Boeren zaaien extra graan: het was nog nooit zo lucratief
Boeren in Nederland zaaien deze dagen op meer akkers granen zoals tarwe en gerst dan ze normaal doen. Door de stijgende graanprijzen als gevolg van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zijn die gewassen plotseling interessanter geworden. Dat het Hollandse graan wat minder lekker is, maakt nu wat minder uit.
Als Nederlandse boeren snel zijn, pikken ze dit jaar een stevig graantje mee van de sterk gestegen graanprijzen in de wereld. Sinds half februari is de wereldhandelsprijs van tarwe (de belangrijkste graansoort) met 50 procent gestegen. En die prijs steeg maandag ook weer 5 procent. Vandaag is er sprake van een lichte daling.
Met dat soort prijzen wordt het voor Nederlandse boeren steeds interessanter om in plaats van de aardappelen of uien deze keer graan te zaaien. "Normaal levert graan niet zoveel op", zegt Jurriaan Visser, manager granen van de landbouwcoöperatie CZAV. "Maar nu wel."
Tot 10 procent meer graan
CZAW is een verkooporganisatie voor 3000 boeren en tuinders in Zuid-Nederland. Visser denkt dat vanwege de gestegen graanprijzen de graanproductie bij de aangesloten boeren met 5 tot 10 procent zal toenemen.
Ook bij Agrifirm (tienduizend aangesloten boeren en tuinders) is de verwachting dat meer boeren zomertarwe gaan zaaien in de komende dagen en weken.
Granen zijn qua oppervlakte een van de belangrijkste gewassen voor Nederlandse boeren. 180.000 hectare, ofwel 34 procent van het Nederlandse akkerbouwareaal, staat ermee vol volgens cijfers van het CBS uit 2021.
Voor de omzet van de boeren is het minder belangrijk: aardappelen en uien leveren meer op. Maar graan wordt toch vaak gezaaid omdat het goed is voor de bodem.
Veevoer of brood
Het tarwe dat in Nederland wordt verbouwd wordt vooral verwerkt in veevoer. Het brood bakken we liever met tarwe uit andere landen. "Ons graan wordt wat minder gewaardeerd. Dat komt omdat granen hier wat minder eiwitten bevatten", legt Visser uit. "Daardoor wordt het brood minder luchtig. Dat vinden we voor brood in Nederland belangrijk."
Door de toegenomen belangstelling voor lokale productie en duurzaamheid verandert dat overigens wel wat. "Het brood van Nederlandse tarwe is ook prima te eten." Er komen ook steeds meer bakkers die juist Nederlandse tarwe willen.
"Ga ik weer intensieve gewassen telen met alle risico's die daarbij horen, of kies ik voor een zekerder alternatief als zomergraan?", zo zegt Aart den Bakker, manager plantaardige afzet bij Agrifirm via vakblad Boerderij tegen de boeren die wellicht nog twijfelen. "De oogst kan nu al verkocht worden voor prijzen die al decennia lang niet zo hoog geweest zijn."
Wintergraan en zomergraan
"Doordat de prijzen van granen de afgelopen periode nog meer gestegen zijn, is het nog interessanter om nog dit jaar te kiezen voor het telen van (extra) zomergraan", zo laat Agrifirm schriftelijk weten. "Op dit moment hebben we nog genoeg voorraad om de beste zaaigranen te kunnen leveren."
Graan dat in het najaar wordt gezaaid (wintergraan) levert de boer het meeste opbrengst. Graan dat februari/maart wordt gezaaid (zomergraan) heeft een kortere tijd om te groeien want het wordt in dezelfde periode geoogst. Maar dan moet er wel snel gezaaid worden. Iedere week dat je wacht wordt de opbrengst lager.
Boeren zaaien volgens Visser na een aantal seizoenen een ander gewas graan omdat dat goed is voor de bodem. "Al is het nadeel dat je de granen extra moet bemesten. Dat betekent meer kosten en een hogere stikstofuitstoot." En die uitstoot moet in Nederland juist omlaag.
Opbrengst kan tegenvallen
Volgens ondernemersorganisatie LTO Nederland hebben sommige boeren de ruimte om wat te schuiven met alle producten die ze verbouwen. Maar zullen goed calculerende boeren het wellicht toch niet doen. "De opbrengst kan tegenvallen. De prijs van kunstmest is net zo hard gestegen als die van graan."