Emir is transgender man én moslim: 'Ik wil een voorbeeld zijn voor anderen'

Het is tijd, vindt de 27-jarige Emir (echte naam bekend bij redactie). Tijd om geen geheimen meer te hebben voor zijn vrienden, iedereen in de wereld te vertellen wie hij écht is. Tijd om gelukkig te worden. Tijd om te vertellen dat hij transgender man is.

En dat is niet makkelijk, vertelt hij aan RTL Nieuws. "Zeker niet als je uit een Turkse gemeenschap komt." Maar juist daarom vindt hij dat hij open moet zijn over het feit dat je moslim én transgender persoon tegelijkertijd kan zijn. Door zijn verhaal te delen, hoopt hij een voorbeeld te kunnen zijn voor anderen, iets wat hij zelf nooit gehad heeft.

Emir werd in 1993 geboren in Zwolle en kwam als meisje op de wereld. Zijn ouders, afkomstig uit het Turkse Ankara, waren dolgelukkig met hun eerste kindje. Wel moest hij gelijk worden geopereerd omdat hij schisis bleek te hebben, in zijn geval een dubbele spleet in de bovenlip. Verder was Emir een gezonde en gelukkige baby, zegt hij.

Ruzie voor de kledingkast

Al snel begonnen de eerste scheurtjes in zijn onbezonnen kinderjaren te ontstaan. Hij kreeg steeds vaker ruzie met zijn moeder, en altijd gebeurde dat voor de kledingkast. "Als ze mij ging aankleden voor school, pakte ze vaak een jurk of een rokje. Dat wilde ik echt niet aan en we kregen vervolgens altijd ruzie. Uiteindelijk mocht ik dan een broek pakken, maar ze bleef het proberen."

Zijn moeder zocht daar nog niets achter, en er ging ook geen belletje rinkelen toen Emir als kleuter standaard naar het 'verkeerde' toilet liep. "Ik liep altijd naar de jongens wc's om vervolgens staand te plassen. Het voelde gewoon alsof dat zo hoorde voor mij, ik zag het probleem daar niet van in. Maar als meisje gaat dat natuurlijk niet, dus dat ging fout. De kleuterjuf was daar niet blij mee, maar ik kon niet uitleggen waarom ik het deed. Dat begreep ik natuurlijk zelf ook niet."

In de jaren die op de basisschool volgden, was Emir altijd 'one of the guys'. Hij speelde met auto's, voetbalde met jongens op het plein en rende samen met de jongens uit zijn klas achter de meisjes aan. "Er was echt niets meisjesachtigs aan mij, niemand had daarom problemen dat ik altijd met de jongens meedeed. Ik ben blij dat ik daar nooit mee ben gepest en dat ik kon zijn wie ik wilde zijn."

'Schaamde me kapot voor mijn lichaam'

Maar dat veranderde compleet toen hij naar de middelbare school ging en de verschillen tussen jongens en meisjes steeds duidelijker werden. "Vanaf het moment dat mijn borsten begonnen te groeien, ging het mis. Ik schaamde me kapot voor mijn lichaam, het was iets wat niet bij mij hoorde. Ik keek nooit in de spiegel, ik wilde er niets mee te maken hebben."

Hij droeg daarom altijd kleren van de mannenafdeling in een maat groter: shirts die wijd zaten waardoor je zo min mogelijk van zijn vrouwelijke vormen zag. "En als ik moest gymen, deed ik thuis al mijn trainingsbroek aan. Hierdoor hoefde ik minder om te kleden en kon ik zo snel mogelijk die meisjeskleedkamer uit. Ik vond het verschrikkelijk daar."

De meisjestoiletten probeerde Emir op school ook zo vaak mogelijk te ontwijken. "Ik voelde me daar niet fijn, en ik wilde ook niet dat er op de jongens wc naar mij zou worden geroepen dat ik op het verkeerde toilet zat. Dus het liefste ging ik niet, ik hield mijn plas vaak de hele dag op."

Emir stond er in die tijd meestal alleen voor. Vrienden had hij weinig, en zijn ouders begrepen niet wat er met hem aan de hand was. Hij zat daarom vaak alleen op zijn kamer, altijd bezig met rappen en schrijven. "Ik was op school begonnen met havo/vwo, maar door de gevoelens die ik had, ging het steeds minder goed, waardoor ze dachten dat ik een gedragsprobleem had. Of ze gooiden het op de puberteit. Het gevolg daarvan was dat ik depressief werd, het was een te grote chaos in mijn hoofd. Een chaos die ik in mijn eentje probeerde op te lossen."

'Voelde alsof ik hier niet mocht zijn'

De depressieve gevoelens gingen zo ver, dat Emir meerdere keren heeft gedacht om uit leven te stappen. "Dat vind ik nog steeds heftig om te vertellen. Maar het voelde echt alsof dit niet mijn wereld was, alsof ik hier niet mocht zijn. Ik begreep niet wat ik hier deed, want ik paste nergens bij: niet bij de jongens, en niet bij de meisjes. Dat gevoel was zo sterk, dat ik het niet meer zag zitten."

Maar toen Emir 18 jaar oud was, dacht hij eindelijk te begrijpen waarom hij zich al die tijd zo slecht voelde. Hij werd verliefd op een meisje en kreeg zijn eerste relatie. "Ik kon er niet meer omheen, dacht ik. Ik val gewoon op meisjes. Ik riep mijn moeder naar boven op mijn kamer en ik vertelde haar dat ik superblij was. Het gesprek wilde ik positief beginnen. Daarna vertelde ik de reden: 'Ik ben blij, omdat ik een relatie heb mam. Maar het is met een meisje.' Mijn moeder liep daarna geschrokken mijn kamer uit. Ze dacht dat ik in de war was, dat het een bevlieging was. Ze is er daarna niet meer op in gegaan, er kwam geen gesprek, in de hoop dat het over zou gaan."

'Gadverdamme, je dochter is lesbisch'

Aan zijn vader durfde hij het nog niet te vertellen, maar die kwam er toch snel achter. Op Facebook was een anoniem account aangemaakt die Emir vader een bericht stuurde: 'Gadverdamme, je dochter is lesbisch. Je moet beter op haar letten.'

Emir : "Ik was blij dat ik het niet zelf meer hoefde te vertellen, maar ook zo verdrietig dat het zo moest gaan. Ik schrok ervan dat iemand zoiets gemeens stuurde, en ik zag ook hoe boos mijn vader daarover was. We hebben het er daarna niet meer over gehad, ook omdat ze dachten dat het wel over zou gaan. Maar toen ik mijn vriendinnetje een keer mee naar huis nam, en mijn ouders zagen dat het niet iets tijdelijks was, begrepen ze het beter."

Emir was uit de kast, had een vriendinnetje, zijn ouders wisten het, en toch bleef hij doodongelukkig. "Ik was superblij met haar, maar nog steeds niet met mezelf. De depressieve gevoelens en de chaos in mijn hoofd bleven, jarenlang. Tot ik op mijn 21e een verhaal in de media hoorde van een transman. Het was voor het eerst dat ik het woord 'transgender' hoorde, en dus ook voor het eerst dat ik dat kon googelen. Hoe meer ik er over las, hoe meer ik me eindelijk thuis ging voelen op de wereld. Ik wist opeens wat er aan de hand was: ik was gewoon transgender man."

Dit keer riep hij zijn moeder niet op zijn kamer, maar belde hij haar op. 'Mam, ik weet waarom ik al die tijd niet gelukkig kon zijn. Ik val nog steeds op meisjes, maar ik voel mezelf geen meisje. Ik ben een jongen.' "Toen ik dat zei, begreep mijn moeder alles zo veel beter. Ze reageerde rustig en vond het superfijn voor me dat alles op zijn plek was gevallen.

Mijn vader heb ik een brief gegeven waarin ik alles over mijn leven had opgeschreven. Een dag later had hij het gelezen, dat wist ik, maar hij zei er niets over. Hij had zichtbaar tijd nodig om het nieuws te verwerken. En dat snapte ik ook. Daarnaast is mijn vader geen prater, én hij is islamitisch. Dit onderwerp is zeker in onze cultuur een lastig onderwerp, een groot taboe."

Weinig mensen met migratieachtergrond op genderpoli

Er zijn enorme wachtlijsten voor mensen die een behandeling willen bij een genderpoli in het ziekenhuis. Gemiddeld moet een patiënt twee jaar wachten voordat het traject überhaupt gestart wordt. 

Maar op deze wachtlijsten staan relatief veel minder mensen met een migratieachtergrond, vertelt Annelou de Vries, jeugdpsychiater en onderzoeker bij het gendercentrum van het Amsterdam UMC. "Er is geen enkele reden om aan te nemen dat er minder transgenders zijn in bepaalde gemeenschappen. Toch zien we echt veel minder mensen op onze poli langskomen met een migratieachtergrond, of die een behoudende gelovige achtergrond hebben."

Waarom dit zo is, weet De Vries niet zeker. "Maar in de gesprekken die ik heb met patiënten die wel langskomen en uit deze gemeenschap komen, merk ik dat ze vooral moeite hebben met de vraag of ze wel geaccepteerd worden in hun omgeving. Dat horen we dan ook van de ouders: ze willen hun kind steunen, maar zijn ook bang voor reacties uit hun gemeenschap."

De Vries juicht het toe dat Emir zijn verhaal wil doen. "Het is zonder twijfel goed om te laten zien aan de buitenwereld dat transgenders uit alle groepen van de samenleving komen."

Ook Emir heeft geworsteld met het feit dat hij islamitisch is én transgender man. "Ik heb best vaak gedacht: mag ik nog wel geloven, mag ik dit voelen en moslim zijn. Maar ik weet dat je jezelf mag zijn in ons geloof, en dat ben ik nu, dus dit is goed."

'Niemand wordt beter van negativiteit'

Er zullen vast mensen zijn die hier anders over denken, weet Emir ook. Die het geloof anders lezen, die zullen vinden dat dit niet samen kan gaan. "Dat mag ook, iedereen mag denken wat hij of zij wil. Maar tegen de mensen die een negatieve reactie willen achterlaten, wil ik vooral zeggen: doe het niet en scroll lekker verder, want niemand wordt beter van negativiteit."

Uiteindelijk werd Emir na een lange zoektocht, veel gesprekken met een psycholoog en vervolgens genderbevestigende hormonen, doorverwezen voor een operatie. 12 maart 2020 is de dag dat zijn leven voorgoed veranderde. Inmiddels heeft hij een baard, een zware stem, en staan nieuwe vrienden versteld als hij vertelt dat hij ooit een meisje was.

"Ik denk vaak: had ik dit allemaal maar eerder geweten. Maar ik kon het niet eerder weten, omdat er nooit een voorbeeld was voor mij, nooit iemand uit onze gemeenschap die ik kende en ook transgender persoon was. Daarom vind ik het nu ook zo belangrijk om een voorbeeld te zijn voor anderen. Het is namelijk zo belangrijk om jezelf te kunnen zijn. Ik hoop dat jongens, meisjes, mannen, vrouwen, die dezelfde gevoelens hebben als ik en leven in gezinnen waar dit niet bespreekbaar is, nu zien dat het verhaal ook een positieve afloop kan hebben. Dat jezelf zijn altijd loont."

'Ik ben mijn ouders heel dankbaar'

Alles is voor Emir op zijn plek gevallen, en zeker nu zijn ouders steeds meer vrede met de situatie hebben, gaat het beter met hem. "Mijn vader zei laatst voor het eerst 'hij' tegen me, dat is echt heel fijn. Ik ben mijn ouders sowieso heel dankbaar voor het feit dat ze mij accepteren, want ik weet dat dat ook anders kan zijn in onze gemeenschap.

Ik voel me goed nu. Zo goed zelfs, dat ik kan zeggen dat ik gelukkig ben. In dit interview durf ik dat eigenlijk voor het eerst zo duidelijk tegen een buitenstaander te zeggen. En wauw, dat voelt goed."