2G-beleid voor horeca en evenementen: waarom zou deze maatregel werken?

Gisteren maakte het demissionaire kabinet bekend dat ze voor bepaalde situaties waar het risico op besmetting het grootst is en die anders niet door kunnen gaan, zoals evenementen, de 2G-maatregel verplicht willen stellen.

Daarnaast wil het demissionair kabinet ondernemers de keuze geven of zij alleen mensen binnenlaten die beschermd zijn tegen het coronavirus door een vaccinatie of recente besmetting (2G), of ook mensen die door middel van een test laten zien dat zij niet besmet zijn (3G). Die keuzevrijheid is met name bedoeld voor de horeca, en heeft wel gevolgen voor de overige spelregels. 

Wat houdt dat 2G-beleid nou precies in, en gaat het werken? RTL Nieuws vroeg het aan immunoloog Ger Rijkers van het Elizabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg.

1. Wat is dat nou eigenlijk, zo’n 2G-beleid?

Een 2G-beleid betekent dat je op locaties waar je gemakkelijk een virus kan verspreiden, alleen mensen toelaat die volledig zijn gevaccineerd óf alleen mensen toelaat die het virus hebben gehad en genezen zijn. De twee G's in 2G  staan voor 'genezen' en 'gevaccineerd'.

Op dit moment hebben we in Nederland een 3G-beleid: genezen, gevaccineerd én getest. Bij een 2G-beleid kun je dus niet meer een kroeg, theater of concertzaal binnenlopen zonder vaccinatie of bewijs dat je van Covid-19 genezen bent.

2. Testen voor Toegang verdwijnt dan volledig. Waarom is dat beter dan een 3G-beleid?

"Omdat mensen die niet gevaccineerd zijn het meeste gevaar lopen", zegt immunoloog Ger Rijkers. "In principe bescherm je met een 2G-beleid de mensen die niet gevaccineerd zijn. Iemand die niet gevaccineerd is, kan namelijk makkelijker besmet raken met het virus en de ziekte oplopen." 

Die persoon kan het virus zelfs krijgen van iemand die gevaccineerd is. "Natuurlijk is de besmettelijkheid van iemand die niet gevaccineerd is nog altijd veel groter dan die van iemand die wel gevaccineerd is. Maar dat neemt niet weg dat gevaccineerde mensen ongevaccineerde mensen kunnen besmetten."

3. Maar waarom nu opeens een 2G-beleid, terwijl we voorheen dachten dat 3G goed genoeg was?

Dat is heel simpel, vertelt Rijkers. "De spelregels zijn veranderd, omdat het virus is veranderd. Dat komt door de beruchte deltavariant van het coronavirus. De deltavariant springt gemakkelijker over van persoon naar persoon dan het coronavirus voorheen deed." 

Zelfs als je bent gevaccineerd kun je de deltavariant in je lichaam krijgen. Je wordt wellicht niet ziek omdat je gevaccineerd bent, maar je kunt het virus wel gewoon overdragen op een ander. "Als die ander niet gevaccineerd is, kan die wél erg ziek worden", zegt de immunoloog.

"Aan het begin van het jaar zeiden we: laat jezelf vaccineren om jezelf en je omgeving te beschermen. Dat eerste geldt nog steeds: als je jezelf laat vaccineren, ben jij goed beschermd. Maar door de deltavariant bescherm je eigenlijk je omgeving niet meer. Niet als je omgeving niet gevaccineerd is. Daarom is een 2G-beleid nu snel nodig, om ongevaccineerden te beschermen."

4. Hoe effectief is het 2G-beleid?

Volgens Rijkers zal dit beleid effectief zijn. "Neem een café. Als je alleen mensen binnenlaat die gevaccineerd zijn of hersteld zijn van de ziekte, kunnen zij nog wel het virus met zich meedragen. Ze worden daar zelf niet ernstig ziek van. Ze kunnen het overdragen aan de medebezoekers, maar zij worden er ook niet ernstig ziek van."

"Maar als er mensen in die kroeg zijn die geen vaccinatie hebben gehad, dan wordt het een ander verhaal. Zij lopen gewoon gevaar omdat ze ziek kunnen worden. Dan leidt een avondje in de kroeg niet alleen tot besmettingen, maar ook tot ziektegevallen en dus meer opnames in het ziekenhuis."

Ongevaccineerden uitsluiten: kan dat wel door de beugel?

Er is veel te doen rondom het 2G-beleid. Als de maatregel zou worden ingevoerd, maakt dat het leven van mensen die niet gevaccineerd zijn stukken ingewikkelder. Theo Boer is universitair hoogleraar medische ethiek en medisch ethicus van de Nederlandse Gezondheidsraad.

Hij zet zelf grote vraagtekens bij het beleid en is tegen de invoering ervan. "Het is een ethische kwestie: je moet als land zoveel mogelijk mensen beschermen, maar tegelijkertijd heeft dat gevolgen voor de groep ongevaccineerden. Ik vind het persoonlijk bar en boos om mensen uit te sluiten en ze geen mogelijkheid te geven om te participeren in de maatschappij."

Volgens Boer worden ongevaccineerde mensen door het 2G-beleid in een verdomhoekje gezet. "Geef ze maar een naam: de dommies, de wappies, de refo's. Het komt over alsof zij er niets van hebben begrepen, maar 'wij' gevaccineerden wel. Dat is het beeld dat er geschetst wordt. Ze doen niet meer mee. Ze zijn slecht."

Verder twijfelt Boer of die effectiviteit van het 2G-beleid wel deugt. "Ik vind dat iedereen zich moet laten vaccineren, voor de duidelijkheid. Maar we moeten niet te onzorgvuldig worden met die QR-code. Gevaccineerden kunnen alsnog het virus krijgen, maar lijken soms nonchalant te worden. Dat vind ik ernstig."

"Je zou bijna het omgekeerde willen doen van het 2G-beleid: zorgen dat iedereen gevaccineerd is, maar gevaccineerden óók nog een test laten doen. Een gevaccineerde kan in principe gevaarlijker zijn dan een ongevaccineerde, want die is beter op zijn hoede omdat-ie weet dat-ie besmet kan raken", besluit Boer.

5. Gaat het 2G-beleid ook tot meer vaccinaties leiden?

In Zwitserland leidt de invoering van het 2G-beleid tot een flinke toename aan gevaccineerden. Maar daar was de vaccinatiegraad een stuk lager dan in Nederland. Ger Rijkers kan 'niet preces zeggen' hoe dat hier zal gaan. "Maar we hopen het wel."

Of er sprake van drang is? "Ja, zeker, dat denk ik wel. Maar de omstandigheden zijn dusdanig dat het nodig is om die drang uit te oefenen. Bovendien, het is nog steeds niet verplicht om jezelf te laten vaccineren in Nederland."

6. Sommige sceptici zeggen dan: "Maar die verplichting gaat er nu wel komen."

Rijkers: "Ik denk het niet, maar zeg nooit 'nooit', zeker niet in de politiek. Als we over twee weken 30.000 besmettingen per dag hebben, moet er wat gebeuren. Zeker als er echt enorme problemen in de ziekenhuizen zijn. Wat als er straks mensen in ziekenwagens beademd moeten worden omdat er geen plek meer is in het ziekenhuis? Dan kan de situatie snel veranderen." 

"Het hoeft absoluut niet zover te komen. Daarom blijft het advies: laat je vaccineren, het liefst zo snel mogelijk. Dan kun je dergelijke escalatie vermijden."