke is 1,60 meter lang, terwijl goeie roeiers vaak veel groter zijn en een atletische bouw hebben. "Ik ben klein, was toen nog een stukje zwaarder en hield van een feestje. Haha, snap je?"

Eigenlijk was stuurvrouw worden de enige mogelijkheid als ze door wilde bij de club. Dieuwke probeerde het en het bleek een schot in de roos. Ze had talent en leidde de ene na de andere ploeg naar de eerste plaats. En ze vond het nog leuk ook. "Eerst was het een hobby, maar het werd een uit de hand gelopen hobby." Zo kwam ze in nationale teams en is ze nu op de Spelen met de Holland Acht. Een absoluut hoogtepunt.

De Acht, het is het enige roei-onderdeel op de Spelen waar iemand achterin de boot met gezicht naar de acht roeiers toe eigenlijk de koers bepaalt. Ze kan met een roer een beetje bijsturen, maar dat zorgt altijd voor verlies van snelheid. Meestal is het ook niet nodig, tenzij de weersomstandigheden moeilijk zijn.

Door een microfoontje geeft 'het stuurtje' commando's en informatie. De roeiers zitten achterste voren en hebben geen zicht op de finish of op de tegenstanders. Dieuwke houdt dat als stuurvrouw goed in de gaten en geeft het door. Als er bijvoorbeeld een eindsprint moet worden ingezet, is zij degene die dat aangeeft. "Dan is het gewoon één duidelijke call: Eindsprint nu. Nu!"

Iemand persoonlijk aanspreken als-ie verzaakt, dat doet ze niet. "Ik ben geen kleuterjuf", geeft ze aan. "Gelukkig is dat niet echt nodig, en als het al eens gebeurt, corrigeren de mannen elkaar wel."

Eerder mochten bij de mannen alleen mannen aan het roer zitten, maar dat veranderde in 2017. Sindsdien is het 'stuurtje' bij de Holland Acht altijd een vrouw geweest. Dat heeft vooral te maken met gewicht. Waar de roeiers lang zijn en enorme spierbundels hebben, moet degene die aan het roer zit zo licht mogelijk zijn. Extra gewicht op de boot is alleen maar ballast.

Gewoon heel klein

Dieuwke weegt normaal zo'n 53 kilo, daar hoeft ze geen enkele moeite voor te doen, 'want ik ben gelukkig gewoon heel klein'. Tijdens races moet ze volgens de regels minimaal 55 kilo wegen. "Vlak voor de wedstrijd drink ik daarom twee liter water."

Ze is er niet meer zo mee bezig dat ze als vrouw een vreemde eend in de bijt is. "Maar ik blijf wel een meisje tussen de jongens natuurlijk. Het is soms best moeilijk dat ik niet in de kleedkamer kan komen. Dan mis ik toch een beetje 'de kleedkamertalk', dat helpt bij het teamgevoel voor een wedstrijd."

Dieuwke kan best onzeker zijn, geeft ze toe. Dat is best moeilijk te geloven voor iemand die als stuurvrouw in een boot stapt met acht grote mannen en commando's uitdeelt. In de boot kan ze de onzekerheid goed verbloemen met trucjes, verklaart ze. Maar dat lukt niet altijd, bijvoorbeeld als iemand een sneer uitdeelt. Dan moet ze soms huilen. "Ik ben erg emotioneel. Dat is nou eenmaal zo." Getroost worden door de mannen, wil ze niet. "Laat me maar even", zegt ze dan. "En dat weten ze inmiddels."

Liever laat ze haar tranen helemaal niet zien. Huilen is een teken van zwakte, zou je kunnen zeggen. "Ja en vast rolbevestigend als je als vrouw tussen de mannen gaat zitten huilen", maar het maakt haar niet zoveel uit. "Want ik heb het nodig als uitlaatklep, niets meer en niets minder. Iemand anders wordt misschien stil als er iets is. Een derde raakt gefrustreerd of gaat schreeuwen, ik moet gewoon af en toe een potje janken, en dan is het over."

Behalve de laatste keer, toen heeft ze wel vijf uur achtereen gehuild. Ze had een hertje doodgereden. "Ik kon niet stoppen met huilen, vond het zo erg. Toen kreeg ik van sommige jongens wel even een aai over mijn rug. Dat was lief." De sfeer in de ploeg is gelukkig erg goed, zegt ze. "Eigenlijk is het meer een vriendengroep met wie ik ook in de kroeg zou kunnen zitten."

Zich inhouden waar zij bij is, dat doen de mannen zeker niet, lacht ze. "Vorige week liet er één een scheet. Hij vroeg het wel netjes aan me, maar toch, dat zegt wel iets over hoe we met elkaar omgaan. En ze vermijden echt de schunnige grappen niet hoor als ik er ben."

Niet tegen kritiek

Dat de sfeer goed is, is belangrijk. "We roeien in een wedstrijd viereneenhalve minuut. Daar doen we het allemaal voor, dag in dag uit hard trainen, jarenlang. Dan moeten we het ook leuk hebben met elkaar. Tuurlijk is er wel eens wat, maar dat praten we uit."

Dieuwke heeft dat ook moeten leren. Eerder kwamen er snel tranen als ze kritiek kreeg. "Ik kon daar zo, zo, zo niet tegen", ook een vorm van onzekerheid, "maar ik kan er beter mee omgaan."

Hoewel ze een dwerg is tussen reuzen, voelt Dieuwke zich niet klein. "Ben het gewend om letterlijk tegen mensen op te kijken. Mijn vriend is ook roeier (Tone Wieten, dubbel vier, red.) dus ook erg lang." Dat is wel een voordeel. Ze kan bij hem haar gevoelens delen, ze snapt hem, hij haar. "Hij geeft me vertrouwen en advies." Al zijn ze ook wel eens concurrenten. "Laatst roeiden we bij een training naast elkaar in de baan en toen werd het toch een soort wedstrijdje. Mijn boot won. Toen zei hij dat-ie niet naast me ging liggen die avond."

'Iedereen wil winnen'

Dieuwke wil winnen, altijd. "Iedereen wil toch winnen. Ik geloof er niks van dat mensen niet per se willen winnen. Iedereen wil dat", zegt ze vol overtuiging. Als ze niet eerste wordt, dan slaapt ze slecht. "Wat is er misgegaan", maalt dan door haar hoofd. "Had ik iets anders moeten roepen of iets anders moeten doen", denkt ze dan.

Het kan mentaal best zwaar zijn, die verantwoordelijkheid. "Ik wil dat ze blij met me zijn, dat ze echt iets aan me hebben. Dat ik ervoor zorg dat de sfeer goed is aan boord. Dan ben ik ook blij."

Tijdens de training op de Bosbaan oogt alles en iedereen kalm. De boot met de acht mannen en Dieuwke glijdt sereen door het water, middenin de natuur, af en toe tussen dure jachten. "Hou het koppie erbij", klinkt het richting de mannen, waarna die zich weer focussen. In de boot houdt Dieuwke via een apparaatje in de gaten met hoeveel kracht elke roeier peddelt. Het moet niet zo zijn dat de ene roeier veel meer kracht zet dan de ander. "Even inhouden", roept Dieuwke dan.

Behoefte aan stiltes

Dieuwke kan niet goed tegen stiltes, zegt ze. Voor ze bij de mannen kwam, zat ze op de dames acht. Dat was anders. "Daar wordt veel meer onderling gepraat. De mannen hebben soms gewoon behoefte aan stilte. En dan zit ik maar wat om me heen te kijken. Dan wil ik gewoon wat zeggen om de stilte te doorbreken. Dat doe ik dan soms ook, maar dan denk ik later: wat heb ik nu weer gezegd? Een keer bleef ik maar praten toen het niet zo goed ging. Het hielp niet tot ik eerlijk zei: 'Wat ik ook zeg, het helpt gewoon niet, ik zeg gewoon even niks meer'. Daarna ging het ineens als een tierelier."

Tijdens een wedstrijd kan ze wel heel fel zijn. "Hoe dichter we bij de finish zijn hoe harder ik door het microfoontje schreeuw. Ik heb wel eens filmpjes van mezelf teruggezien, dan ben ik onherkenbaar. Dan kan ik van alles roepen, vaak met wat gescheld. 'Je gaat godverdomme nu de punt ervoor drukken'."

Kunst van het zwijgen

Maar de ideale race op de Spelen zou een race zijn waarin ze niet zoveel hoeft te doen. De kunst van het zwijgen, noemt ze dat. Dat de boot recht ligt, de slagen goed gaan en ze voorop liggen en ze alleen af en toe wat informatie hoeft te geven over waar de tegenstanders liggen. "Je moet gewoon een beetje aanvoelen wat op welk moment nodig is", zegt ze. 

Uiteindelijk draait het vooral om vertrouwen. "Die mannen moeten erop kunnen vertrouwen dat wat ik zeg klopt en ik moet erop vertrouwen dat ze mijn commando's serieus nemen." En als alles meezit, dan pakt de Holland Acht goud en zal Dieuwke ook een medaille in ontvangst nemen. "Dan zeg ik: dank mannen."