Dit is de 26-jarige Roman Protasevitsj, de opgepakte journalist in Belarus
Journalist en blogger Roman Protasevitsj (26) is dit weekend opgepakt door de Belarussische autoriteiten. Wie is de man voor wie Belarus een volledig RyanAir-toestel liet kapen?
Roman Protasevitsj heeft al een bewogen leven achter de rug. Hij was 16 jaar toen hij zich voor het eerst duidelijk uitsprak tegen het regime van Aleksander Loekasjenko. De dictator regeert Belarus al 27 jaar met de harde hand: Roman zijn voltallige leven. Roman wil verandering, meer vrijheid, en werd tien jaar geleden voor het eerst bij een protest opgepakt door de politie.
Roman sloot zich als tiener aan bij de jongerenbeweging van de oppositie, maar vooral online wist hij een vuist te maken. Zijn belangrijkste wapenfeit: het Telegram-kanaal Nexta.
Twee miljoen volgers
Nexta bereikt nu bijna twee miljoen volgers en slaagt erin om te berichten over wat er in Belarus gebeurt, ondanks de enorme repressie in het land. Persvrijheid bestaat er niet.
Tijdens de laatste grootschalige protesten vorig jaar speelde Nexta een cruciale rol, door informatie en beelden van protesten en politiegeweld te delen met de buitenwereld. De groep, die met een klein team werkt vanuit Polen, kreeg op het hoogtepunt ieder uur honderden video's toegestuurd.
Roman richtte het kanaal in 2015 op met journalist Stepan Putilo (22), die daarna uitweek naar Polen. Ook hem hangt een jarenlange celstraf boven het hoofd vanwege 'het organiseren van massale rellen'.
Van school gestuurd
Dat tegengeluid in Belarus direct wordt afgestraft merkte Roman al vanaf het begin. Als tiener werd hij van school gestuurd nadat hij aanwezig was bij een demonstratie.
Later studeerde hij journalistiek aan de universiteit van Minsk, waar hij zich verder ontwikkelde als fotograaf en cameraman. Maar ook de universiteit schorste hem in 2018.
Moeder van Roman: 'Mijn moederhart breekt'
In een korte verklaring aan RTL Nieuws vertelt de moeder van Roman Protasevitsj dat ze zich ernstig zorgen maakt over haar zoon.
"Mijn moederhart breekt gewoon. Dit is onbeschrijfelijk", zegt ze emotioneel. De vrouw is ervan overtuigd dat Roman in de cel wordt gemarteld. "Ik ken mijn zoon door en door. Ik zie toch hoe zijn verwondingen worden bedekt met make-up, dat zijn neus gebroken is. Dat ze hem daar mishandelen." Of dat klopt, valt moeilijk te controleren.
Vanwege zijn werk, en omdat mensen in zijn omgeving worden opgepakt, vluchtte Roman in 2019 uit Belarus naar Polen en woonde daarna in Litouwen.
Zijn ouders volgden augustus vorig jaar, kort nadat frauduleuze presidentsverkiezingen voor een nieuwe golf van protesten en geweld zorgden. Het regime heeft de militaire rang van zijn vader afgenomen, nadat hij 29 jaar in het leger had gediend.
In handen van regime
De protestgolf is de afgelopen maanden in Belarus hard neergeslagen. Het grootste momentum is voorbij, maar Roman geeft niet op. Hij droomt van een democratisch Belarus, vertelde hij in eerdere interviews. Daar doet hij het allemaal voor.
Afgelopen week tweette hij: 'Dit was bizar cool', nadat hij als fotograaf vastlegt hoe oppositieleider Svetlana Tichanovskaja een bezoek brengt aan in Griekenland. Niet veel later stapte hij in het toestel van RyanAir, vlucht 4978, van Athene naar Vilnius in Litouwen.
Aan boord zaten vermoedelijk ook medewerkers van een geheime dienst, die het toestel dwongen te landen in Minsk. Roman verklaarde in paniek dat hem daar mogelijk de doodstraf wacht, zeggen getuigen.
Nu is hij – net als zijn 23-jarige vriendin - in handen van het regime van Loekasjenko, de man tegen wie Roman zich al zijn hele leven verzet. Mogelijk met een lange celstraf tot gevolg.