Japke eerlijk over psychoses na bevalling: 'Wie bel je als je hoofd het niet goed doet?'

"Ik heb me eenzaam gevoeld na mijn psychoses", vertelt Japke. Net na haar bevalling zocht ze op internet naar ervaringsverhalen. Ze wilde weten of er nog meer vrouwen waren die dit hadden meegemaakt en hoe zij hiermee omgingen.

Ze wist niet wie ze moest bellen om haar onzekerheden mee te bespreken of hoelang het ongeveer zou duren voor ze weer volledig op zichzelf durfde te vertrouwen. "Ik kon niks vinden, ook niet waar ik met mijn vragen terechtkon. Tijdens je zwangerschap en bevalling word je fysiek helemaal doorgelicht, maar bij plotselinge somberheid, een depressie of een psychose niet."

Op sociale media worden vaak de mooiste foto’s en verhalen gedeeld van zwangere buiken en prachtige baby’s. Van knuffelen, de borstvoeding die zonder problemen op gang komt, lekker in bed liggen en vertroeteld worden. Dit klinkt als de roze wolk die pasbevallen vrouwen nastreven.

Maar de werkelijkheid is vaak anders.

Slaaptekort, kraamtranen, tepelkloven, wennen aan een ander lijf. Verdrietig zijn, of zelfs in een depressie of psychose belanden. Niet iedereen wordt overspoeld door geluk na de bevalling.

Eerlijke, echte verhalen

De makers van 'sprongetjesbijbel' Oei, ik Groei! (het boek dat veel nieuwe ouders lezen over de mentale ontwikkeling van een baby) wilden juist de eerlijke, echte verhalen vertellen van moeders over zwangerschap, bevallen en het leven met een baby. Twintig bekende vrouwen delen in het boek 'Eerlijk' hun verhaal.

Een van hen is influencer Japke Janneke. Haar zoon Len wordt deze zaterdag één jaar. Nog steeds is ze niet helemaal dezelfde persoon als voor de zwangerschap. "Ik beviel vorig jaar op een vrijdag rond 13.00 uur. Het was een snelle bevalling. Ik was met 39 weken ingeleid omdat ik het mentaal heel zwaar had, ik wilde echt niet meer zwanger zijn."

Japke kijkt positief terug op de bevalling. Vijf uur later mochten ze naar huis. De hele nacht heeft ze naar Len gestaard, de volgende dag kwamen de kraamhulp en haar ouders. "Het was eigenlijk een relaxte zaterdag. Ik had mijn gewone kleren aan en was vrij actief, ik zat op de bank en bood mijn ouders koffie aan."

Aan het einde van de dag lukte de borstvoeding niet. De kraamzorg en haar ouders waren vertrokken. Haar vriend Kai stond te koken. "Gedachten gingen als een wervelstorm door mijn hoofd. Borstvoeding, koken, hoe de dag was geweest. Het volgde elkaar zo snel op dat ik de controle verloor. Ik kon mijn eigen brein niet meer bijhouden en was daar heel bewust van."

"Er gebeurt iets geks in mijn hoofd"

Tijdens het eten pingpongden allerlei gedachten nog steeds door haar hoofd. Japke vertelde haar vriend dat het niet goed ging, dat er iets geks gebeurde en ze daar bang van werd. "Hij zei dat ik raar uit mijn ogen keek, maar wist niet wat hij moest doen."

Kai belde de kraamhulp, die wist het ook niet. De verloskundige adviseerde terug naar het ziekenhuis te gaan. "Ik wist dat het mis was en zag mezelf al achter gesloten deuren staan met Kai en Len buiten mijn bereik. Daar werd ik helemaal angstig van."

Wat is een post-partumpsychose?

Een post-partumpsychose wordt ook wel kraambedpsychose genoemd. Het overkomt 1 op de 1000 vrouwen en is daarom zeldzaam. Als het gebeurt is dat vaak in de eerste week, of in de eerste vier weken na de bevalling. Bij een post-partumpsychose heeft een vrouw last van waanbeelden en is ze het contact met de werkelijkheid kwijt. Omdat het verloop onvoorspelbaar is, moet professionele hulp worden ingeschakeld.

Bron: Mind Korrelatie

In het ziekenhuis meldde ze zich bij de kraamafdeling en mocht ze op een bed gaan liggen. Met slaapmedicatie werd ze uiteindelijk naar huis gestuurd. Dat hielp. De zondag is Japke redelijk goed doorgekomen, maar maandag moest Len naar het ziekenhuis omdat hij te geel zag. In het ziekenhuis gebeurde het weer.

Dit keer was het erger. "Ik voelde me slechter worden, kreeg gekke gedachten en zei rare dingen. Ik wist niet meer hoe een deur werkte en werd ineens heel achterdochtig. Ik betichtte Kai ervan dat hij met een verpleegkundige aan het flirten was."

Wartaal uitslaan

Er werd een psychiater opgeroepen, die herkende de psychose en schreef antipsychotica voor. "Die wilde ik absoluut niet slikken, ik dacht dat iedereen me wilde vergiftigen en sloeg wartaal uit naar de vrouw die de medicijnen overhandigde."

Uiteindelijk nam Japke de medicijnen wel en knapte ze ervan op. Na twee weken werd de medicatie afgebouwd, maar dat vond ze spannend. "Een post-partumpsychose is het allerengste wat ik ooit heb meegemaakt, ik wilde absoluut niet dat het nog een keer zou gebeuren."

Ze was het vertrouwen in zichzelf kwijt en durfde er in het begin bijna niet over te praten. Nu ze terugkijkt op die periode denkt ze ook na over de mentale nazorg. "Die was er bijna niet. De verloskundige droeg me over aan de huisarts, die belde wel een paar keer en dat was heel fijn, maar daarna moest ik het vooral zelf verwerken. Ik wist alleen niet goed hoe."

"Vlak voor de bevalling word je uitvoerig begeleid. Er wordt verteld wat je moet doen als je vliezen breken en wie je moet bellen als je weeën hebt. Maar wie bel je als je hoofd het niet goed doet? Voor mijn lijf was het een eitje, maar in mijn hoofd vond ik het tijdens de zwangerschap al heel pittig."

"Oh god, daar gaan we weer"

Met hulp van een psycholoog gaat het inmiddels een stuk beter. Maar er zijn ook triggers, zoals foto’s van na de bevalling en de donkere herfstachtige dagen zoals een jaar geleden. "Ik heb nog steeds de angst dat het nog een keer gebeurt. Als ik even niet goed uit mijn woorden kom of ik iets niet meteen kan herinneren, denk ik: oh god, daar gaan we weer."

Inmiddels weet Japke dat je niet gek of raar bent als dit je overkomt. Het kan iedereen overkomen. Daarom deelde ze haar verhaal op haar blog en op Instagram. Om vrouwen bewust te maken van mentale kwetsbaarheid tijdens de zwangerschap. "Door er meer over te delen, hoop ik andere vrouwen die het herkennen te steunen. Ik had zelf enorm behoefte aan verhalen van anderen en deel mijn verhaal daarom graag."

Dat niet elke vrouw overstroomt van geluk na haar bevalling, weet ook post-partumspecialist Tilda Klumpenaar. Ze begeleidt moeders tijdens en na hun zwangerschap die het moeilijk hebben. Ook vanuit eigen ervaring weet ze wat het is om een post-partumdepressie te hebben, het overkwam haar na de geboorte van haar dochter.

"Veel vrouwen die last hebben van mentale problemen tijdens of na de bevalling voelen zich eenzaam", zegt Klumpenaar. "Vanaf het moment van bevallen is het druk: verloskundigen, kraamhulpen, iedereen checkt en controleert je lijf en je baby. Na een week is iedereen weg en moet je het alleen doen. Maar dan begint het zware werk pas echt."

Mentale worsteling

"Als je verloskundige of kraamhulp jouw mentale worsteling niet heeft opgemerkt, moet je goed zoeken naar de juiste hulp", vervolgt Klumpenaar. De standaard route gaat via de huisarts of door een gesprek met de praktijkondersteuner van de huisarts. "Maar vaak zijn dit geen specialisten op post-partumgebied."

Een andere mogelijkheid is een pop-expertisecentrum, een multidisciplinair team van specialisten in een ziekenhuis gaat dan met (zwangere) vrouwen in gesprek en helpt hen met psychiatrische problemen. "Maar veel moeders vinden deze stap veel te heftig. Ze voelen zich gewoon langere tijd verdrietig of eenzaam en weten niet wat ze met dit gevoel aan moeten."

Kaartjes, knuffels en goede bedoelingen

Het is lastig om te delen dat je eigenlijk helemaal niet zo gelukkig bent terwijl vrienden en familie je overladen met kaartjes, knuffels en goede bedoelingen. "Toch zou ik adviseren je sombere gevoel te bespreken met iemand die je vertrouwt."

Het zou volgens Klumpenaar helpen als er meer toegankelijke hulp is op mentaal vlak tijdens en na een zwangerschap. Want een vroege signalering en tijdige hulp kan langdurige problemen voorkomen. "Dat is hard nodig. Helaas is mentale kwetsbaarheid voor jonge moeders nog steeds een taboe."