Voedingsgigant: Russen proberen Oekraïne uit te hongeren

Dat zegt John Rich, bestuursvoorzitter van MHP, het grootste voedingsconcern van het land. "De Russen vallen de voedseldistributie bewust aan. Naast dat er in Oekraïne te weinig voeding komt, schieten prijzen wereldwijd verder omhoog." 

'Wij voeden het land'

Een van de grootste opslagloodsen van het land vol met levensmiddelen bij Kiev is gebombardeerd. Van de opslag in Marioepol is onduidelijk of die er nog staat en of de koeling het nog doet. Voedingsproducten distribueren in het land is levensgevaarlijk voor de chauffeurs. Er rijden tanks over de akkers waar gezaaid moet gaan worden.

"Maar de business gaat door", zegt Rich. Bij MHP (Myronivsky Hliboproduct) in Oekraïne werken 30.000 mensen. Het bedrijf heeft over het hele land grote kippenboerderijen en bijna 400.000 hectare grond waar onder meer tarwe, maïs en zonnebloemen worden geproduceerd.

Het bedrijf zegt in normale tijden goed te zijn voor 50 procent van de voedselproductie in Oekraïne. "Maar nu is dat 100 procent. We zijn de enige die nog operationeel zijn. Wij voeden het land."

De Australiër Rich werkt op dit moment met een handvol medewerkers vanuit Slovenië. Het grootste deel van zijn management zit nog wel in Oekraïne. 

Telefoonnet kapot

"Het is moeilijk, maar gedurende de Covid-pandemie hebben we geleerd op afstand te werken. Ik heb een heleboel telefoons, en communiceer via Whatsapp, Signal, Zoom en Teams. Alleen op die manier hebben we contact met onze lokale mensen. Het telefoonnetwerk is voor een groot deel verdwenen. Alles gaat dus via internet."

De website van het bedrijf ligt overigens uit angst voor Russische hackers uit voorzorg plat. Het enige wat er staat is een steunbetuiging aan de troepen van Oekraïne. 

Uithongeren

Rich maakt zich zorgen over de groeiende moeilijkheden om de producten te distribueren over het land. Waar een vrachtwagen normaal twee uur over een rit deed, zijn dat er nu tien. Dat komt door controles, beschadigde bruggen en wegen.

"Het is lastig om chauffeurs bereid te vinden om op weg te gaan. Het is overal een mijnenveld geworden en moeilijk om vrachtwagens heen en weer te krijgen zonder dat daar levens mee verloren gaan."

Volgens Rich is het een duidelijk plan van de Russen om voedseltekorten te veroorzaken in Oekraïne. "Ze bombarderen distributiecentra. Die centra moeten de supermarkten bevoorraden. Dit is een beleid van uithongeren." 

De komende weken zijn cruciaal voor de voedselzekerheid in Oekraïne, zegt Rich. Het is de tijd om te zaaien.

Russen pakken eten af

"Veel graan is gemaakt door kleine boeren. Die hebben hun kunstmest nog niet in huis. Probleem is dat ze er ook het geld niet voor hebben of er niet bij kunnen omdat tegoeden bevroren zijn. En zonder kunstmest is de productie vele malen lager. Als groot bedrijf hebben wij wel alles in huis. Maar het moet wel rustig worden voor we gaan zaaien."

Hij vreest wel ook dat wat er nu aan voedsel in de opslag ligt zomaar eens in beslag kan worden genomen door de Russen waar ze dat kunnen doen. "Hun logistiek werkt niet goed. Dus alles wat ze te pakken krijgen, zullen ze zelf gaan opeten."

Als er onvoldoende gezaaid kan worden in de komende weken, gaat de hele wereld dat merken, stelt Rich.

"Vijftig procent van de zonnebloemolie in de wereld komt uit deze regio. Een kwart van het tarwe en 20 procent van de koolzaad. Als je dan bedenkt dat dat voor een groot deel dient als voeding van dieren in de EU en Groot-Brittannië dan zijn die percentages van hoe belangrijk het is nog hoger. De impact op prijzen van voedsel wordt met de problemen hier onvoorstelbaar groot."  

'Het wordt verschrikkelijk'

In het zuiden en het westen is het personeel volgens Rich nog relatief veilig. "In de omgeving van Kiev is het erg moeilijk. We hebben ook een groot deel van ons personeel in het oosten van het land geëvacueerd naar Polen. Met het Rode Kruis hebben we er bussen naartoe gekregen om ze op te halen." Het betreft vooral vrouwen en hun kinderen. De meeste mannen mogen het land niet uit.  

Rich vreest dat de oorlog lang gaat duren. En dat een tekort aan voeding daarbij een hoofdrol gaat spelen. "De Oekraïners zijn heel vaderlandslievend. Ze willen vechten. Het wordt verschrikkelijk."