Man (57) ontvangt donorhart van genetisch gemanipuleerd varken: 'Dit is een keerpunt'
Een 57-jarige man in de Verenigde Staten heeft een donorhart gekregen van een genetisch gemanipuleerd varken. Deze allereerste harttransplantatie ooit van een varken naar een mens lijkt goed te zijn verlopen. "Hoe het morgen gaat is afwachten, dit is nog nooit eerder gedaan. Maar er is een hartslag, het bloed wordt rondgepompt, dit is nu zíjn hart", zeggen zijn opgeluchte artsen.
De acht uur durende operatie werd afgelopen vrijdag uitgevoerd in het universiteitsziekenhuis van Maryland, in de Amerikaanse stad Baltimore.
De 57-jarige David Bennett ontving er als allereerste mens ooit een donorhart van een varken. Dat biedt hoop voor patiënten over de hele wereld die momenteel op een orgaandonor wachten.
Levensbedreigende hartaandoening
"Het hart werkt en alles lijkt normaal", vertelde chirurg Bartley Griffith, die de operatie uitvoerde, gisteren aan The New York Times. "We zijn dolgelukkig, maar omdat dit nooit eerder gedaan is, blijft het afwachten wat er morgen gebeurt."
Bennett leed aan een levensbedreigende hartaandoening en was uitbehandeld. Zonder donorhart zou hij komen te overlijden, maar hij bleek de afgelopen maanden al te ziek te zijn om in aanmerking te komen voor een menselijke orgaandonor.
Griffith vertelt aan de Amerikaanse krant hoe hij de experimentele orgaandonatie vorige maand voor het eerst ter sprake bracht.
"Ik vertelde hem dat hij niet meer in aanmerking komt voor een orgaandonor, maar we kunnen proberen hem een hart van een dier te geven. Van een varken", zei Griffith over het 'vreemde' gesprek. "Ik zei tegen hem dat we het nog nooit eerder hebben gedaan, maar dat we denken dat we het wel kunnen."
'Kan ik straks knorren?'
De chirurg wist niet zeker of Bennett wel begreep wat hij bedoelde, totdat hij hem aankeek en grapte: "betekent het dat ik na deze transplantatie zal knorren?"
Bennett hoefde niet lang na te denken over het voorstel, vertelde hij. "Het was simpelweg dít of doodgaan", legt hij uit. "Ik wil leven. Ik weet dat het risicovol is, maar dit is mijn enige kans."
Varkensorganen voor mensen
Hoewel het voor het eerst is dat een hart daadwerkelijk vanuit een varken is getransplanteerd, spelen wetenschappers al langer met het idee. Vorig najaar werd een nier van een genetisch gemanipuleerd varken voor het eerst in een patiënt geplaatst. Het ging toen om een patiënt die hersendood was en nierfunctiestoornissen had. Dat orgaan leek volgens chirurgen 'vrij normaal' te functioneren.
Ian Alwayn, hoogleraar transplantatiechirurgie in het LUMC, vertelde destijds aan RTL Nieuws dat de niertransplantatie 'baanbrekend' was. Varkens worden gebruikt omdat de organen van die dieren lijken op mensen.
"Het is maatschappelijk iets meer geaccepteerd dat dit dier voor dit soort doeleinden wordt gebruikt naast consumptie", legde Alwayn uit. "We maken ook al gebruik van hartkleppen van varkens in mensen. Bijvoorbeeld apen, daarbij is het ethisch niet geaccepteerd om te fokken voor menselijk gewin. Daarnaast heeft het ook een praktische reden: varkens hebben een korte draagtijd en krijgen veel biggen."
Toch zei Alwayn dat het goed is om een ethische discussie te voeren over het gebruik van dierlijke organen in mensen. "Varkens moeten speciaal gefokt worden als je ze voor medisch gebruik wil inzetten, zodat ze geen ziektekiemen bij zich dragen. Daar moeten we als maatschappij wel met elkaar over hebben."
Hart-longmachine
Toen chirurg Griffith gisteren met The New York Times praatte over de transplantatie, zat het varkenshart al ruim twee dagen in het lichaam van Bennett. Het lichaam stootte het orgaan niet af en omdat de eerste 48 uur kritisch zijn, is dat een goed teken. Toch is de patiënt nog verbonden aan een hart-longmachine, die helpt bij het rondpompen van het bloed.
Ook patiënten die een mensenhart krijgen, blijven soms nog enkele dagen aan zo'n machine verbonden. De artsen hopen Bennett morgen van de machine te kunnen halen, het varkenshart zal dan al het werk doen.
Hoelang het varkenshart blijft werken, weet niemand. Daarnaast is er een kans op infecties van het donorhart, maar volgens de artsen is het risico daarop klein.
Gedramatiseerd in de pers
In de Verenigde Staten kregen vorig jaar ruim 40.000 Amerikanen een orgaan van een donor. Wekelijks sterven echter ook tientallen mensen die op een wachtlijst staan vanwege een enorm tekort aan donoren. David Klassen, die in de VS verantwoordelijk is voor de coördinatie van orgaandonaties, noemt deze succesvolle ingreep in de Amerikaanse krant daarom 'een keerpunt'.
"Er beginnen zich deuren te openen die voor grote veranderingen zullen zorgen", denkt Klassen. Toch zullen er nog veel obstakels uit de weg moeten worden geruimd voordat tienduizenden patiënten straks varkensorganen kunnen krijgen. "Dit soort transplantaties worden flink gedramatiseerd in de pers", legt hij uit. "Maar het duurt lang voordat we zo'n behandeling goed uit kunnen voeren."
