Vrees voor code zwart, maar hoe dichtbij is dat echt?

Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) is begonnen met de voorbereidingen voor het zwarte scenario, waarbij het aantal binnenkomende patiënten groter is dan het aantal bedden. Acute nood is er niet, het gaat nog maar om een oefening.

Volgens demissionair coronaminister Hugo de Jonge wordt code zwart niet zomaar bereikt. "Daar zijn we niet, daar zijn we ook niet bijna, daar zijn we voorlopig nog niet. Tegelijkertijd bereiden we ons op alle situaties voor", reageerde hij vanmiddag bij de uitloop van de ministerraad. Code zwart, officieel fase-3, wordt afgekondigd door de minister van Volksgezondheid.

Gisteren lagen er 881 mensen op de ic's, van wie 413 coronapatiënten. Dat aantal zal in de komende weken nog verder oplopen.

Maximaal 1350 bedden

"Laten we onderstrepen dat het heel druk is in de zorg", zegt De Jonge. "We zijn bezig om op te schalen naar 1150 bedden. Daarna kunnen we nog verder opschalen naar 1350 bedden. Ondertussen schaalt de andere zorg af, vooral knie- en heupoperaties. De planbare zorg die binnen 6 weken gegeven moet worden omdat het anders leidt tot gezondheidsschade, wordt pas in een paar ziekenhuizen af en toe afgeschaald."

Volgende week vrijdag is er een digitale oefening van de LCPS met de betrokken instanties, net als een jaar geleden, waarbij de draaiboeken worden doorgenomen. 

De oefening is uit voorzorg en in de hoop dat we die niet in de praktijk hoeven te brengen, zegt het LCPS desgevraagd. "Maar we moeten wel voorbereid zijn, mocht de situatie zich voordoen."

Stappenplan bij code zwart: wie krijgt voorrang?

Pas als de druk op de ic's zo groot wordt dat niet langer op basis van medische overwegingen een onderscheid gemaakt kan worden tussen wie wel en wie geen ic-bed nodig heeft, dan gaan artsen over op een draaiboek, opgesteld door artsenfederatie KNMG en de Federatie Medisch Specialisten. Dan vindt er selectie plaats op basis van niet-medische overwegingen. 

Stap A

Alleen patiënten die voldoen aan bepaalde medische criteria worden nog opgenomen op de intensive care. Patiënten met een heel kleine overlevingskans worden niet langer opgenomen op de ic.

Stap B

De opnamecriteria worden strenger. Ook wordt bijvoorbeeld geen reanimatie meer gegeven aan patiënten op de ic. Als dat niet genoeg is, worden patiënten voor toelating met elkaar vergeleken. Alleen als artsen de overlevingskans van de ene patiënt minstens 20 procent groter achten dan die van de ander, wordt de patiënt met de hoogste overlevingskans opgenomen.

Stap C

Als zelfs bovenstaande criteria niet genoeg zijn, wordt het nog strenger. Dan wordt overgegaan op 'niet-medische opnamecriteria', wanneer twee of meer patiënten aanspraak maken op een ic-bed. Dan zijn achtereenvolgens:

• De patiënt met de kortst verwachte ligduur krijgt voorrang,
• Als beide patiënten een ongeveer even lange verwachte ligduur hebben, gaat zorgpersoneel voor,
• Daarna wordt gekeken naar de leeftijdsgroep. Patiënten van 20-40 gaan dan voor op patiënten tussen de 40-60,
• Als ook daar geen onderscheid in aan te brengen is, wordt uiteindelijk geloot.